Boczniak rowkowanotrzonowy

Boczniak rowkowanotrzonowy
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	boczniakowate
Rodzaj	boczniak
Gatunek	boczniak rowkowanotrzonowy
	Nazwa systematyczna
	Pleurotus cornucopiae (Paulet) Rolland; Acta Phytogeogr. Suec.: pl. 44, fig. 36 (1910)
	Multimedia w Wikimedia Commons

Boczniak rowkowanotrzonowy (Pleurotus cornucopiae (Paulet) Rolland) – gatunek grzybów z rodziny boczniakowatych (Pleurotaceae)^[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Pleurotus, Pleurotaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1793 r. J.J. Paulet nadając mu nazwę Dendrosarcus cornucopiae. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1910 r. Léon Louis Rolland^[1].

Synonimy^[2]:

Agaricus cornucopiae (Paulet) Pers. 1828
Agaricus dimidiatus Bull. 1791
Agaricus sapidus Schulzer 188
Agaricus sapidus Schulzer 1873
Crepidotus cornucopiae (Paulet) Murrill, 1916
Dendrosarcus cornucopiae Paulet 1793
Dendrosarcus sapidus (Sacc.) Kuntze 1898
Fungus cornucopiae Paulet 1793
Pleurotus cornucopiae (Paulet) Rolland 1910 subsp. cornucopiae
Pleurotus cornucopiae (Paulet) Rolland 1910 var. cornucopiae
Pleurotus ostreatus f. cornucopiae (Paulet) Quél. 1886
Pleurotus ostreatus var. cornucopiae (Paulet) Pilát 1935
Pleurotus sapidus Sacc. 1887
Pocillaria cornucopioides (Paulet) Kuntze 1891

Nazwę polską podał Władysław Wojewoda w 1999 r.^[3] Używana jest też nazwa boczniak lejkowaty^[4].

Morfologia

Kapelusz

Średnica 4–12 cm, kształt początkowo łukowaty, później płaski, w końcu wklęsły, a nawet lejkowaty. Powierzchnia gładka, naga, o barwie białawej, płowożółtej, płowoochrowej, bladobrązowej. Starsze owocniki blakną^[4]. Podczas suchej pogody nieco lepki, podczas wilgotnej śliski^[5].

Blaszki

Średnio gęste, o szerokości do 10 mm, głęboko zbiegające po trzonie. W dolnej części często bywają często siateczkowate wskutek połączenia anastomozami. U młodych owocników białe, potem kremowo-żółte^[4].

Trzon

Wysokość 3–10 cm, grubość 1–1,8 cm, centralny lub ekscentryczny, czasami nawet rozgałęziony. Barwa początkowo biała, potem kremowa^[4]. Silnie wrośnięty w podłoże^[5].

Miąższ

Elastyczny, mięsisty, biały, nie zmieniający barwy po uszkodzeniu. Smak i zapach łagodny, przyjemny^[5].

Cechy mikroskopowe

Wysyp zarodników białawy^[5]. System strzępkowy w miąższu monomityczny lub dimityczny, strzępki o bardzo grubych ścianach, zwłaszcza u starszych owocników. Zarodniki w kształcie wydłużonej elipsoidy o rozmiarach około 8–11 μm o 3,5–5,5 μm. Brak cystyd^[6].

Gatunki podobne

boczniak ostrygowaty (Pleurotus ostreatus). Jest bardziej pospolity, zwykle większy, ma niebieskosiny kapelusz, boczny trzon, i pojawia się dopiero późną jesienią^[4].
boczniak białożółty (Pleurotus dryinus). Nie ma anastomoz na blaszkach i jego kapelusz nie jest lejkowaty^[4].

Występowanie i siedlisko

W Europie jest szeroko rozprzestrzeniony. Podano jego występowanie także w zachodniej Kanadzie, na wyspie Mauritius obok Afryki i kilku miejscach Azji (Iran, Japonia, Tajwan i Korea)^[7]. W Polsce znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status V – gatunek narażony, który zapewne w najbliższej przyszłości przesunie się do kategorii wymierających, jeśli nadal będą działać czynniki zagrożenia^[8]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Szwajcarii i Norwegii, w Niemczech jest rzadki^[3].

Rośnie w lasach i parkach na martwym drewnie, zwłaszcza buków, topoli osiki i dębów. Owocniki pojawiają się od maja do października^[3].

Znaczenie

Saprotrof i łagodny pasożyt drzew liściastych^[6]. Grzyb jadalny i w niektórych krajach uprawiany tak samo, jak boczniak ostrygowaty. W rejonie Szanghaju w Chinach uprawiany jest na podłożu z bawełny i wiórów drzewnych o zawartości wody powyżej 65%^[9]. Jako podłoże stosowana jest także pasteryzowana trawa, ale wydajność produkcji na tym podłożu jest mniejsza^[10].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Index Fungorum [online] [dostęp 2017-05-13] .
↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2013-04-15] .
↑ ^a ^b ^c WładysławW. Wojewoda WładysławW., Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f PavolP. Škubla PavolP., Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, ISBN 978-83-245-9550-1 .
↑ ^a ^b ^c ^d E.E. Gerhardt E.E., Grzyby – wielki ilustrowany przewodnik, Warszawa: Klub dla Ciebie – Bauer-Weltbild Media, 2006, ISBN 83-7404-513-2 .
↑ ^a ^b Knudsen, H.; Vesterholt, J., eds. (2008). Funga Nordica Agaricoid, boletoid and cyphelloid genera. Copenhagen: Nordsvamp. s. 322. isbn= 978-87-983961-3-0.
↑ Discover Life Maps [online] [dostęp 2017-05-13] .
↑ ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5 .
↑ Shi Xiujuan (2009). „Screening of Pleurotus cornucopiae varieties and culture media suitable to Baoshan local conditions.”. Acta Agriculturae Shanghai (in Chinese). 25 (3): 137–139.
↑ Royse DJ (2004). „Yield, mushroom size and time to production of Pleurotus cornucopiae (oyster mushroom) grown on switch grass substrate spawned and supplemented at various rates.”. Bioresource Technology. 91 (1): 85–91.

[if-1] Index Fungorum [online] [dostęp 2017-05-13] .

[sf-2] Species Fungorum [online] [dostęp 2013-04-15] .

[check-3] WładysławW. Wojewoda WładysławW., Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1 .

[wag-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f PavolP. Škubla PavolP., Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, ISBN 978-83-245-9550-1 .

[ger-5] E.E. Gerhardt E.E., Grzyby – wielki ilustrowany przewodnik, Warszawa: Klub dla Ciebie – Bauer-Weltbild Media, 2006, ISBN 83-7404-513-2 .

[knudsen-6] Knudsen, H.; Vesterholt, J., eds. (2008). Funga Nordica Agaricoid, boletoid and cyphelloid genera. Copenhagen: Nordsvamp. s. 322. isbn= 978-87-983961-3-0.

[7] Discover Life Maps [online] [dostęp 2017-05-13] .

[mirek-8] ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5 .

[9] Shi Xiujuan (2009). „Screening of Pleurotus cornucopiae varieties and culture media suitable to Baoshan local conditions.”. Acta Agriculturae Shanghai (in Chinese). 25 (3): 137–139.

[10] Royse DJ (2004). „Yield, mushroom size and time to production of Pleurotus cornucopiae (oyster mushroom) grown on switch grass substrate spawned and supplemented at various rates.”. Bioresource Technology. 91 (1): 85–91.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]