Dekalog VII
Dekalog VII (Dekalog, siedem) – polski telewizyjny film psychologiczny z 1988 roku w reżyserii Krzysztofa Kieślowskiego, zrealizowany według scenariusza napisanego przezeń wraz z Krzysztofem Piesiewiczem. Jest to nominalnie siódma część cyklu filmów Dekalog, reinterpretująca siódme przykazanie Dekalogu: „Nie kradnij”, w realiach warszawskiego Ursynowa lat 80. XX wieku.
| Gatunek | |
|---|---|
| Rok produkcji |
1988 |
| Data premiery |
15 czerwca 1990 |
| Kraj produkcji | |
| Język | |
| Czas trwania |
55 minut |
| Reżyseria | |
| Scenariusz | |
| Główne role | |
| Muzyka | |
| Zdjęcia | |
| Scenografia | |
| Kostiumy | |
| Montaż |
Fabuła
edytujSześcioletnia Ania, wychowywana przez babcię Ewę, jest przekonana, że Ewa jest jej prawdziwą matką, a jej biologiczna matka Majka – starszą siostrą. Majka, nie mówiąc o tym Ewie, porywa Anię podczas przedstawienia dla dzieci i jedzie z nią do wsi Józefów, by zobaczyć się z ojcem dziecka, Wojtkiem, którego Majka nie widziała od sześciu lat. Kiedy miała 16 lat i była uczennicą liceum, zaszła w ciążę z Wojtkiem – swym nauczycielem polskiego. Aby uniknąć skandalu, Majka urodziła dziecko w innym mieście, a jej matka Ewa, wówczas dyrektorka szkoły, później prawnie uznała je za swoje. Zrozpaczona Majka próbuje teraz odzyskać dziecko, uwolnić się od kontrolującej ją matki i wyjechać z córką do Kanady. Potrzebne jest jednak oficjalne pozwolenie Ewy. Mimo gorączkowych starań Majka zostaje zdradzona przez byłego kochanka i wytropiona przez Ewę. W ostatniej scenie Majka, bojąc się, że po raz drugi straci Anię, w pośpiechu wsiada do lokalnego pociągu. Rozdarta między dwiema walczącymi ze sobą kobietami Ania patrzy, jak jej matka znika[1][2].
Obsada
edytuj- Maja Barełkowska – Majka
- Anna Polony – Ewa, matka Majki
- Katarzyna Piwowarczyk – Ania, córka Majki
- Władysław Kowalski – Stefan, ojciec Majki
- Bogusław Linda – Wojtek, ojciec Ani
- Bożena Dykiel – kasjerka na stacji w Józefowie
- Dariusz Jabłoński – znajomy Wojtka
- Artur Barciś – mężczyzna na stacji kolejowej
Produkcja
edytujDekalog VII jest nominalnie siódmą częścią cyklu filmów telewizyjnych Dekalog, nakręconych przez Krzysztofa Kieślowskiego według scenariusza napisanego przezeń wraz z adwokatem Krzysztofem Piesiewiczem. Jako punkt wyjścia dla scenariusza filmu Piesiewicz wykorzystał autentyczne doświadczenia z prowadzonej przez siebie rozprawy sądowej, kiedy dowiedział się, że córka klientki – „oskarżona o podżeganie i zorganizowanie przez grupę nastolatków zniszczenia i podpalenia samochodu ciotki”[3] – próbowała się zemścić na matce za traumatyczne przeżycia rodzinne:
Dziewczyna zachodzi w ciążę ze swoim ojcem i rodzi dziecko, które zostaje zapisane jako dziecko jej matki. Domem rządzi milczenie, którego strażniczką jest starsza siostra matki. Serdeczna rodzinna przemoc, która odarła dziewczynę ze wszystkiego, więc ta podjęła myśl o zemście[3].
Piesiewicz pozbawił anegdotyczną historię wątku kazirodczego, aby nadać filmowi bardziej uniwersalny wymiar. Siódme przykazanie judeochrześcijańskie Piesiewicz i Kieślowski wykorzystali w celu stworzenia opowieści o „kradzieży uczuć”:
Cóż to jest wyciągnąć komuś portfel z kieszeni? Oczywiście to niedopuszczalne i karalne. Ale czym jest w porównaniu z tym przestępstwem kradzież godności albo uczuć? Okradzenie kogoś z macierzyństwa, czyli dokonanie absolutnego spustoszenia, kradzież uczuć i poczucia sensu? [...] Zastanawiając się nad siódmym przykazaniem i myśląc o scenariuszu Dekalogu, siedem, wiedziałem, że trzeba pójść tym tropem[4].
W roli Majki wystąpiła Maja Barełkowska, natomiast jako Ewa – Anna Polony. W rolę Ani wcieliła się Katarzyna Piwowarczyk, natomiast nieślubnego ojca dziecka zagrał Bogusław Linda. Zdjęcia do Dekalogu VII nakręcił operator Dariusz Kuc[5]. Telewizyjna premiera Dekalogu VII odbyła się 15 czerwca 1990 roku[6].
Odbiór
edytujHistoryk filmu Paul Coates uznał Dekalog VII za najsłabszy odcinek całego cyklu, który nie miał w sobie siły Dekalogu IV, V i VI. Jednocześnie Coates przekonywał, iż „siła Kieślowskiego bierze się z bezwzględnego skupienia na dynamice starć pomiędzy dwojgiem ludzi”, której to w siódmej części cyklu zabrakło[7]. Marek Haltof również był rozczarowany filmem, twierdząc iż Dekalog VII zniża się do poziomu opery mydlanej. Ponadto, jak zauważył Haltof: „W nieprzekonującej historii Dekalogu VII nie pojawia się też Anioł Przeznaczenia, mimo że figuruje on w opublikowanym scenariuszu, a Artur Barciś jest wymieniony w napisach końcowych”[8].
Przypisy
edytuj- ↑ Haltof 2004 ↓, s. 99.
- ↑ Kieślowski 2015 ↓.
- ↑ a b Piesiewicz i Jazdon 2021 ↓, s. 129.
- ↑ Piesiewicz i Jazdon 2021 ↓, s. 131.
- ↑ Dekalog w bazie filmpolski.pl
- ↑ Dekalog VII (1988) [online], Mediakrytyk [dostęp 2021-06-15] (pol.).
- ↑ Lisa Di Bartolomeo, Review of Lucid Dreams: The Films of Krzysztof Kieślowski; Double Lives, Second Chances: The Cinema of Krzysztof Kieślowski, „The Slavic and East European Journal”, 44 (4), 2000, s. 681–683, DOI: 10.2307/3086306, ISSN 0037-6752, JSTOR: 3086306 [dostęp 2021-06-15].
- ↑ Haltof 2004 ↓, s. 100–101.
Bibliografia
edytuj- Marek Haltof, The cinema of Krzysztof Kieślowski: variations on destiny and chance, London: Wallflower, 2004, ISBN 978-0-231-50402-7.
- Krzysztof Kieślowski, Dekalog, siedem, wyd. DVD, Warszawa: Telewizja Polska, 2015, ISBN 978-83-938849-5-7.
- Krzysztof Piesiewicz, Mikołaj Jazdon, Kieślowski. Od „Bez końca” do końca, Warszawa: Wielka Litera, 2021, ISBN 978-83-8032-528-9.
Linki zewnętrzne
edytuj- Dekalog VII w bazie IMDb (ang.)