Bobolice
Bobolice (niem. Bublitz) – miasto w Polsce, w województwie zachodniopomorskim, w powiecie koszalińskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Bobolice. Położone na Pojezierzu Bytowskim, nad rzeką Chociel, w pobliżu jeziora Chlewo. Drugie pod względem liczby ludności miasto powiatu koszalińskiego.
| miasto w gminie miejsko-wiejskiej | |||||
 Panorama centrum miasta z lotu ptaka (2021) | |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||
| Powiat | |||||
| Gmina | |||||
| Prawa miejskie |
1340 | ||||
| Burmistrz |
Marek Golas | ||||
| Powierzchnia |
4,8 km² | ||||
| Populacja (30.06.2023) • liczba ludności • gęstość |
| ||||
| Strefa numeracyjna |
( 48) 94 | ||||
| Kod pocztowy |
76-020 | ||||
| Tablice rejestracyjne |
ZKO | ||||
Położenie na mapie gminy Bobolice  | |||||
Położenie na mapie Polski  | |||||
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego  | |||||
Położenie na mapie powiatu koszalińskiego  | |||||
 53°57′17″N 16°35′16″E/53,954722 16,587778
| |||||
| TERC (TERYT) |
3209034 | ||||
| SIMC |
0949804 | ||||
Urząd miejski ul. Ratuszowa 176-020 Bobolice | |||||
| Strona internetowa | |||||
| BIP | |||||
Przemysł spożywczy, przetwórstwo tworzyw sztucznych i drewna.
Położenie
edytujMiasto jest położone na wzgórzach morenowych nad niewielką rzeką Chocielą, która jest dopływem Radwi[2]. Historycznie leży na Pomorzu Zachodnim.
Według danych z 1 stycznia 2011 powierzchnia miasta wynosiła 4,77 km²[3].
W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj. koszalińskiego.
W Bobolicach zbiegają się drogi krajowe: nr 11 i nr 25 oraz trzy drogi wojewódzkie nr 171, 205 i 169.
Demografia
edytujWedług danych z 31 grudnia 2010 r. miasto miało 4343 mieszkańców[4].
Historia
edytujPierwsze ślady osadnictwa na tym terenie pochodzą z epoki brązu i żelaza. Osada leżała na szlaku łączącym Wielkopolskę z Kołobrzegiem, który miał wpływ na jej rozwój w średniowieczu. W 1107 Bolesław III Krzywousty zdobył ziemię bobolicką podczas kampanii pomorskiej. Pierwszy zapis o istniejącej tu osadzie pochodzi z 1262, w dniu 27 lutego 1339 biskup kamieński Fryderyk von Eickstedt odkupił za cenę 1850 grzywien w srebrze 3/4 miasta od swoich lenników tj. Wedlów, Sasnitzów i Speningów i planował przekształcenie Bobolic w twierdzę[7]. Pozostała część Bobolic pozostawała w rękach rodów von Brusewitz i von Kameke. W 1340 osada otrzymała prawa miejskie na prawie lubeckim oraz prawo bicia własnej monety, budowy fosy miejskiej, młynów na Chocieli, a także spławu drewna do Karlina[8]. 13 kwietnia 1350 biskup Jan von Sachsen-Lauenburg potwierdził przywileje miejskie, nadał miastu wsie Chlebowo i Trzebień oraz zwolnił je na dziesięć lat z płacenia podatków[7]. W 1370 Bobolice zostały przekazane pod zastaw krzyżakom, w późniejszym czasie wykupił je książę słupski Bogusław VIII.
Po śmierci księcia, od 1418 Bobolice ponownie należały do biskupów kamieńskich, którzy w połowie XV wieku sprzedali je Maćkowi Massowowi. Syn Maćka popadł w kłopoty finansowe, w związku z tym podzielił miasto na trzy części, które ok. 1467 sprzedał Piotrowi von Munchow, Dubisławowi oraz rodzinie von Glasenapp. W tym samym roku biskup kamieński Ludwig von Eberstein unieważnił prawa własności i przekazał całe miasto w zastaw rodowi von Glasenapp, który w późniejszych latach w imieniu biskupstwa kamieńskiego sprawował nadzór nad pozostałymi częściami Bobolic. Zastaw obowiązywał przez trzydzieści lat i podlegał wykupowi za 750 reńskich guldenów, co nastąpiło w 1505[9]. Miasto zostało scalone przez potomka rodu von Massow w 1551, ale od 1577 ponownie należało do biskupstwa kamieńskiego[8]. Podupadło po pożarach w 1605 i 1631, a także po najeździe szwedzkim w 1632 i kolejnym pożarze w 1639, w 1650 stało się własnością rodu de Croy, który sprzedał je w 1684. W tym okresie po klęsce w bitwie pod Białą Górą w okolicach Bobolic osiedliło się wiele rodzin czeskich protestantów, za ich sprawą miasto zaczęło pod koniec XVII wieku dźwigać się z ruin. W XVIII pochodzący z Francji hugenoci założyli przetwórnię tytoniu, rozwinęło się wówczas tkactwo i szewstwo[2]. W 1800 miał miejsce największy pożar miasta, po którym podczas odbudowy powstał nowy ratusz. W 1813 powstał nowy cmentarz zlokalizowany za miastem, a w 1818 murowany budynek szkoły. Od 1853 w ciągu trzech lata wybudowano szeroki, utwardzony trakt łączący miasto z Koszalinem[10].
Od 1871 do 1945 część Niemiec. W latach 1872–1932 Bobolice były siedzibą powiatu, a następnie w wyniku reformy administracyjnej znalazły się w powiecie koszalińskim[11]. W latach 1897 rozpoczęto, a 1898 uruchomiono kolej wąskotorową do Grzmiącej i Polanowa[10], w 1903 do Koszalina, a w 1905 do Białogardu. W pierwszej połowie XX wieku istniała tu fabryka maszyn rolniczych, fabryka mebli, zakłady młynarskie i tartak. W 1925 Bobolice liczyły 5432 mieszkańców, w 1930 rozszerzono granice miasta, które składało się z trzech części: Ackerhof, Bublitz i Friedenshof. W 1938 podczas nocy kryształowej zniszczono synagogę, a w 1940 na jej miejscu wybudowano kino. Po 27 lutego 1945 podczas walk z wkraczającą Armią Czerwoną zabudowa miasta została zniszczona w 75%.
W 1945 Bobolice powróciły w granice Polski, jednakże wskutek znaczących zniszczeń utraciły prawa miejskie (odzyskały je w 1958)[8].
W 1945 roku przy ul. Fabrycznej oraz przed Specjalnym Ośrodkiem Szkolno - Wychowawczym przy ul. Pocztowej żołnierze radzieccy wznieśli dwa obeliski ku czci swoich kolegów, którzy zginęli w walce z hitlerowcami[12]. Oba pomniki zostały zlikwidowane[13].
Po 1945 powstały w Bobolicach zakłady włókiennicze oraz reprezentujące przemysł spożywczy, odbudowano tartak, działała również stacja hodowli roślin[2]. W 1950 rozebrano kaplicę św. Krzysztofa, a w latach 60. część zabudowy okolic placu Zwycięstwa.
W 2012 uchwalono hejnał Bobolic[14].
Nazwa
edytujNa polskiej mapie wojskowej z 1936 przy oznaczeniu miasta podano polski egzonim Bobolice[15], w 1946 nazwa ta została zatwierdzona jako urzędowa[16].
Architektura
edytuj
Zabytki chronione prawnie w Bobolicach:
- kościół pod wezwaniem Wniebowzięcia NMP wybudowany w latach 1882–1886 (ul. Kościelna 1), siedziba parafii,
- parafialna cerkiew prawosławna pod wezwaniem Wszystkich Świętych z 1902 wraz z cmentarzem przykościelnym z XVI w., wcześniej budowla była kościołem staroluterańskim (ul. Pocztowa 19),
- cmentarz ewangelicki z 2. połowy XIX w. (nieczynny),
Inne:
Wspólnoty wyznaniowe
edytuj
Administracja
edytujMiasto jest siedzibą gminy miejsko-wiejskiej. Mieszkańcy Bobolic wybierają do swojej rady miejskiej 7 radnych (7 z 15). Pozostałych 8 radnych wybierają mieszkańcy terenów wiejskich gminy Bobolice. Organem wykonawczym jest burmistrz. Siedzibą władz jest budynek przy ul. Ratuszowej.
Burmistrzowie Bobolic:
- Ireneusz Kozłowski
- Sylwester Sobański (SLD) (od 2002)
- Mieczysława Brzoza (od 2010)
Mieszkańcy Bobolic wybierają parlamentarzystów z okręgu wyborczego nr 40, senatora z okręgu wyborczego nr 100, a posłów do Parlamentu Europejskiego z okręgu wyborczego nr 13.
Przyroda
edytujNa łąkach blisko Bobolic, tuż przy nieczynnym, przecinającym miasto nasypie kolejowym, znajduje się zbiorowisko roślinne z dominacją pełnika europejskiego, gatunku prawnie chronionego. Teren ten objęto ochroną jako rezerwat przyrody Łąki Bobolickie[22][23].
Ludzie związani z Bobolicami
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2023-12-03] (pol.).
- ↑ a b c Vademecum turystyczne „Województwo koszalińskie” KAW „Prasa-Książka-Ruch, Warszawa 1978 s. 52–53
- ↑ Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2011 r.. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2011-08-10. ISSN 1505-5507.
- ↑ Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 31 XII 2010 r.). Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2011-06-10. ISSN 1734-6118.
- ↑ Bobolice w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-12], liczba ludności na podstawie danych GUS.
- ↑ Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2018r.
- ↑ a b Zapraszamy do Bobolic, Poland 24. poland24h.pl. [dostęp 2016-05-14].
- ↑ a b c Kosacki Jerzy, Kucharski Bogdan, Pomorze Zachodnie i Środkowe. Przewodnik, Sport i Turystyka, Warszawa 2001, ss. 508–509, ISBN 83-7200-583-4
- ↑ Andrzej Świrko „Szlakiem dawnych rodów Pomorskich, Przewodnik turystyczny” Związek Miast i Gmin Dorzecza Parsęty (2007–2009) ISBN 83-7518-023-8
- ↑ a b Czesław Piskorski „Pomorze koszalińskie” Wydawnictwo Wiedza Powszechna, Warszawa 1961 s. 148, 150
- ↑ Bobolice i okolice, Jarosław Ellwart (red.), Gdynia: Wydawnictwo Region, 2008, ISBN 978-83-60437-64-3, OCLC 839073647.
- ↑ Dominika Czarnecka "Pomniki Wdzięczności Armii Czerwonej w Polsce Ludowej i w III Rzeczypospolitej" IPN 2015, ISBN 978-83-7629-777-4, str. 386
- ↑ Dominika Czarnecka, "Pomniki wdzięczności" Armii Czerwonej w Polsce Ludowej i w III Rzeczyspolitej, Warszawa 2015, ISBN 978-83-7629-777-4, OCLC 927375334 [dostęp 2022-10-27].
- ↑ Uchwała Nr XVII/152/12 Rady Miejskiej w Bobolicach z dnia 27 kwietnia 2012 ws. ustanowienia hejnału (Dz. Urz. Woj. Zachodniopomorskiego z 2012 r., poz. 1245)
- ↑ Arkusz 43 Bydgoszcz. Mapa operacyjna 1:300 000. Wojskowy Instytut Geograficzny, Warszawa: 1936.
- ↑ Zarządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 7 maja 1946 r. (M.P. z 1946 r. nr 44, poz. 85).
- ↑ Piotr Skurzyński, Pomorze, Warszawa: Wyd. Muza S.A., 2007, s. 240, ISBN 978-83-7495-133-3.
- ↑ Czesław Piskorski, Pomorze Zachodnie, mały przewodnik, Warszawa: Wyd. Sport i Turystyka Warszawa, 1980, s. 108-109, ISBN 83-217-2292-X, OCLC 8032482.
- ↑ Dekanat słupski [online], cerkiew.net.pl [dostęp 2023-06-12].
- ↑ Parafia pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, Bobolice [online], diecezjakoszalin.pl [dostęp 2023-06-12].
- ↑ Dekanat koszaliński [online], orthodox.pl [dostęp 2023-06-12].
- ↑ Kochanowska Róża. Zróżnicowanie siedliskowe a ochrona czynna łąk pełnikowych (Trollius europaeus L.) koło Bobolic. Inżynieria Ekologiczna 2005, nr 12, s. 129-130, http://yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.baztech-article-BPWR-0004-0054
- ↑ Nasza Gmina. https://bobolice.pl/cms/4819/nasza_gmina
Zobacz też
edytujLinki zewnętrzne
edytuj- Historia Żydów w Bobolicach na portalu Wirtualny Sztetl
- Bobolice, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 257.
- Bublice, Bublitz, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 430.