Drugie studium kobiety

Drugie studium kobiety
Autre étude de femme
Autor	Honoriusz Balzac
Typ utworu	powieść
	Wydanie oryginalne
Miejsce wydania	Francja
Język	francuski
Data wydania	1842
	Pierwsze wydanie polskie
Przekład	Tadeusz Boy-Żeleński
poprzednia; Kontrakt ślubny	następna; Urszula Mirouët

Drugie studium kobiety (oryg. fr. Autre étude de femme) – powieść Honoriusza Balzaka, opublikowana po raz pierwszy w 1842.

Okoliczności powstania utworu

Drugie studium kobiety ma strukturę powieści epizodycznej. Prolog pochodzi z Rozmowy pomiędzy jedenastą a północą (Une conversation entre onze heures et minuit) z 1832 roku. Opowiadanie de Marsaya zostało opublikowane w L’Artiste pomiędzy 21 a 28 marca 1842 roku pod tytułem Scena z buduaru (Une Scène de boudoir). Sekwencja na temat Kobiety jak należy (La Femme comme il faut) pochodzi ze zbioru Les Français peints par eux-mêmes, który ukazał się w maju 1839. Interwencja Canalisa została przepisana bez zmian z tekstu pochodzącego z 1832 roku. Kochanka naszego pułkownika (La Maîtresse de notre colonel) pochodzi ze zbioru Contes Bruns (1832), choć swój tytuł uzyskała dopiero w 1834. Budująca historia o śmierci hrabiny de Berret La Grande Bretèche pochodzi również z Contes Bruns^[1].

Treść

Na raucie u Felicyty des Touches spotyka się grupa bywalców salonów paryskich, będących jednocześnie głównymi bohaterami Komedii ludzkiej: markiza d’Espard, generał de Montriveau, lord i lady Dudley, dziennikarz Blondet, poeta Canalis, lekarz Horacy Bianchon, malarz Józef Bridau, baronostwo de Nucingen, księżna de Cadignan, hrabina de Serisy, Henri de Marsay. Gospodyni prosi każdego o opowiedzenie dowolnej historii. De Marsay wspomina swoją pierwszą miłość i zawód uczuciowy, który zmienił go w nieczułego dandysa. Delfina de Nucingen wspomina, jak sama padła ofiarą jego zalotów. De Montriveau wstrząsająco opisuje odwrót armii napoleońskiej z Rosji. Blondet, zwracając się do gospodyni, tłumaczy, jak powinna zachowywać się kobieta i w jakich wypadkach można zaakceptować inne postępowanie. Wreszcie Bianchon opowiada historię hrabiny de Merret i jej hiszpańskiego kochanka, zamurowanego żywcem przez zazdrosnego męża.

Cechy utworu

Dzieło stanowi eksperyment formalny (roman à episodes), pogłębiający charakterystykę bohaterów (wszyscy oni pojawiają się w wielu innych utworach Komedii ludzkiej) poprzez ukazanie nieznanych wcześniej szczegółów ich biografii oraz ich prezentację z ich własnego punktu widzenia. Materiał zawarty w utworze został następnie wykorzystany w innych utworach (m.in. opowiadaniu Żegnaj). Równocześnie dzieło, poprzez opis spotkania salonowego i wypowiedź Blondeta o kobietach wpisuje się w motyw przewodni Komedii ludzkiej – przedstawienie obyczajów epoki autora. Dla badaczy twórczości Balzaka Drugie studium kobiety jest przede wszystkim cennym świadectwem dotyczącym procesu tworzenia przez niego powieści – pisania fragmentami, mnogości konceptów artystycznych, a niekiedy, pod wpływem czynników pozaliterackich, łączenia kilku odległych myśli w jednym utwór (co nie przekreślało możliwości wykorzystania ich ponownie)^[1].

Przypisy

↑ ^a ^b Schuerewegen ↓.

Bibliografia

Franc Schuerewegen: Autre etude de femme. [w:] Balzac. La Comédie humaine. Edition critique en ligne. [on-line]. [dostęp 2011-04-03]. (fr.).
Honoriusz Balzac: Komedia ludzka. T. 5. Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza Czytelnik, 1958.

[s-1] Schuerewegen ↓.

[1]