Biathlon

Biathlon
Główna organizacja	IBU
	Charakterystyka
Rodzaj sportu	sport zimowy
	Popularność
Dyscyplina olimpijska	od 1960
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Biathlon, biatlon, dwubój zimowy (łac. bi – dwu, gr. áthlon – zawody, nagroda) – zimowa dyscyplina sportu, łącząca biegi narciarskie ze strzelectwem. Polega na biegu na określonym dystansie (zwykle od 7,5 do 20 km), w czasie którego zawodnicy 2 lub 4 razy zajmują stanowiska na strzelnicy, przyjmując postawę stojącą lub leżącą, oddając za każdym razem po 5 strzałów. Rozgrywany jest również biathlon letni.

Biathlon jest popularną dyscypliną w Niemczech, Rosji, Włoszech, Francji i części Skandynawii.

Historia

Początki biathlonu można wiązać z ćwiczeniami norweskich żołnierzy. Pierwsze zawody w biathlonie zostały rozegrane w 1767, kiedy współzawodniczyły ze sobą kompanie norweskich pograniczników^[1]. Stopniowo sport ten stawał się coraz bardziej popularny w całej Skandynawii.

Biathlon został zademonstrowany po raz pierwszy podczas Zimowych Igrzysk Olimpijskich w 1924. Zawody odbywały się wtedy pod nazwą „bieg patrolowy”. Pojawił się też jako dyscyplina pokazowa podczas kolejnych igrzysk w 1928, 1936 i 1948. Nie został uznany za dyscyplinę olimpijską z racji niewielkiej liczby państw, które wystawiały swoich biathlonistów. W 1958 odbyły się pierwsze mistrzostwa świata w biathlonie, a dwa lata później dyscyplina ta pojawiła się też na zimowych igrzyskach olimpijskich.

Ciałem zarządzającym biathlonem jest Międzynarodowa Unia Biathlonu (International Biathlon Union, IBU), która oficjalnie powstała w 1998, kiedy wydzieliła się z powstałej w 1948 Międzynarodowej Unii Pięcioboju Nowoczesnego i Biathlonu (Union Internationale de Pentathlon Moderne et Biathlon, UIPMB).

Modyfikacją biathlonu jest biathlon czołgowy.

Mistrzowie

Zasady

Bieg narciarski

W biegu narciarskim w biathlonie dozwolone są wszystkie techniki narciarskie. Zawodnicy wyposażeni są jedynie w narty, których długość nie może być mniejsza niż wzrost zawodnika pomniejszony o 4 cm oraz kijki.

Strzelanie

Andrea Nahrgang przygotowująca się do strzelania

Karabinek o minimalnej masie 3,5 kg wraz z amunicją musi znajdować się podczas całego biegu na plecach zawodnika. Używane są karabinki kalibru 5,6 mm (.22 lr). Muszą być ładowane ręcznie przez zawodników, nie można używać broni samoczynnej lub samopowtarzalnej.

Cele na strzelnicy znajdują się w odległości 50 m. Przy każdym strzelaniu zawodnik musi trafić w 5 krążków o średnicy 45 mm w pozycji leżącej lub 115 mm w pozycji stojącej. Tarcza strzelnicza wyposażona jest w specjalny mechanizm, który automatycznie zasłania trafiony cel białym krążkiem. Dzięki temu biatloniści są na bieżąco informowani co do skuteczności na strzelnicy.

Konkurencje

Bieg indywidualny

Bieg indywidualny (IN = individual) na 20 km mężczyzn i 15 km kobiet jest najstarszą biatlonową konkurencją. Zawodnicy czterokrotnie pojawiają się na strzelnicy oddając za każdym razem 5 strzałów, po dwa razy w każdej pozycji - kolejności: pozycja leżąca, stojąca, leżąca, stojąca. Za każdy nietrafiony cel dodawana jest minuta kary. Zawodnicy startują w odstępach czasowych - zazwyczaj 30 sekundowych.

Krótki bieg indywidualny

Krótki bieg indywidualny (SIN=short individual) na 15 km mężczyzn i 12,5 km kobiet zadiebutował w sezonie 2023/2024 Pucharu Świata. Zawodnicy czterokrotnie pojawiają się na strzelnicy oddając za każdym razem 5 strzałów, po dwa razy w każdej pozycji - kolejności: pozycja leżąca, stojąca, leżąca, stojąca. Za każdy nietrafiony cel dodawane jest 45 sekund kary. Zawodnicy startują w odstępach czasowych - zazwyczaj 30 sekundowych.

Sprint

Bieg sprinterski (SP = sprint) w biathlonie rozgrywany jest na dystansie 10 km dla mężczyzn lub 7,5 km dla kobiet. Zawodnicy pojawiają się dwa razy na strzelnicy, gdzie oddają po 5 strzałów, raz w pozycji leżącej, raz w pozycji stojącej. Za każdy niecelny strzał muszą pokonać dodatkowe 150 m rundy karnej. Zawodnicy wypuszczani są do biegu w odstępach czasowych, zazwyczaj co 30 sekund. Gdy zawodnik nie trafi do celu i nie przejedzie za to rundy karnej zostają mu doliczone 2 minuty kary. Jest jedną z najczęściej rozgrywanych konkurencji biathlonowych.

Pościg

Jeremy Teela podczas XIX Zimowych Igrzysk Olimpijskich w Salt Lake City

W biegu pościgowym (PU = pursuit) biathloniści startują zgodnie z różnicami czasowymi uzyskanymi we wcześniejszym starcie, najczęściej sprintu. Tym samym, zawodnik, który pierwszy przekroczy linię mety jest zwycięzcą tego biegu. Bieg pościgowy rozgrywany jest na dystansie 12,5 km dla mężczyzn i 10 km dla kobiet, każdy zawodnik wykonuje 4 strzelania (2 leżąc, 2 stojąc), a każdy błąd skutkuje dodatkową rundą o długości 150 m.

Bieg masowy

W biegu ze startu wspólnego (MS = mass start) wszyscy zawodnicy startują w tym samym czasie, co ogranicza liczbę zawodników (zazwyczaj do 30), by uniknąć tłoku na strzelnicy. Bieg ten rozgrywany jest na dystansie 15 km dla mężczyzn i 12,5 km dla kobiet, każdy zawodnik wykonuje 4 strzelania (2 leżąc, 2 stojąc), za każdy błąd zawodnik musi pokonać karną rundę o długości 150 m.

Sztafeta

W sztafecie (RL = relay) startuje po czterech zawodników, z których każdy pokonuje 7,5 km (dla mężczyzn) i 6 km (dla kobiet) i oddaje dwie serie strzałów na strzelnicy, po jednej w każdej pozycji. Na każde pięć celów na strzelnicy zawodnik może wykorzystać aż 8 nabojów, z tym, że 3 ostatnie może doładować pojedynczo na strzelnicy. Dopiero jeżeli mimo użycia wszystkich nabojów pozostały nietrafione krążki, zawodnik musi wykonać karną rundę o długości 150 m za każdy błąd. Wszyscy zawodnicy z pierwszej zmiany startują w tym samym czasie. By dokonać ważnej zmiany zawodnik jednej zmiany musi dotknąć zawodnika kolejnej zmiany.

Sztafeta mieszana

Soczi 2017 - sztafeta mieszana Austrii (1 m.)

W sztafecie mieszanej (MR = mixed relay) startuje po czterech zawodników (dwóch mężczyzn i dwie kobiety). Kolejność startujących wcześniej określa organizator. Zależy od tego dystans do pokonania dla każdego z zawodników. Jeśli zaczynają kobiety (kolejność sztafety: kobieta, kobieta, mężczyzna, mężczyzna) to wszyscy pokonują dystans 6 km, ale jeśli zaczynają mężczyźni (kolejność sztafety: mężczyzna, mężczyzna, kobieta, kobieta) to konkurencja toczy się na dystansie 7,5 km.

Pierwsza zmiana startuje tak jak w biegu ze startu wspólnego. Najpierw zawodnicy oddają strzał na leżąco, a potem na stojąco. System strzelania (kary) u kobiet i mężczyzn taki jak w sztafetach.

Pojedyncza sztafeta mieszana

W pojedynczej sztafecie mieszanej (SR = single mixed relay), analogicznie do sztafety mieszanej w konkurencji startują przedstawiciele obu płci. Jednakże w pojedynczej sztafecie mieszanej startuje po jednym zawodniku oraz zawodniczce. Łącznie kobieta przebiega 6 km zaś mężczyzna 7,5 km. Najpierw kobieta wykonuje dwie rundy po 1,5 km. Po każdej z nich odbywa się strzelanie, najpierw w pozycji leżącej później stojąc. Po drugim pobycie na strzelnicy i ewentualnym przebiegnięciu karnej/karnych rund (75 m) odbywa się zmiana i na trasę wyrusza mężczyzna, który ma do przebiegnięcia taki sam dystans jak kobieta. Po drugim strzelaniu mężczyzny odbywa się zmiana i ta sama kobieta, która biegła na początku, ponownie wyrusza na trasę. Podobnie jak przy pierwszej zmianie po dwóch pobytach na strzelnicy odbywa się zmiana i startuje ponownie mężczyzna, biegnący już wcześniej. Jednakże w przypadku drugiego startu, mężczyzna po drugim strzelaniu przebiega jeszcze jedną rundę biegową o długości 1,5 km^[2].

	Bieg indywidualny (IN)	Krótki bieg indywidualny (SIN)	Sprint (SP)	Pościg (PU)	Bieg masowy (MS)	Sztafeta (RL)	Sztafeta mieszana (MR)	Pojedyncza sztafeta mieszana (SR)	Supersprint (SS)
Mężczyźni	20 km	15 km	10 km	12,5 km	15 km	4 × 7,5 km	4 x 6 km lub 4 x 7,5 km	6 km 7,5 km	eliminacje: 4,5 km finał: 7,5 km
Kobiety	15 km	12,5 km	7,5 km	10 km	12,5 km	4 × 6 km	4 x 6 km lub 4 x 7,5 km	6 km 7,5 km	eliminacje: 4,5 km finał: 7,5 km
Juniorzy	15 km		10 km	12,5 km	12,5 km	4 × 7,5 km	4 x 6 km lub 4 x 7,5 km	6 km 7,5 km	eliminacje: 4,5 km finał: 7,5 km
Juniorki	12,5 km		7,5 km	10 km	10 km	4 × 6 km	4 x 6 km lub 4 x 7,5 km	6 km 7,5 km	eliminacje: 4,5 km finał: 7,5 km
Juniorzy młodsi	12,5 km		7,5 km	10 km	10 km	3 × 7,5 km	4 x 6 km lub 4 x 7,5 km	6 km 7,5 km	eliminacje: 4,5 km finał: 7,5 km
Juniorki młodsze	10 km		6 km	7,5 km	7,5 km	3 × 6 km	4 x 6 km lub 4 x 7,5 km	6 km 7,5 km	eliminacje: 4,5 km finał: 7,5 km
Start	co 30 sekund	co 30 sekund	co 30 sekund	według kolejności sprintu	wspólny	wspólny	wspólny	wspólny	eliminacje: co 15 sekund finał: wspólny
Strzelanie	leżące, stojące, leżące, stojące	leżące, stojące, leżące, stojące	leżące, stojące	leżące, leżące, stojące, stojące	leżące, leżące, stojące, stojące	każdy zawodnik: leżące, stojące	każdy zawodnik: leżące, stojące	każdy zawodnik: leżące, stojące	eliminacje: leżące, stojące finał: leżące, leżące, stojące, stojące
Kary za niecelne strzelanie	minuta kary, 45 sekund kary (juniorzy młodsi)	45 sekund kary	karna runda (150 m)	karna runda (150 m)	karna runda (150 m)	doładowania (3), następnie karna runda (150 m)	doładowania (3), następnie karna runda (150 m)	doładowania (3), następnie karna runda (75 m)	karna runda (75 m)
Premiera na PŚ	1978/79	2023/2024	1978/79	1996/97	1998/99	1978/79	2004/05	2014/15	-
Premiera na MŚ	1958	-	1974	1997	1999	1966	2005 oraz 2007	2019	-
Premiera Olimpijska	1960	-	1980	2002	2006	1968	2014	-	-

Polskie kluby biathlonowe

Polskie kluby biathlonowe zrzeszone są w Polskim Związku Biathlonu^[3]:

NAZWA KLUBU	NUMER LICENCJI
BKS WP Kościelisko	10/2007
BLKS Żywiec	5/2007
IKN GÓRNIK Iwonicz-Zdrój	11/2007
KKS Neptun	45/2016
KS AZS AWF Katowice	1/2007
KS AZS AWF Wrocław	4/2007
KS Ryfama Rybnik	3/2007
KS SKI TEAM Wodzisław Śląski	49/2016
MKS Duszniki Zdrój	8/2007
MKS Karkonosze Jelenia Góra	7/2007
MUKN Pod Stróżą	50/2017
PKO Harpagan Gdańsk	36/2007
TG Sokół	25/2007
UKN Melafir Czarny Bór	12/2007
UKS Biathlon Chorzów	22/2007
UKS Ciche	35/2007
UKS G-8 Bielany	13/2007
UKS Gromik Gdynia	37/2007
UKS Kamieńczyk	15/2007
UKS Kłodne przy SP w Kłodnem	51/2018
UKS Krokus Piechowice	19/2007
UKS Lider Katowice	2/2007
UKS Mieroszów	31/2007
UKS Muflon Duszniki-Zdrój	23/2007
UKS Olimpijczyk Sosnówka	40/2007
UKS Olimpik	44/2016
UKS Orka Gdynia	32/2007
UKS Ósemka	53/2021
UKS Partyzant Lubatowa	52/2019
UKS Sokołowsko	26/2007
UKS Sołtysianie	21/2007
UKS Strzał Wodzisław Śląski	14/2007
UKS Szczytnik	41/2007
UKS Szklarska Poręba	16/2007
ULKS Muflon Bielawa	28/2007
ZKS Kasina Wielka	43/2007