Czartawa drobna
Czartawa drobna (Circaea alpina) – gatunek rośliny z rodziny wiesiołkowatych. W Polsce występuje na rozproszonych stanowiskach na całym obszarze kraju, częściej na niżu w zachodniej części kraju i w niższych położeniach górskich, w górach po regiel dolny[3].
Systematyka[1][2] | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Podkrólestwo | |
Nadgromada | |
Gromada | |
Podgromada | |
Nadklasa | |
Klasa | |
Nadrząd | |
Rząd | |
Rodzina | |
Rodzaj | |
Gatunek |
czartawa drobna |
Nazwa systematyczna | |
Circaea alpina L. Sp. Pl. 9 1753 |
Morfologia
edytuj- Pokrój
- Delikatna roślina zielna dorastająca do 20 cm wysokości.
- Łodyga
- Wzniesiona, wyprostowana, soczysta, jasnozielona, oskrzydlona, w obrębie kwiatostanu gruczołowato omszona. Pod ziemią roślina posiada rozłogi.
- Liście
- Naprzeciwległe, jajowato-sercowate, ząbkowane, skąpo owłosione, tylko na brzegu orzęsione, osadzone na płaskich oskrzydlonych ogonkach, sprawiają wrażenie lśniących.
- Kwiaty
- Drobne, białe lub różowe, zebrane w rozgałęziony, groniasty kwiatostan. Kwiaty zapylane są przez muchy. Kwiaty zwykle bez przysadek. Przed kwitnieniem oś kwiatostanu wydłuża się, co powoduje, że rozwinięte kwiaty i pączki są oddalone od siebie.
- Owoc
- Podłużnie maczugowaty (gruszkowaty), jednonasienny, pokryty krótkimi włoskami.
Biologia i ekologia
edytuj- Rozwój
- Bylina, geofit (pączki zimujące znajdują się w glebie). Kwitnie od końca maja do sierpnia. Zapylana jest przez owady, głównie przez muchy. Nasiona rozsiewane są przez wiatr. Roślina ma nadzwyczajne zdolności regeneracyjne może być rozmnażana z kawałków łodygi zawierających po 1 węźle.
- Siedlisko
- Rośnie w cienistych, żyznych wilgotnych lasach liściastych i zaroślach oraz w dolinach potoków i na mokradłach, często zasiedla rozkładające się pnie leżących drzew. Preferuje obszary o klimacie umiarkowanie chłodnym. Rośnie na stanowiskach cienistych, na glebach średnio wilgotnych, świeżych i próchniczne, ubogich w węglan wapnia, bardzo chętnie rośnie na murszu.
- Fitosocjologia
- Roślina spotykana w borach świerkowo-jodłowych, w olsach, łęgach i na źródliskach. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych charakterystyczny (Ch.) dla związku (All) las łęgowy (Alno-Ulmion) i zespołu roślinności (Ass.) łęg jesionowo-olszowy (Fraxino-Alnetum)[4].
Nazewnictwo
edytujNazwa rodzajowa przeniesiona została przez Matthiolego na ten rodzaj z określenia odnoszącego się w starożytnej Grecji do dwóch roślin (mandragory lekarskiej i ciemiężyka Vincetoxicum nigrum), nazywanych od imienia mitycznej Circe. Nazwa gatunkowa drobna wynika ze względu na niewielkie rozmiary rośliny[5].
Przypisy
edytuj- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens , Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-02-26] (ang.).
- ↑ Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
- ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
- ↑ Marian Rejewski: Pochodzenie łacińskich nazw roślin polskich. Warszawa: 1996, s. 51. ISBN 83-05-12868-7.
Identyfikatory zewnętrzne (takson):
- BioLib: 40125
- EoL: 582811
- EUNIS: 176057
- Flora of China: 200015079
- Flora of North America: 200015079
- FloraWeb: 1553
- GBIF: 3188797
- identyfikator iNaturalist: 76342
- IPNI: 58893-2
- ITIS: 27563
- NCBI: 22655
- identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): kew-2721778
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:58893-2
- Tela Botanica: 75051
- identyfikator Tropicos: 23200006
- USDA PLANTS: CIAL
- CoL: VFQN