Wikipedia

Edward Herbert

kapitan Wojska Polskiego

Edward Franciszek Stanisław Herbert (ur. 26 marca 1899 w Przemyślu, zm. 1940 w Katyniu) – polski kapitan broni pancernej Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej.

Edward Herbert
Ilustracja
kapitan broni pancernej kapitan broni pancernej
Data i miejsce urodzenia

26 marca 1899
Przemyśl

Data i miejsce śmierci

1940
Katyń

Przebieg służby
Lata służby

1918–1940

Siły zbrojne

Wojsko Polskie

Jednostki

18 pułk piechoty
2 pułk piechoty
6 pułk strzelców
2 pułk strzelców
17 pułk piechoty
1 pułk pancerny
5 batalion pancerny

Stanowiska

dowódca plutonu
dowódca kompanii

Główne wojny i bitwy

wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa (kampania wrześniowa)

Odznaczenia
Srebrny Krzyż Zasługi (II RP) Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości

Życiorys

edytuj

Edward Franciszek Stanisław Herbert urodził się 26 marca 1899 w Przemyślu[1][2][3]. Był synem Mariana Herberta, generała brygady Wojska Polskiego, i Bronisławy z Hawliczków[1][2][4]. W rodzinnym mieście ukończył pięć lat szkoły, potem cztery klasy w szkole realnej w Wiedniu, gdzie od 1915 uczył się w szkole kadetów[5].

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w listopadzie 1918 został przyjęty do Wojska Polskiego[6]. Od listopada 1918 do stycznia 1919 przebywał na kursie kadetów w Krakowie, a od stycznia do marca 1919 w Szkole Podchorążych w Warszawie, po czym mianowano go sierżantem[5]. Następnie przeszedł do służby w 18 pułku piechoty, dowodzonym przez jego ojca[7]. W szeregach tej jednostki do stycznia 1920 uczestniczył w działaniach na froncie ukraińskim podczas wojny polsko-bolszewickiej[2][8]. Na początku 1920 przebywał na leczeniu i urlopie, a potem uczył się w szkole podchorążych w Warszawie, gdzie latem 1920 otrzymał mianowanie na stopień oficerski podporucznika[9]. Od 17 sierpnia 1920 był żołnierzem w batalionie zapasowym 2 pułk piechoty Legionów, w którym został dowódcą oddziału technicznego[9][2]. Wraz z nim walczył ponownie przeciw bolszewikom na Lubelszczyźnie oraz w bitwie pod Komarowem 31 sierpnia 1920[9]. Otrzymał awans na stopień porucznika ze starszeństwem z dniem 1 listopada 1920[10][11][9].

Po nastaniu pokoju służył w 6 pułku Strzelców Podhalańskich[12], w 1921 w 2 pułku Strzelców Podhalańskich w Sanoku[1]. Od 15 maja do 27 lipca 1922 był słuchaczem na kursie sapersko-technicznym przy 10 pułku Saperów w Przasnyszu[12]. Od 1923 był żołnierzem formacji pionierów 17 pułku piechoty w Rzeszowie[13][14][15], gdzie pełnił funkcję dowódca plutonu[16]. Od 3 stycznia do 2 lipca 1931 przebywał na kursie dla oficerów w Centrum Wyszkolenia Broni Pancernej w Warszawie[17]. Po jego ukończeniu do sierpnia 1931 był dowódcą 9 kompanii w 17 pp[17]. Pod koniec tego miesiąca, jako oficer piechoty został przeniesiony do 1 pułku pancernego w Poznaniu[18][19]. W tej jednostce został dowódcą plutonu w kompanii szkolnej, po pobycie w szpitalu w 1932 i 1933, w dniu 7 maja 1933 ponownie został dowódcą plutonu w kompanii szkolnej, a 2 stycznia 1934 został p.o. dowódcy kompanii[20]. Od 15 marca 1934 służył w 5 batalionie czołgów i samochodów pancernych (od 1935 przemianowany na 5 batalion pancerny) w Krakowie[21][2]. Tam objął dowództwo nad kompanią gospodarczej[22]. Przejściowo, od 28 maja do 12 czerwca 1934 był w jednostce oficerem sportowym[22]. W korpusie broni pancernej został awansowany na stopień kapitana ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1935[23][24]. W 1938 został dowódcą kompanii szkolnej i sprawował to stanowisko do 1939[25][24].

W czasie mobilizacji w sierpniu 1939 został dowódcą 51 szwadronu Czołgów Rozpoznawczych, w ramach sformowanego 51 dywizjonu Pancernego dla Krakowskiej Brygady Kawalerii, w składzie Armii „Kraków”[2][26]. Po wybuchu II wojny światowej na początku walk obronnych w dniu 2 września 1939 został ranny podczas lotniczego bombardowania w Żarkach, po czym trafił do szpitala[27]. Po agresji ZSRR na Polskę z 17 września 1939 został aresztowany przez Sowietów[28]. Był przetrzymywany w obozie w Kozielsku[28]. Wiosną 1940 został wywieziony w transporcie do Katynia i tam rozstrzelany przez funkcjonariuszy Obwodowego Zarządu NKWD w Smoleńsku oraz pracowników NKWD przybyłych z Moskwy na mocy decyzji Biura Politycznego KC WKP(b) z 5 marca 1940[29]. 28 lipca 2000 został pochowany na terenie późniejszego Polskiego Cmentarza Wojennego w Katyniu[2].

Życie prywatne

edytuj

8 sierpnia 1921 w kościele rzymskokatolickim Sanoku poślubił Teresę Brygidę Bronisz (ur. 1900), zamieszkującą dotychczas w Piotrkowie[1][30]. Mieli córkę Marię (ur. 1931)[30][2]. W styczniu 1937 decyzją Konsystorza Wileńskiego Ewangelicko-Reformowanego orzeczono rozwiązanie małżeństwa Edwarda i Teresy Herbertów[30]. 1 maja 1937 w kościele ewangelicko-reformowanym w Wilnie, Edward Herbert zawarł związek małżeński z Emilią Honoratą Stachurzanką[30]. Przed 1939 zamieszkiwał z drugą żoną przy ulicy Śląskiej 9a w Krakowie[30]

Był kuzynem Zbigniewa Herberta , który zadedykował Edwardowi wiersz pt. Guziki[31].

Upamiętnienie

edytuj

Jego kuzynem był poeta Zbigniew Herbert, który latach napisał wiersz zatytułowany Guziki (z podtytułem Pamięci kapitana Edwarda Herberta), opublikowany w tomie pt. Rovigo, wydanym w 1992[32].

5 października 2007 roku minister obrony narodowej Aleksander Szczygło awansował go pośmiertnie na stopień majora[33][34]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 roku w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”[35].

W ramach akcji „Katyń... pamiętamy” / „Katyń... Ocalić od zapomnienia” Edwardowi Herbertowi poświęcono Dęby Pamięci w Przemyślu[34].

Ordery i odznaczenia

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b c d Księga małżeństw (1912–1924). Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku. s. 117 (poz. 55).
  2. ↑ a b c d e f g h i j k Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego: Katyń. Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, 2000. s. 202. [dostęp 2021-05-30].
  3. ↑ Kozubal 2020 ↓, s. 3.
  4. ↑ Kozubal 2020 ↓, s. 3-4.
  5. ↑ a b Kozubal 2020 ↓, s. 4.
  6. ↑ Kozubal 2020 ↓, s. 3, 4.
  7. ↑ Kozubal 2020 ↓, s. 4, 6.
  8. ↑ Kozubal 2020 ↓, s. 6.
  9. ↑ a b c d e Kozubal 2020 ↓, s. 7.
  10. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 449.
  11. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 391.
  12. ↑ a b Kozubal 2020 ↓, s. 8.
  13. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 173.
  14. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 164.
  15. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 33, 247.
  16. ↑ Kozubal 2020 ↓, s. 9, 10.
  17. ↑ a b Kozubal 2020 ↓, s. 11.
  18. ↑ Kozubal 2020 ↓, s. 13.
  19. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 86, 731.
  20. ↑ Kozubal 2020 ↓, s. 13, 16, 18.
  21. ↑ Kozubal 2020 ↓, s. 18.
  22. ↑ a b Kozubal 2020 ↓, s. 20.
  23. ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 233.
  24. ↑ a b c Kozubal 2020 ↓, s. 24.
  25. ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 233, 774, 792-793.
  26. ↑ Kozubal 2020 ↓, s. 3, 28.
  27. ↑ Kozubal 2020 ↓, s. 31.
  28. ↑ a b Kozubal 2020 ↓, s. 32.
  29. ↑ Kozubal 2020 ↓, s. 33.
  30. ↑ a b c d e Kozubal 2020 ↓, s. 35.
  31. ↑ Marek Kozubal: Bohaterowie Niepodległej. Edward Franciszek Herbert 1899-1940. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2020, s. 3, 33–34. ISBN 978-83-8098-902-3.
  32. ↑ Kozubal 2020 ↓, s. 3, 33-34.
  33. ↑ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 roku w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
  34. ↑ a b Kozubal 2020 ↓, s. 38.
  35. ↑ Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. policja.pl. [dostęp 2021-05-30].
  36. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 86 „zasługi na polu wyszkolenia wojska”.

Bibliografia

edytuj
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Edward_Herbert&oldid=75090192”