Ezop
Ezop (gr. Αἴσωπος Aisopos) – grecki bajkopisarz pochodzący z Frygii w Azji Mniejszej. Przyjmuje się, że żył w VI wieku p.n.e., za panowania Krezusa, według tradycji był niewolnikiem Jadmosa z Samos. Postać na wpół legendarna, o której życiu i twórczości mało wiadomo. Daty jego urodzin i śmierci nie są znane[1].
Starożytna rzymska rzeźba marmurowa, przedstawiająca Ezopa jako człowieka brzydkiego i niekształtnego (Zbiór z Villa Albani) | |
Miejsce śmierci | |
---|---|
Narodowość | |
Dziedzina sztuki | |
Epoka | |
Ważne dzieła | |
Uważany jest za twórcę bajki zwierzęcej, czyli takiej, w której bohaterami są zwierzęta (aczkolwiek pierwszą znaną bajkę tego typu – „Jastrząb i słowik” – stworzył (czy spisał) Hezjod), oraz moralizującej i satyrycznej. Z początku bajki nie były uznawane za typowe utwory dla dzieci, lecz dla dorosłych. W swoich bajkach wyśmiewał ludzi, ukazując ich pod postaciami zwierząt. Z pozoru zabawne, pisane prozą bajki Ezopa zawierały gorzką prawdę i głęboką mądrość. Urzekły one nawet Sokratesa, który podczas pobytu w więzieniu doszedł – według Platona (Plat. Fed. IVB) – do przekonania, że „poeta, jeśli ma być poetą, powinien przypowieści spisywać a nie myśli, choćby sam nie był bajarzem; dlatego, mając pod ręką i znając na pamięć bajki Ezopa, ułożyłem je wierszami”. Z próbek tych nic się nie zachowało, prawdopodobnie było to literackie zmyślenie Platona, niemniej dowodzi wielkiej popularności Ezopa[2]
Nie zachował się oryginalny zbiór jego utworów, ani ich adaptacja dokonana przez Demetriusza z Faleronu (IV/III wiek p.n.e.). Znane są przede wszystkim z przeróbek wierszowanych Fedrusa i Babriosa[3].
Na początku XIV w. zebrał przypisane mu bajki Maksym Planudes. Do literatury polskiej wprowadził go Biernat z Lublina. W dużej mierze z Ezopa zaczerpnął treść swoich utworów XVII-wieczny francuski bajkopisarz Jean de La Fontaine.
Przypisy
edytuj- ↑ Gruszka 1999 ↓, s. 8.
- ↑ Gruszka 1999 ↓, s. 8–9.
- ↑ Gruszka 1999 ↓, s. 9.
Bibliografia
edytuj- Piotr Gruszka: Bajka, jej geneza, istota i dzieje. W: Fedrus (wyzwoleniec Augusta): Bajki. Gdańsk: Wydawnictwo Gdańskie, 1999. ISBN 83-8735-929-7.
- Ezop – dzieła w bibliotece Polona
- ISNI: 0000000120317310
- VIAF: 64013451, 294186374317527662609, 596144647707005091731, 217145542717396642205, 1129154381049930292197, 100165546, 642186377999227995003, 3543154260822524480009, 125158790747738852812, 248167803564117772612, 12145857061922921707, 269167803564417772623, 2704168049031938410007, 100165533
- ULAN: 500094170
- LCCN: n81066350
- GND: 118647180
- NDL: 00431035
- LIBRIS: zw9ccznh226c243
- BnF: 11929800n
- SUDOC: 027205444
- SBN: CFIV065075
- NLA: 35141121
- NKC: jn19981001006
- BNE: XX1005819
- NTA: 068585489
- BIBSYS: 90187605
- CiNii: DA01473256
- Open Library: OL2549498A
- PLWABN: 9810598298905606
- NUKAT: n94202090
- J9U: 987007257573505171
- PTBNP: 57778
- CANTIC: a10946718
- LNB: 000012625
- NSK: 000032300
- CONOR: 12859747
- ΕΒΕ: 131111, 14407
- BLBNB: 000562730
- KRNLK: KAC199600209
- LIH: LNB:V*112701;=0L
- RISM: people/41011563