Czarnocin (województwo świętokrzyskie)
Czarnocin – wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie kazimierskim, w gminie Czarnocin[5][6].
| wieś | |
 Kościół Wniebowzięcia NMP w Czarnocinie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) | |
| Strefa numeracyjna |
41 |
| Kod pocztowy |
28-506[4] |
| Tablice rejestracyjne |
TKA |
| SIMC |
0235795[5] |
Położenie na mapie gminy Czarnocin  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego  | |
Położenie na mapie powiatu kazimierskiego  | |
 50°20′27″N 20°31′02″E/50,340833 20,517222[1]
| |
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0235803 | Gościniec | część |
| 0235810 | Kolonia | część wsi |
| 0235826 | Zagrody | część wsi |
Miejscowość znajduje się na odnowionej trasie Małopolskiej Drogi św. Jakuba z Sandomierza do Tyńca, która to jest odzwierciedleniem dawnej średniowiecznej drogi do Santiago de Compostela.
W Czarnocinie działają: Ochotnicza Straż Pożarna, przedszkole, szkoła podstawowa, młyn, Gminna Biblioteka Publiczna, stacja paliw i nawozów oraz kilka sklepów.
Historia
edytujNazwa wsi pochodzi od imienia Czarnota (nazwa dzierżawcza utworzona sufiksem męskim -in). Najstarsza wzmianka źródłowa o Czarnocinie pochodzi z lat 1325–1327, kiedy to została wymieniona jako de Czarnocin i już wówczas była siedzibą parafii. W pierwszej połowie XV w. właścicielem wsi był Jan Długosz z Niedzielska ojciec Jana Długosza. W XVI w. wieś była terenem działalności braci polskich[7].
W latach 1470–1480 wymieniany jako Czarnoczyn. Od 1856 Czarnocin jest siedzibą władz gminnych.[potrzebny przypis]
Pierwsza wzmianka o parafii pochodzi z 1326. W 1340 ludność parafii wynosiła 540 osób, a w połowie XVIII wieku – 780. W okresie I wojny światowej w parafii mieszkało 1520 ludzi, a w 1999 – 1162. W 1827 wieś liczyła 37 domów i 250 mieszkańców, w 1997 – 124 domy i 435 mieszkańców, a obecnie mieszka 410 osób (2008).
W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Czarnocin. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego.
Zabytki
edytuj
- Gotycki kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny oraz cmentarz kościelny wpisane do rejestru zabytków nieruchomych (nr rej.: A.177/1-2 z 20.01.1933, z 11.11.1947 i z 11.02.1967)[8]. W 1557 zamieniony najpierw na zbór kalwiński, a potem na zbór ariański.
- Park z I połowy XIX w. (nr rej.: A.178 z 30.09.1959)[8].
- Dwór. Przekazywana w Czarnocinie legenda mówi o trzech siostrach: jedna miała wybudować pałac, druga wyniosły kopiec, a trzecia kościół. Pałacu we wsi już nie ma. Drewniany dwór, który Moszkowscy w 1937 sprzedali Janowi Slaskiemu dla jego syna Juliusza Slaskiego, został rozebrany ponad 25 lat temu. Zachowało się tylko część drzew z dworskiego parku, w cieniu których stoi obecnie budynek urzędu gminy.
- Kopiec. Ma kształt ściętego stożka i kilkanaście metrów wysokości. Na szczycie, na który prowadzą prowizoryczne schodki, stoi barokowa rzeźba św. Jana Nepomucena z 1761. Wokół niej i na zboczach rośnie bujna trawa oraz akacje. To prawdopodobnie kurhan prasłowiański. Przez mieszkańców był jednak nazywany Górką Luterską, a w opracowaniach historycznych można przeczytać o „domniemanym grobowcu ariańskim”. Józef Szymański w pracy Szlakiem Braci Polskich wspomina o znalezieniu w Czarnocinie butelek z umieszczonymi w nich życiorysami zmarłych arian[9].
Sport
edytujW Czarnocinie działa klub Ludowy Zespół Sportowy Czarnocin. Klub istniał już w latach 70. XX wieku i posiadał sekcje piłki nożnej i tenisa stołowego. Obecnie jest jednosekcyjny. Początkowo brał udział tylko w rozgrywkach lokalnych, a w sezonie 2014/2015 klub został zgłoszony do rozgrywek świętokrzyskiej klasy B[10].
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 19259
- ↑ Wieś Czarnocin w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2022-03-02], liczba ludności na podstawie danych GUS.
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 175 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b c GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ a b Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Starostwo Powiatowe w Kazimierzy Wielkiej Rys historyczny powiatu kazimierskiego. [dostęp 2014-02-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-26)].
- ↑ a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo świętokrzyskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 13 [dostęp 2015-10-21].
- ↑ Józef Szymański, Szlakiem Braci Polskich.Przewodnik turystyczny po Kielecczyźnie., Kielce 1962, s. 108.
- ↑ Krótka historia. czarnocin.futbolowo.pl. [dostęp 2016-06-08]. (pol.).
Bibliografia
edytuj- Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski, Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Warszawa 1880-1885, Tom I, s. 754
- Michał Jurecki, Grzegorz Matyja, Ponidzie. W świętokrzyskim stepie, Kraków: „Bezdroża”, 2004, ISBN 83-89676-16-8, OCLC 830623047.