Edward Kowalczyk (1924–2000)

Edward Kowalczyk
Data i miejsce urodzenia	25 maja 1924 ; Warszawa
Data i miejsce śmierci	7 lipca 2000 ; Warszawa
	Wiceprezes Rady Ministrów
Okres	od 31 października 1981; do 12 listopada 1985
Przynależność polityczna	Stronnictwo Demokratyczne
	Minister łączności
Okres	od 28 czerwca 1969; do 3 kwietnia 1980
Przynależność polityczna	Stronnictwo Demokratyczne
Poprzednik	Zygmunt Moskwa
Następca	Zbigniew Rudnicki
	Przewodniczący Stronnictwa Demokratycznego
Okres	od 18 marca 1981; do 11 kwietnia 1985
Przynależność polityczna	Stronnictwo Demokratyczne
Poprzednik	Tadeusz Witold Młyńczak
Następca	Tadeusz Witold Młyńczak
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Edward Kowalczyk, ps. „Mruk”^[1] (ur. 25 maja 1924 w Warszawie, zm. 7 lipca 2000 tamże) – polski cybernetyk, inżynier łączności, pracownik naukowy, publicysta i polityk. Minister łączności w latach 1969–1980, wiceprezes Rady Ministrów w rządzie Wojciecha Jaruzelskiego w latach 1981–1985. Poseł na Sejm PRL V i IX kadencji. Przewodniczący Stronnictwa Demokratycznego w latach 1981–1985.

Życiorys

Urodził się w robotniczej rodzinie Stanisława i Apolonii^[1]. Jego ojciec był właścicielem warsztatu rzemieślniczego i pracownikiem kolei. Działał w Polskiej Partii Socjalistycznej oraz Związku Zawodowym Kolejarzy^[2].

W czasie okupacji niemieckiej Edward Kowalczyk wstąpił w szeregi Armii Krajowej. Jednocześnie studiował na konspiracyjnym Uniwersytecie Warszawskim. W stopniu starszego strzelca z cenzusem brał udział w powstaniu warszawskim walcząc w plutonie „Pomorzaka” kompanii „Habdank” w VII Zgrupowaniu „Ruczaj”. Po dostaniu się do niewoli i został wywieziony do Niemiec, gdzie przebywał w Landsdorf i Mossburg.

W 1951 ukończył studia na Politechnice Warszawskiej. W 1964 uzyskał stopień doktora. Został pracownikiem Katedry Teletransmisji Wydziału Łączności Politechniki Warszawskiej (1951–1965). W późniejszym okresie kierował filią tej uczelni w Płocku (1965–1969). W 1979 został profesorem PW. Był członkiem Komitetu Elektroniki i Telekomunikacji Polskiej Akademii Nauk^[3].

Naukowo specjalizował się w cybernetyce. Oprócz pracy naukowej i dydaktycznej zajmował się publicystyką, głównie w zakresie problematyki naukowej, organizacji nauki oraz popularyzacji wiedzy.

W 1967 wstąpił do Stronnictwa Demokratycznego. Od czerwca 1969 do kwietnia 1980 był ministrem łączności w rządach: Józefa Cyrankiewicza i Piotra Jaroszewicza, Piotra Jaroszewicza i Jaroszewicza i Edwarda Babiucha, następnie zaś dyrektorem Instytutu Łączności. W 1981 sprawował przez krótki okres funkcję wiceprezesa Najwyższej Izby Kontroli. Od października 1981 do listopada 1985 był wicepremierem w rządzie Wojciecha Jaruzelskiego. Jako polityk uznawany za osobę niechętną wobec Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność”^[4]. Członek prezydium Tymczasowej Rady Krajowej Patriotycznego Ruchu Odrodzenia Narodowego w 1982^[5], następnie RK PRON^[6].

Sprawował wysokie funkcje partyjne. Od 1973 zasiadał w Centralnym Komitecie SD, od 1976 do 1989 zaś w prezydium CK. W okresie 1981–1985 był przewodniczącym Centralnego Komitetu SD – w wewnątrzpartyjnym głosowaniu w 1985 nie uzyskał reelekcji na to stanowisko^[7]. Dwukrotnie sprawował mandat posła na Sejm PRL V i IX kadencji (1969–1972, 1985–1989). W IX kadencji był wiceprzewodniczącym Komisji Nauki i Postępu Technicznego.

Edward Kowalczyk nie kandydował w wyborach w 1989. Wycofał się z aktywnej polityki – sporadycznie wypowiadał się w sprawach wewnątrzpartyjnych (np. w 1990 na temat kierunku, w którym powinno zmierzać Stronnictwo w nowej sytuacji politycznej^[8]). Po rozstaniu ze Stronnictwem Demokratycznym współpracował ze Stanisławem Tymińskim i Andrzejem Lepperem jako doradca polityczny^[9]. Bez powodzenia kandydował do Sejmu z listy Przymierza Samoobrona w wyborach parlamentarnych w 1993^[10].

Był prezesem (1970–1981), następnie zaś honorowym prezesem Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Cybernetycznego. 2 września 1982 na mocy decyzji Biura Politycznego KC PZPR wszedł w skład Komitetu Honorowego uroczystości żałobnych Władysława Gomułki^[11]. W sierpniu 1984 stał na czele Obywatelskiego Komitetu Obchodów 40. Rocznicy Powstania Warszawskiego. W latach 1985–1990 członek Rady Naczelnej Związku Bojowników o Wolność i Demokrację. Na emeryturze stał na czele stowarzyszenia „Polski Komitet Zwalczania Raka”^[12].

Zmarł w Warszawie, pochowany na cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera A3-tuje-3-11)^[3]^[13].

Ordery i odznaczenia

Order Sztandaru Pracy I klasy
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
Złoty Krzyż Zasługi
Warszawski Krzyż Powstańczy^[14]
Medal 40-lecia Polski Ludowej
Złoty Medal „Za zasługi dla obronności kraju” (1973)^[15]
Medal 1300-lecia Państwa Bułgarskiego^[16]
Order „Złota Gwiazda Przyjaźni między Narodami” (NRD)^[17]

Publikacje

Niektóre problemy teorii systemów. Zeszyty Naukowe Politechniki Warszawskiej, 46, Elektryka, Warszawa 1966.
Człowiek w świecie informacji. Wyd. WKiŁ, Warszawa 1976.
Działanie społeczno-polityczne. Wiedza i umiejętność. Wyd. Epoka, 1980, ss. 142.
O istocie informacji. Wyd. WKiŁ, Warszawa 1981.
Cybernetyka – myśl porządkująca. Cztery wykłady na tematy cybernetyczne. Wyd. Ossolineum, PAN, Wrocław 1987, ss. 105. Seria: Najnowsze Osiągnięcia Nauki. ISBN 83-04-02617-1.

Życie prywatne

Żonaty, miał dwóch synów.

Przypisy

↑ ^a ^b Powstańcze Biogramy – Edward Kowalczyk [online], 1944.pl [dostęp 2019-07-12] .
↑ Edward Kowalczyk, w: Andrzej Kępiński, Zbigniew Kilar, Kto jest kim w Polsce – inaczej, cz. 1, Wydawnictwo „Czytelnik”, Warszawa 1985, s. 184–196 (rozmowa z Edwardem Kowalczykiem)
↑ ^a ^b „Gazeta Stołeczna”, nr 164 z 15–16 lipca 2000, s. 10, 11 (nekrologi)
↑ Janusz Herz, Widziane z trzeciego planu – rozmowy z Tadeuszem Witoldem Młyńczakiem, Warszawa 1992, s. 48, 73
↑ „Dziennik Polski”, r. XXXVIII, nr 223 (11 807), 20 grudnia 1982, s. 2
↑ „Trybuna Robotnicza”, nr 109 (12 961), 10 maja 1983, s. 6
↑ Janusz Herz, Widziane z trzeciego planu..., s. 75
↑ Sonda, „Tygodnik Demokratyczny”, nr 8 z 25 lutego 1990, s. 4
↑ Waldemar Żebrowski, Stronnictwo Demokratyczne w warunkach demokratyzacji ustroju politycznego, Wyd. Olsztyńska Szkoła Wyższa, Olsztyn 2003, s. 87. O związkach z Partią „X” czytaj w: Janusz Herz, Widziane z trzeciego planu..., s. 75. Wojciech Jaruzelski, Stan wojenny. Dlaczego..., Warszawa 1992, s. 19. Plan „X” Partii „X”, „Gazeta Wyborcza”, nr 661 z 19 sierpnia 1991, s. 3
↑ Inga Słodkowska, Wybory 1993. Partie i ich programy, Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa 2001
↑ „Trybuna Robotnicza”, nr 173, 3–5 września 1982, s. 1–2
↑ „Gazeta Stołeczna”, nr 158 z 8–9 lipca 2000, s. 11 (nekrolog)
↑ Wyszukiwarka grobów w Warszawie. [dostęp 2024-09-02].
↑ Lista odznaczonych Warszawskim Krzyżem Powstańczym. „Stolica”. Rok XXXVII, Nr 21 (1794), s. 15, 8 sierpnia 1982. Warszawa: Warszawskie Wyd. Prasowe RSW „Prasa-Książka-Ruch”. [dostęp 2024-09-02].
↑ Medale „Za Zasługi dla Obronności Kraju” dla członków rządu, „Trybuna Robotnicza”, nr 241, 11 października 1973, s. 2
↑ Bułgarska delegacja w CK SD, „Kurier Polski”, nr 40 z 25–27 lutego 1983, s. 1
↑ Wspólne posiedzenie sekretariatów CZ LDPN i CK SD, „Kurier Polski”, nr 104 z 28 maja 1984, s. 3

Bibliografia podstawowa

Edward Kowalczyk, [w:] Kto jest kim w Polsce 1984, Warszawa 1984.
Edward Kowalczyk, [w:] Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. IX kadencja (opracowanie zespół redakcji „Rzeczpospolita”), Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnicze „Rzeczpospolita”, Warszawa 1986, s. 284 (krótki biogram ze zdjęciem).
Kierownictwo Centralnego Komitetu Stronnictwa Demokratycznego, „Kurier Polski”, nr 79 z 23 kwietnia 1985.

[:0-1] Powstańcze Biogramy – Edward Kowalczyk [online], 1944.pl [dostęp 2019-07-12] .

[2] Edward Kowalczyk, w: Andrzej Kępiński, Zbigniew Kilar, Kto jest kim w Polsce – inaczej, cz. 1, Wydawnictwo „Czytelnik”, Warszawa 1985, s. 184–196 (rozmowa z Edwardem Kowalczykiem)

[autonazwa1-3] „Gazeta Stołeczna”, nr 164 z 15–16 lipca 2000, s. 10, 11 (nekrologi)

[4] Janusz Herz, Widziane z trzeciego planu – rozmowy z Tadeuszem Witoldem Młyńczakiem, Warszawa 1992, s. 48, 73

[5] „Dziennik Polski”, r. XXXVIII, nr 223 (11 807), 20 grudnia 1982, s. 2

[6] „Trybuna Robotnicza”, nr 109 (12 961), 10 maja 1983, s. 6

[7] Janusz Herz, Widziane z trzeciego planu..., s. 75

[8] Sonda, „Tygodnik Demokratyczny”, nr 8 z 25 lutego 1990, s. 4

[9] Waldemar Żebrowski, Stronnictwo Demokratyczne w warunkach demokratyzacji ustroju politycznego, Wyd. Olsztyńska Szkoła Wyższa, Olsztyn 2003, s. 87. O związkach z Partią „X” czytaj w: Janusz Herz, Widziane z trzeciego planu..., s. 75. Wojciech Jaruzelski, Stan wojenny. Dlaczego..., Warszawa 1992, s. 19. Plan „X” Partii „X”, „Gazeta Wyborcza”, nr 661 z 19 sierpnia 1991, s. 3

[10] Inga Słodkowska, Wybory 1993. Partie i ich programy, Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa 2001

[11] „Trybuna Robotnicza”, nr 173, 3–5 września 1982, s. 1–2

[12] „Gazeta Stołeczna”, nr 158 z 8–9 lipca 2000, s. 11 (nekrolog)

[13] Wyszukiwarka grobów w Warszawie. [dostęp 2024-09-02].

[14] Lista odznaczonych Warszawskim Krzyżem Powstańczym. „Stolica”. Rok XXXVII, Nr 21 (1794), s. 15, 8 sierpnia 1982. Warszawa: Warszawskie Wyd. Prasowe RSW „Prasa-Książka-Ruch”. [dostęp 2024-09-02].

[15] Medale „Za Zasługi dla Obronności Kraju” dla członków rządu, „Trybuna Robotnicza”, nr 241, 11 października 1973, s. 2

[16] Bułgarska delegacja w CK SD, „Kurier Polski”, nr 40 z 25–27 lutego 1983, s. 1

[17] Wspólne posiedzenie sekretariatów CZ LDPN i CK SD, „Kurier Polski”, nr 104 z 28 maja 1984, s. 3

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]