Eta Geminorum

Eta Geminorum
	η Gem
	; Położenie w gwiazdozbiorze
	Dane obserwacyjne (J2000)
Gwiazdozbiór	Bliźnięta
Rektascensja	06h 14m 52,657s
Deklinacja	22° 30′ 24,46″
Paralaksa (π)	0,00848 ± 0,00123″
Odległość	385 ± 65 ly; 118 ± 20 pc
Wielkość obserwowana	3,28m
Ruch własny (RA)	−62,46 ± 1,06 mas/rok
Ruch własny (DEC)	−12,12 ± 0,70 mas/rok
Prędkość radialna	22,39 ± 0,36 km/s
	Charakterystyka fizyczna
Rodzaj gwiazdy	czerwony olbrzym
Typ widmowy	M2 IIIa
Masa	~3M☉
Promień	130 R☉
Jasność	2400 L☉
Temperatura	3600 K
Alternatywne oznaczenia
	Oznaczenie Flamsteeda: 7 Gem
	2MASS: 2MASS J06145266 2230244
	Bonner Durchmusterung: BD 22°1241
	Boss General Catalogue: GC 7969
	Katalog Henry’ego Drapera: HD 42995
	Katalog Hipparcosa: HIP 29655
	Katalog jasnych gwiazd: HR 2216
	SAO Star Catalog: SAO 78135
	Propus, Tejat Prior

Eta Geminorum (η Gem, Propus) – gwiazda w gwiazdozbiorze Bliźniąt, znajdująca się w odległości około 385 lat świetlnych od Słońca.

Nazwa

Tradycyjna nazwa gwiazdy, Propus, wywodzi się od greckiego Πρόπους i oznacza „przednią stopę”. Odnosi się ona do położenia w gwiazdozbiorze Bliźniąt, w którym wskazuje wysuniętą do przodu stopę Kastora. Będąc na niebie blisko Mi Geminorum, zwanej Tejat, zyskała też drugą nazwę: Tejat Prior („przedni”)^[2]^[3]. Międzynarodowa Unia Astronomiczna zatwierdziła użycie nazwy Propus dla określenia tej gwiazdy^[4].

Charakterystyka

Jest to czerwony olbrzym reprezentujący typ widmowy M, którego pomarańczowo–czerwona barwa jest wyraźnie widoczna przez lornetkę. Gwiazda świeci 2400 razy jaśniej niż Słońce, ma średnicę bliską średnicy orbity Wenus wokół Słońca. Bezpośredni pomiar średnicy kątowej potwierdza tę ocenę; należy przy tym zaznaczyć, że przy pomiarze w paśmie obejmującym widmo absorpcyjne tlenku tytanu gwiazda jest większa niż poza nim – większa absorpcja zwiększa nieprzezroczystość materii gwiazdy. Ma ona masę około trzech mas Słońca i niegdyś była błękitną gwiazdą typu widmowego B, obecnie jest to tzw. gwiazda AGB (gałęzi asymptotycznej diagramu HR), która w bliskiej przyszłości przekształci się w mirydę. Obecnie jest to gwiazda zmienna półregularna^[2].

Propus ma bliskiego towarzysza, błękitną gwiazdę ciągu głównego typu B, która znajduje się około 7 au od olbrzyma, ma podobną masę (choć mniejszą ze względu na wcześniejsze stadium ewolucji). Składniki te okrążają wspólny środek masy co 8,2 roku^[2]. Propus ma też dalszego kompana, gwiazdę typu F lub G, odległą na niebie o 1,7 sekundy kątowej^[5], a w przestrzeni co najmniej 150 au, co przekłada się na okres obiegu ponad 700 lat^[2]. Główna gwiazda ma wielkość gwiazdową 3,52^m, słabsza 6,15^m^[5].

Eta Geminorum to gwiazda zmienna, którą człowiek może zobaczyć gołym okiem. Zaraz przed nią (na ilustracji) znajdują się pozostałości po supernowej IC 443.

Zobacz też

lista gwiazd w gwiazdozbiorze Bliźniąt

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Eta Geminorum w bazie SIMBAD (ang.)
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Jim Kaler: PROPUS. STARS. [dostęp 2017-04-28]. (ang.).
↑ Richard Hinckley Allen: Star Names Their Lore and Meaning. Nowy Jork: Dover Publications Inc., 1963, s. 235. ISBN 0-486-21079-0. (ang.).
↑ Naming Stars. Międzynarodowa Unia Astronomiczna, 2017-02-01. [dostęp 2017-04-28].
↑ ^a ^b Mason et al.: WDS J06149 2230AB. [w:] The Washington Double Star Catalog [on-line]. VizieR, 2014.

Linki zewnętrzne

eta Gem A w bazie SIMBAD (ang.)
eta Gem B w bazie SIMBAD (ang.)

[simbad-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Eta Geminorum w bazie SIMBAD (ang.)

[kaler-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Jim Kaler: PROPUS. STARS. [dostęp 2017-04-28]. (ang.).

[allen-3] Richard Hinckley Allen: Star Names Their Lore and Meaning. Nowy Jork: Dover Publications Inc., 1963, s. 235. ISBN 0-486-21079-0. (ang.).

[iau-4] Naming Stars. Międzynarodowa Unia Astronomiczna, 2017-02-01. [dostęp 2017-04-28].

[WDS-5] Mason et al.: WDS J06149 2230AB. [w:] The Washington Double Star Catalog [on-line]. VizieR, 2014.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]