Closterkeller
Closterkeller – polski zespół muzyczny założony 1 stycznia 1988 roku w Warszawie z inicjatywy Przemysława Guryna, Jacka Skiruchy i Anji Orthodox.
.jpg) Anja Orthodox i Closterkeller w 2011. | |
| Rok założenia | |
|---|---|
| Pochodzenie | |
| Gatunek |
heavy metal[1], metal alternatywny[1], gothic metal[1][2], metal progresywny[1], rock alternatywny[3], cold wave[4], pop-rock[4] |
| Wydawnictwo |
Izabelin Studio, SPV Poland, PolyGram Polska, Metal Mind Productions, Universal Music Polska |
| Powiązania | |
| Strona internetowa | |
Cechą charakterystyczną zespołu jest m.in. maniera wokalna Anji Orthodox, która dała wzorzec do naśladowania dla wielu innych formacji. Teksty piosenek zespołu cechuje mroczna i pełna metafor poezja śpiewana, co stało się jednym z największych atutów twórczości grupy[5]. Metalowe brzmienie zauważalne jest m.in. na albumach: Violet[6], Scarlet[7][8][9][10], Cyan[11][12][13][14], Nero[7], Aurum, Viridian[15]. Orthodox określiła w wywiadzie dla tygodnika „Angora”, że brzmienie zespołu należy definiować przede wszystkim jako rock gotycki, ale również bardziej eklektyczną muzykę – od ballad po heavy metal[16]. Przełomowym dla zespołu był album Violet, który znalazł się w dziesiątce najpopularniejszych płyt w Polsce w 1993 według magazynu branżowego „Tylko Rock”[17].
Muzycy
edytuj- Obecny skład zespołu
- Anja Orthodox – śpiew (od 1988)
- Michał „Rollo” Rollinger – instrumenty klawiszowe (od 1991)
- Adam Najman – perkusja (od 2014)
- Michał Jarominek – gitara (od 2016)
- Krzysztof Najman – gitara basowa (1992–1999, 2006–2014, od 2021)
- Byli członkowie zespołu
- Grzegorz Tomczyk – perkusja (1988–1989)
- Przemysław Guryn (zmarły[18]) – instrumenty klawiszowe (1988–1991)
- Jacek Skirucha – gitara (1988–1992)
- Tomasz „Wolfgang” Grochowalski – gitara basowa (1988–1992)
- Andrzej „Szczota” Szymańczak (zmarły) – perkusja (1990)
- Piotr Bieńkowski – perkusja (1989–1990)
- Marcin „Freddie” Mentel – gitara (1999–2006)
- Paweł Pieczyński – gitara (1992–1999)
- Robert Ochnio – gitara (1991-1992)
- Marcin „Pucek” Płuciennik – gitara basowa (1999–2006)
- Piotr „Pawłoś” Pawłowski – perkusja (1992–1997)
- Dariusz Boral – instrumenty klawiszowe (1995–1996)
- Tomasz „Mechu” Wojciechowski – instrumenty klawiszowe, gitara (1996–1998)
- Andrzej Kaczyński – gitara basowa (1999)
- Peter Guellard – gitara basowa (1999)
- Tomasz Kasprzycki – gitara (1991)
- Mikis Cupas – gitara (1991)
- Jarosław Kidawa – gitara (1991)
- Zbigniew Kumorowski – perkusja (1990–1991)
- Krzysztof Dominik – perkusja (1989)
- Janusz Jastrzębowski – perkusja (2006–2011)
- Gerard „Gero” Klawe – perkusja (1997–2006, 2011–2013)
- Robert „Qba” Kubajek – perkusja (2013–2014)
- Zuzanna „ZuZa” Jaśkowiak – gitara (2014–2015)
- Mariusz Kumala – gitara (2006–2013, 2015–2016)
- Aleksander „Olek” Gruszka – gitara basowa (2014–2021)
- Oś czasu
Historia
edytuj
Początki grupy datuje się na styczeń 1988 roku kiedy to z inicjatywy Przemysława Guryna (instrumenty klawiszowe), Jacka Skiruchy (gitara elektryczna), Tomasza Grochowalskiego (gitara basowa) i Anji Orthodox (śpiew), powstał Closterkeller. Nazwa grupy inicjowana przez ich kolegę Zbigniewa Bieniaka pochodziła od nazwy marki wina Klosterkeller (zmiana pierwszej litery z K na C tłumaczona jest chęcią pojawiania się wyżej we wszelkiego rodzaju listach i zestawieniach), a wybrana została spośród takich propozycji, jak Nome Della Rosa, Messalina czy Chinchilla[19].
Wkrótce do zespołu dołączył Grzegorz Tomczyk (perkusja), w składzie z którym zespół przystąpił do prac nad własnymi kompozycjami. Pierwsze próby zespołu odbywały się w Domu Kultury w Radości pod Warszawą oraz w D.K. w Józefowie, by miesiąc później grupa mogła wystąpić na przeglądzie młodych zespołów w Domu Kultury „Kamionek” w Warszawie[19].
Po porzuceniu gry na perkusji przez Tomczyka do grupy dołączył Krzysztof Dominik (grający wcześniej m.in. w zespołach Madame i Maanam). Już z nowym perkusistą zespół wygrał przegląd Ochota '88[19]. Wtedy już próby grupy odbywały się w szkole przy ul. Astronautów pod opieką Krzysztofa Rudnika, dzięki któremu powstał cykl kolorów w tytułach płyt, odkąd po zaprezentowaniu mu nowej kompozycji zespołu wykrzyknął: „To mi się mocno kojarzy z dokonaniami Deep Purple!”. Równolegle grupę porzucił Krzysztof Dominik, którego zastąpił znany jako „Peterek” Piotr Bieńkowski. Nowym miejscem prób zespołu została sala nr 14 w warszawskim klubie Hybrydy[19].
W 1989 roku Closterkeller realizował się już jako znany w okolicznym środowisku muzycznym zespół wygrywając kolejno: Mokotowską Jesień, Rock Pokoju w Hali Gwardii w Warszawie (gdzie w zastępstwie Tomasza Grochowalskiego na gitarze basowej zagrał Marcin Ciempiel – muzyk znany z występów w grupie Tilt), Rock Pod Chełmcem, Odjazdy oraz festiwal Jarocin.
Sukcesy na tle artystycznym nie oszczędziły samej grupy, w wyniku konfliktów odszedł „Peterek”, w którego miejsce powrócił Andrzej Szymańczak. Niedługo przed ukazaniem się debiutanckiego albumu zrealizowane zostały dwa teledyski do utworów „Purple” i „Maska” wykonane na zlecenie programu telewizyjnego Luz. W tym czasie Orthodox wspierała wokalnie pokrewną stylistycznie grupę Pornografia dla której zrealizowała partie śpiewu na jej pierwszy album pt. Pornografia.
Niedługo potem, w 1990 roku, ukazała się debiutancka płyta grupy Closterkeller pt. Purple[19]. Zrealizowany w Izabelin Studio album był jednym z pierwszych wydawnictw na płycie CD w Polsce. Purple promowany był podczas koncertów m.in. ponownie na festiwalu Odjazdy, Jarocin oraz festiwalu w Sopocie (z utworami Purple i Maska). W tym czasie próby zespołu odbywały się w warszawskim klubie Medyków. W 1991 roku z grupy ponownie odszedł Andrzej Szymańczak którego zastąpił Piotr Pawłowski, ponadto odszedł Przemysław Guryn, który wyemigrował do USA. W jego miejsce pojawił się Michał Rollinger[19].
W nowym składzie grupa przystąpiła do prac nad realizacją kolejnego albumu, mimo powtórzenia nagrań i zmian w aranżacjach w 1992 roku ukazał się Blue, z liderem grupy Tubylcy Betonu gitarzystą Robertem Ochnio w roli drugiego gitarzysty oraz gościnnym udziałem Igora Czerniawskiego (instrumenty klawiszowe) i Zbigniewa Bieniaka (śpiew). Płyta ukazała się nakładem wytwórni SPV Poland. W wyniku błędu płyta CD ukazała się tylko w wersji angielskiej, a w polskiej jedynie na kasecie magnetofonowej. Po nagraniu płyty, z grupy odeszli gitarzyści Robert Ochnio i Jacek Skichura.
Tymczasem z kilkuletniego pobytu z Belgii powrócił współpracujący poprzednio z grupą Paweł Pieczyński. Z Pieczyńskim w składzie zespół wystąpił na Stadionie Dziesięciolecia. Niedługo potem z zespołu odszedł Grochowalski, którego zastąpił znany ze współpracy z grupami Charon, Blitzkrieg, Jezabel Jazz basista Krzysztof Najman. Na początku 1993 roku wydany został minialbum pt. Agnieszka, będący kompilacją nagrań polskojęzycznych z Blue oraz nowych kompozycji, zrealizowanych w odświeżonym składzie. Do tytułowego utworu „Agnieszka” powstał teledysk, za którego scenariusz Orthodox otrzymała główną nagrodę na Festiwalu Polskich Wideoklipów w Sopocie. Tego samego roku Krzysztof Najman i Anja Orthodox wzięli ślub. Kolejnym album grupy pt. Violet ukazał się w rok później wydany przez firmę Izabelin przekształconą później w PolyGram Polska, z którą zespół podpisał kontrakt. Wydawnictwo było promowane podczas koncertów w Żarnowcu, Sopocie, Jarocinie, Katowicach wraz z grupą Cocteau Twins i innymi. Zespół wystąpił także po raz drugi na festiwalu w Sopocie (z piosenką Babeluu).
Premiera kolejnego, nawiązującego czasem stylistycznie do muzyki heavymetalowej, albumu zatytułowanego Scarlet przypadła na początek roku 1995[19]. Do utworów „Scarlet” i „Owoce wschodu” zrealizowano promujące teledyski, odbyła się również trasa koncertowa. Utwory Scarlett oraz Owoce wschodu pojawiły się na krajowych listach przebojów a płyta uzyskała status złotej płyty. Wkrótce z przyczyn zdrowotnych z grupy odszedł Michał Rollinger. Zastąpił go znany z występów w grupie Mordor instrumentalista Dariusz Boral, a następnie Tomasz „Mechu” Wojciechowski. Obaj muzycy wystąpili na kolejnym wydawnictwie grupy jednak jako jej goście, a nie członkowie.
W kwietniu 1996 roku ukazał się odmienny od poprzednich, zawierający wpływy muzyki elektronicznej, album pt. Cyan. Zróżnicowane teksty traktowały o uczuciach, przemijaniu i polityce. Uznanie w oczach słuchaczy i krytyki zdobył utwór „Władza” (zajmujący szczyty list przebojów w kraju, uważany za największy przebój zespołu), do którego nakręcono również bardzo sugestywny teledysk. Na płycie jako dodatek ukazała się również prezentacja multimedialna, zawierając m.in. teledyski, wywiady i biografię grupy. Warto nadmienić, że była to pierwsza w Polsce płyta wydana z dodatkową scieżką multimedialną.
W 1997 roku grupa zarejestrowała koncertowy album pt. Koncert '97 zawierający fragmenty występów grupy w Rzeszowie i Lublinie[19]. Po tym wydawnictwie z zespołu odszedł Wojciechowski, na którego miejsce powrócił Michał Rollinger. Niedługo potem z zespołem rozstał się również Pawłowski, którego zastąpił pochodzący z Łodzi znany z grup Rezerwat i Hedone perkusista Gerard Klawe. W roku 1998 zespół rozwiązał kontrakt z firmą PolyGram. Zespół wziął również udział w festiwalu Castle Party w Bolkowie, gdzie odbył się jubileuszowy koncert z okazji dziesięciolecia zespołu. W tym czasie powstał kolejny, ostatni z Najmanem i Pieczyńskim, album grupy zatytułowany Graphite[19]. Ukazał się on 26 kwietnia 1999, wydany przez firmę Metal Mind Productions w edycjach DG CD wraz z teledyskami do utworów „Na krawędzi” i „Czas komety”.
W zastępstwie Najmana początkowo do grupy dołączył Peter Guellard, kolejno Andrzej Kaczyński i Marcin Płuciennik. Pieczyńskiego zastąpił natomiast instrumentalista Marcin Mentel. W 1999 firma Metal Mind wydała również reedycje wszystkich studyjnych płyt zespołu (z wyłączeniem Koncertu '97 i Agnieszki). Jeszcze z Pieczyńskim w składzie 16 września 1999 roku w studio Programu III Polskiego Radia im. A. Osieckiej zespół zarejestrował akustyczny koncert, wydany w 2000 roku na płycie pt. Fin de siècle. Pod koniec 2000 roku ukazała się kompilacja nagrań grupy pt. Pastel zawierająca dwie płyty CD zatytułowane „Past” i „El” zawierająca pliki mp3, prezentację multimedialną wraz ze zdjęciami oraz materiałem video[19].
W 2002 zespół zagrał udane koncerty na festiwalach gotyckich w Wiedniu na Dark Nation Day i Budapeszcie podczas Gothic Night. W grudniu 2002 za namową wydawcy Orthodox nagrała angielskie wersje utworów z płyty Graphite, która ostatecznie ukazała się 10 lutego 2003 roku. W sierpniu tego samego roku ukazała się ponadto pierwsza płyta DVD zespołu zatytułowana ActIII – live 2003. Jest ona zapisem koncertu zrealizowanego 11 kwietnia 2003 roku w gmachu TV w Krakowie. Oprócz podstawowego koncertu na płycie ukazały się teledyski oraz fragmenty archiwalnych koncertów w starym składzie, teksty utworów oraz fotografie. W czerwcu grupa wyjechała do Niemiec i wzięła udział w lipskim festiwalu muzyki gotyckiej Wave-Gotik-Treffen.
Trzy miesiące później (16 września 2003) nakładem Metal Mind Records ukazał się siódmy album grupy pt. Nero, wydany w dwóch wersjach. Na jewel box znalazła się prezentacja multimedialna, teledysk do utworu „Poza granicą dotyku” i wersja tzw. „ciężka” utworu „Ktokolwiek wie”, zaś Digipack zawierał wersję tzw. „lżejszą” utworu „Ktokolwiek widział” oraz dodatkowo utwór „Grzech” w nowej aranżacji[20]. Wydawnictwo było promowane jesienią podczas trasy koncertowej Dark Stars Festival[21]. W marcu 2005 r. ukazała się angielska wersja Nero ponownie zmiksowana (w New Project Studio) z tekstami w przekładzie Krystiana Aparty.
Na przełomie sierpnia i września 2004 ukończone zostały zdjęcia do teledysku „Ktokolwiek wie/Ktokolwiek widział” i „Królowa”, zaś 25 października ukazał się drugi minialbum grupy pt. Reghina na którym znalazły się dwa nowe utwory, trzy covery i dwa remiksy utworu „Królowa”, a także dwa wspomniane teledyski oraz jeden z utworów z koncertowego DVD grupy („Podziemny krąg”)[22][23].
W latach 2003 i 2004 Closterkeller był headlinerem dwóch edycji największej trasy metalowej w Polsce – Dark Stars Festival organizowanej przez Metal Mind. Od 2005 grupa zainicjowała coroczną, własną, dużą trasę koncertową Abracadabra Gothic Tour. Odbywa się ona zawsze w październiku i obejmuje ponad 20 koncertów w największych miastach kraju.
W roku 2006 nastąpiły kolejne zmiany personalne w Closterkeller. Odszedł Płuciennik na którego miejsce powrócił ponownie Krzysztof Najman. Zaś stanowisko gitarzysty objął Mariusz Kumala – bielski gitarzysta, znany do tej pory z zespołów Psychotropic Transcendental i Brain Story[24]. Stanowisko perkusisty obsadził Janusz Jastrzębowski znany wcześniej z zespołów Carnal, Neolithic i Space Avenue.
W listopadzie 2008 ukazała się płyta DVD Act IV z zarejestrowanym występem zespołu na Przystanku Woodstock 2008. W tym samym roku zespół wystąpił też na Festiwalu Castle Party w Bolkowie. W 2009 roku zespół podpisał ponownie kontrakt z Universal Music Polska, co zaowocowało kolejnym albumem pt. Aurum, którego premiera miała miejsce na początku października 2009[25]. Kilka utworów, które znalazły się na tym albumie można było usłyszeć na wcześniejszych koncertach zespołu, a jeden z nich pojawił się już na płycie DVD Act IV (Ogród półcieni). Materiał został nagrany w studio Izabelin a jego realizatorem i współproducentem jest Piotr Zygo. Trasa Abracadabra 2009 była zarazem trasą promocyjną nowego albumu. W lipcu 2011 roku zespół wszedł do studia aby zarejestrować materiał na nowy album, którego premiera miała miejsce 16 września 2011. Płyta nosi tytuł Bordeaux[26].
W 2013 roku z zespołu odszedł Janusz Jastrzębowski, zaś jego miejsce zastąpił perkusista Robert Kubajek. Pod koniec tego samego roku z zespołu odszedł gitarzysta Mariusz Kumala, tym samym nie pojawił się na akustycznym koncercie grupy w Krakowie, w klubie Alchemia[27]. Następnie, na początku 2014 r. z Closterkeller odszedł Krzysztof Najman[28]. Muzyków odpowiednio zastąpili: Aleksander „Olek” Gruszka – na gitarze basowej[29] i Zuzanna „ZuZa” Jaśkowiak – na gitarze, jednocześnie współtworząca awangardowo-progresywny metalowy zespół z Dublina – MAHEENA (ex Hello Jackie)[30][31].
31 stycznia 2014 r. w Krakowie w klubie Studio i 1 lutego w warszawskiej Progresji w składzie: Anja Orthodox, Michał „Rollo” Rollinger, „Olek” Gruszka, „Zuza” Jaśkowiak i Robert „Qba” Kubajek, zespół zagrał wspólnie z Fields of the Nephilim[32][33].
Pod koniec grudnia 2014 roku zespół opuszcza perkusista Robert „Qba” Kubajek, zaś jego miejsce zajmuje syn Anji Orthodox i Krzysztofa Najmana – Adam Najman, dotychczas grający w zespole Venflon[34]. Kolejna zmiana personalna następuje w 2015 roku. Odchodzi z zespołu „Zuza” Jaśkowiak[35], do zespołu powraca gitarzysta, grający już w Closterkeller – Mariusz Kumala. W maju 2016 r. Kumala ponownie opuszcza zespół, stanowisko gitarzysty obejmuje Michał Jarominek[36]. We wrześniu 2017 na rynku ukazał się dziesiąty album Viridian[37].
We wrześniu 2021 z zespołu odszedł Aleksander „Olo” Gruszka, który grał na gitarze basowej od 2013[38]. Na jego miejsce powrócił po raz drugi Krzysztof Najman[39].
Dyskografia
edytuj- Albumy studyjne
Nagrody i wyróżnienia
edytuj| Rok | Nagroda | Kategoria | Uwagi | Źródło |
|---|---|---|---|---|
| 1988 | Młodzieżowe Spotkania Muzyczne – Chojnów | Osobowość sceniczna (Anja Orthodox) | Wygrana | [40] |
| Przegląd „Ochota” – Warszawa | ogólna | Wygrana | ||
| 1989 | Przegląd „Mokotowska Jesień Muzyczna” – Warszawa | ogólna | Wygrana | |
| Przegląd „Rock Pokoju” – Warszawa | ogólna | Wygrana | ||
| Przegląd „Rock pod Chełmcem” – Wałbrzych | ogólna | Wygrana | ||
| Jarocin Festiwal | Nagroda jury | Wygrana | ||
| Nagroda publiczności | III miejsce | |||
| Nagroda dziennikarzy | Wygrana | [41] | ||
| Przegląd „Odjazdy” – Katowice | ogólna | Wygrana | ||
| Plebiscyt „Emka” (Magazyn Muzyczny) | Nowa twarz (Anja Orthodox) | 'Wygrana | ||
| 1991 | Plebiscyt „Tylko Najlepsi” – (Tylko Rock) | Wokalistka roku (Anja Orthodox) | II miejsce | |
| 1992 | Plebiscyt „Tylko Najlepsi” – (Tylko Rock) | Wokalistka roku (Anja Orthodox) | III miejsce | |
| Płyta roku (Blue) | V miejsce | |||
| Zespół roku | VII miejsce | |||
| 1993 | Yach Film Festival | Scenariusz („Agnieszka”) | Wygrana | |
| Plebiscyt „Brum Top” – (Brum) | Wokalistka roku (Anja Orthodox) | II miejsce | ||
| Autor roku (Anja Orthodox) | II miejsce | |||
| Teledysk roku („Agnieszka”) | IV miejsce | |||
| Teledysk roku („W moim kraju”) | VII miejsce | |||
| Płyta roku (Violet) | VI miejsce | |||
| Plebiscyt Tygodnika Siedleckiego | Zespół roku | Wygrana | ||
| 1994 | Plebiscyt „Tylko Najlepsi” – (Tylko Rock) | Wokalistka roku (Anja Orthodox) | V miejsce | |
| Plebiscyt Tygodnika Siedleckiego | Zespół roku | Wygrana | ||
| 1995 | Plebiscyt „Tylko Najlepsi” – (Tylko Rock) | Zespół roku | III miejsce | |
| Wokalistka roku (Anja Orthodox) | V miejsce | |||
| 1996 | Plebiscyt „Brum Top” – (Brum) | Wokalistka roku | VI miejsce | |
| Zespół roku | VIII miejsce | |||
| 1997 | Plebiscyt „Tylko Najlepsi” – (Tylko Rock) | Wokalistka roku (Anja Orthodox) | VII miejsce | |
| Zespół roku | X miejsce | |||
| 1998 | Plebiscyt „Tylko Najlepsi” – (Tylko Rock) | Wokalistka roku (Anja Orthodox) | VII miejsce | |
| 1999 | Złoty Bączek – plebiscyt publiczności Przystanku Woodstock | ogólna | Wygrana | |
| Plebiscyt „Tylko Najlepsi” – (Tylko Rock) | Wokalistka roku (Anja Orthodox) | II miejsce | ||
| Płyta roku (Graphite) | III miejsce | |||
| Zespół roku | V miejsce | |||
| Przebój roku („Na krawędzi”) | VII miejsce | |||
| 2001 | Tęczowy Laur | ogólna („za odwagę w głoszonych poglądach i wsparcie udzielane inicjatywom służącym przełamywaniu nietolerancji i ograniczoności społeczeństwa”) |
Laur | |
| 2003 | Plebiscyt „Teraz Najlepsi” – (Teraz Rock) | DVD roku (Act III) | Wygrana | |
| Wokalistka roku (Anja Orthodox) | II miejsce | |||
| Podsumowanie rocku – (Metal Hammer) | Płyta roku (Nero) | II miejsce | ||
| Przebój roku („Poza granicą dotyku”) | IV miejsce | |||
| Zespół roku | IV miejsce | |||
| Muzyk roku (Anja Orthodox) | V miejsce | |||
| Osobowość roku (Anja Orthodox) | V miejsce | |||
| 2004 | Plebiscyt „Teraz Najlepsi” – (Teraz Rock) | Wokalistka roku (Anja Orthodox) | IV miejsce | |
| 2005 | Plebiscyt „Teraz Najlepsi” – (Teraz Rock) | Wokalistka roku (Anja Orthodox) | VI miejsce | |
| Podsumowanie rocku – (Metal Hammer) | Wokalistka roku (Anja Orthodox) | Wygrana | ||
| Nadzieja | II miejsce | |||
| Zespół roku | III miejsce | |||
| 2009 | Plebiscyt „Teraz Najlepsi” – (Teraz Rock) | DVD roku (Act IV) | Wygrana | |
| Wokalistka roku (Anja Orthodox) | II miejsce | |||
| Instrumentalista roku (Mariusz Kumala) | VIII miejsce | |||
| Płyta roku (Aurum) | IX miejsce | |||
| Przebój roku („12 dni”) | IX miejsce | |||
| Zespół roku | IX miejsce | |||
| PAM London Awards 2009 | Album roku – rock/blues | Nominacja | ||
| Grupa roku | Nominacja | |||
| 2011 | Fryderyki 2010 | Wydawnictwo Specjalne – Najlepsza Oprawa Graficzna (Aurum) | Nominacja | [42] |
| Podsumowanie roku, 2010 – (Metal Hammer) | Wokalistka roku (Anja Orthodox) | Wygrana | [43] | |
| Zespół roku | II miejsce | |||
| Płyta roku (Aurum) | II miejsce | |||
| Przebój roku („12 dni”) | III miejsce | |||
| DVD roku (Act IV) | V miejsce | |||
| 2012 | Podsumowanie roku, 2011 – (Metal Hammer) | Wokalistka roku (Anja Orthodox) | Wygrana | [44] |
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d Cosmo Lee: Closterkeller Biography. allmusic.com. [dostęp 2010-03-12]. (ang.).
- ↑ Closterkeller. rockdetector.com. [dostęp 2009-05-19]. (ang.).
- ↑ Closterkeller. interia.pl. [dostęp 2010-03-12]. (pol.).
- ↑ a b Closterkeller – o zespole. closterkeller.pl. [dostęp 2010-03-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-03-04)]. (pol.).
- ↑ Marcin Szyszka, Granie Na Żywo – Marika w Krakowie oraz Closterkeller w Warszawie już w poniedziałek [online], rockmagazyn.pl, 3 marca 2012 [dostęp 2019-06-04] [zarchiwizowane z adresu 2019-06-04] (pol.).
- ↑ Krzysztof Celiński, recenzja – Violet [Tylko Rock 11/1993] [online], Recenzja z magazynu branżowego „Tylko Rock”, anja.pl [dostęp 2019-06-27] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-07].
- ↑ a b Dominik Pajewski, Anja Orthodox w wywiadzie dla eskarock.pl [online], eskarock.pl [dostęp 2019-06-05] (pol.).
- ↑ Krzysztof Kowalewicz, wywiad: Closterkeller [online], rockmetal.pl [dostęp 2019-06-05] (pol.).
- ↑ Tomasz Woźniak, CLOSTERKELLER – reScarlet (2015 Universal Music Poland) [online], metalmundus.pl [dostęp 2019-06-05] (pol.).
- ↑ Anna Zachar, recenzja – Scarlet reedycja [Metal Hammer] [online], Recenzja zamieszona w magazynie branżowym „Metal Hammer”, anja.pl [dostęp 2019-06-05] [zarchiwizowane z adresu 2019-06-05] (pol.).
- ↑ CYAN – pierwsze wydanie [online], anja.pl [dostęp 2019-06-05] [zarchiwizowane z adresu 2016-05-05] (pol.).
- ↑ Anna Zachar, recenzja – Cyan reedycja [Metal Hammer] [online], Recenzja zamieszona w magazynie branżowym „Metal Hammer”, anja.pl [dostęp 2019-06-05] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-07] (pol.).
- ↑ Wiesław Królikowski, recenzja – Cyan [Tylko Rock 1/1999] [online], Recenzja zamieszona w magazynie branżowym „Tylko Rock”, anja.pl [dostęp 2019-06-05] [zarchiwizowane z adresu 2019-06-05] (pol.).
- ↑ Tomasz Beksiński, recenzja – Cyan [Tylko Rock 7/1996] [online], Recenzja zamieszona w magazynie branżowym „Tylko Rock”, anja.pl [dostęp 2019-06-05] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-04] (pol.).
- ↑ Tomasz Woźniak, CLOSTERKELLER – Viridian (2017 Universal Music Polska) [online], metalmundus.pl [dostęp 2019-06-05] [zarchiwizowane z adresu 2017-09-29] (pol.).
- ↑ Bohdan Gadomski, Wywiad [Angora 1.11.2009] [online], „Tygodnik Angora”, recenzja, anja.pl [dostęp 2019-06-05] [zarchiwizowane z adresu 2019-06-05] (pol.).
- ↑ Anna Zachar, recenzja – Violet reedycja [Metal Hammer] [online], Recenzja z magazynu branżowego „Metal Hammer”, 1 czerwca 2000 [dostęp 2019-06-27] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-07] (pol.).
- ↑ Anja Orthodox o śmierci swojego przyjaciela. gwiazdy.pl. [dostęp 2016-08-17]. (pol.).
- ↑ a b c d e f g h i j Closterkeller. darkplanet.pl. [dostęp 2009-05-22]. (pol.).
- ↑ Nowy album Closterkeller. muzyka.interia.pl. [dostęp 2009-05-19]. (pol.).
- ↑ Dark Stars 2004: Start trasy. muzyka.interia.pl. [dostęp 2009-05-19]. (pol.).
- ↑ Closterkeller: W oczekiwaniu na kolor. rockmetal.pl. [dostęp 2009-05-22]. (pol.).
- ↑ Closterkeller: Piekielnie trudny Jackson. muzyka.interia.pl. [dostęp 2009-05-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-01-05)]. (pol.).
- ↑ Zmiana w składzie Closterkeller. muzyka.onet.pl. [dostęp 2009-05-22]. (pol.).
- ↑ Nowa płyta Closterkeller. muzyka.pl. [dostęp 2009-09-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-08-31)]. (pol.).
- ↑ Closterkeller zapowiada nową płytę. muzyka.onet.pl. [dostęp 2011-08-25]. (pol.).
- ↑ Closterkeller kończy współpracę z gitarzystą. rockmetal.pl. [dostęp 2014-02-04]. (pol.).
- ↑ Closterkeller bez Krzysztofa Najmana. rockmetal.pl. [dostęp 2014-02-04]. (pol.).
- ↑ Mąż i były mąż Anji Orthodox odeszli z zespołu. radiowawawa. [dostęp 2014-02-04]. (pol.).
- ↑ MAHEENA. maheena.bandcamp.com. [dostęp 2014-02-04]. (ang.).
- ↑ MAHEENA (ex-Hello Jackie) – „Sick” official video. youtube. [dostęp 2014-02-04]. (ang.).
- ↑ Digital Angel, Closterkeller, Fields Of The Nephilim – 31.01.2014, Kraków, klub Studio. bloodart.cba.pl. [dostęp 2014-02-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-22)]. (pol.).
- ↑ Fields of the Nephilim, Deathcamp Project i Closterkeller, Progresja Music Zone, Warszawa. jeszczenie.pl. [dostęp 2014-02-04]. (pol.).
- ↑ Zmiana perkusisty w Closterkeller. rockmetal.pl. [dostęp 2014-12-30]. (pol.).
- ↑ Zuza Jaśkowiak odchodzi z Closterkeller. rockmetal.pl. [dostęp 2016-05-21]. (pol.).
- ↑ Oficjalna strona Closterkeller na Facebooku – Informacje. facebook.com. [dostęp 2016-06-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-06-20)]. (pol.).
- ↑ wieść: Closterkeller w trasie z płytą „Viridian” – rockmetal.pl. [dostęp 2021-10-01]. (pol.).
- ↑ Closterkeller – Oś czasu. Facebook. [dostęp 2021-10-01]. (pol.).
- ↑ Closterkeller – Oś czasu. Facebook. [dostęp 2021-10-01]. (pol.).
- ↑ Laury. anja.pl. [dostęp 2009-05-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-03-04)]. (pol.).
- ↑ Anja Orthodox opowiada o Jarocinie. anja.pl. [dostęp 2010-03-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-06-01)]. (pol.).
- ↑ Fryderyki 2010: nominowani i laureaci. zpav.pl. [dostęp 2013-12-08]. (pol.).
- ↑ Podsumowanie roku 2010 – czytelnicy. „Metal Hammer”. 02/2011, s. 12. Tomasz Dziubiński. Future Publishing. ISSN 1422-9048. (pol.).
- ↑ Metal Hammer – Podsumowanie roku 2011. metalmind.com.pl. [dostęp 2013-12-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-11)]. (pol.).
Linki zewnętrzne
edytuj
- Strona oficjalna. closterkeller.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-07-21)]. (pol.).