Aleksiej Razumowski
Aleksiej Grigorjewicz Razumowski ros. Алексе́й Григо́рьевич Разумо́вский (ur. 17 marca?/28 marca 1709 w wiosce Lemiesze koło Czernihowa, zm. 6 lipca?/17 lipca 1771 w Petersburgu)[1]– feldmarszałek rosyjski, faworyt cesarzowej Elżbiety Piotrownej, członek rosyjskiej akademii nauk[2].
| |
 Herb hrabiów Razumowskich | |
| Data i miejsce urodzenia |
28 marca 1709 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Ojciec |
Grigorij Jakowlewicz Rozum |
| Matka |
Natalia Demyanowna Demeszkowa |
| Żona | |
| Dzieci |
Augusta Timofiejewna [?] |
| Rodzeństwo | |
| Odznaczenia | |
   
| |
Życiorys
edytujZ pochodzenia Kozak zaporoski, syn Grigorija Jakowlewicza Razuma (zm. 1730) i Natalii Demyanownej Demeszkowej. Wyróżniał się urodą i talentem wokalnym[3].
Śpiewał w cerkwi, następnie dołączył do grona dworskich chórzystów[3]. Tam w 1731 r. poznał kuzynkę cesarzowej Anny Iwanownej, Elżbietę Piotrowną[4]. Wkrótce ich znajomość przerodziła się w romans.
10 lat później Elżbieta została cesarzową Rosji. Aleksiej został mianowany hrabią, kawalerem Orderu św. Andrzeja oraz szambelanem[3]. Podczas oficjalnych uroczystości zajmował miejsce obok cesarzowej, nazywany był Nocnym imperatorem Rosji[3]. Mimo że przyjaciele i rodzina zachęcali go do utrwalenia swoich wpływów, ten jednak nie nadużywał swojej pozycji i nie miał ambicji politycznych; jedynie wspomagał kanclerza Aleksieja Bestużewa-Riumina i ingerował w sprawy Synodu[3].
24 września 1742 r. Elżbieta przebywała w domostwie Razumowskich, we wsi Pierowo[3]. Wtedy najprawdopodobniej Aleksiej poślubił cesarzową, jednak nie zostało to nigdy oficjalnie ogłoszone[3]. Z tego związku urodziła się córka Augusta Timofiejewna (zwana również księżniczką Tarakanową - pod tym imieniem występowała pretendentka do tronu Rosji w 1774 r.), która zmarła w 1810 r.[3]
W 1744 od cesarza Karola VII otrzymał tytuł hrabiego Rzeszy, w 1756 został feldmarszałkiem. Został też odznaczony Orderem Orła Białego[5]. Za wskazówką Aleksego jego młodszy brat, 18-letni Kiriłł Razumowski został wybrany prezydentem Rosyjskiej Akademii Nauk i urząd ten pełnił przez ponad pięćdziesiąt lat w latach 1746–1798[6].
Cesarzowa Elżbieta zmarła 5 stycznia 1762 r. Władzę objął jej siostrzeniec, Piotr III, jednak po pół roku został strącony z tronu przez swoją żonę Katarzynę. Nowa władczyni poleciła kanclerzowi Michaiłowi Woroncowowi sprawdzenie, czy Aleksiej Razumowski faktycznie był mężem cesarzowej, jednak ten podczas jego wizyty spalił dokumenty w kominku[4].
Współfundator soboru Narodzenia Matki Bożej w Kozielcu[7].
Przypisy
edytuj- ↑ Razumowski Aleksiej G., [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-10-22].
- ↑ RSB ↓, s. 437.
- ↑ a b c d e f g h Andrzej Andrusiewicz, Romanowowie. Imperium i familia, 2014, s. 256-258, 265, ISBN 978, ISBN 83-08-05394-2.
- ↑ a b Michael Farguhar, Sekrety carów. Intrygi, skandale i zbrodnie Romanowów, 2014, s. 63, 90, ISBN 978-83-271-5573-3.
- ↑ Kawalerowie i statuty Orderu Orła Białego 1705-2008, 2008, s. 176.
- ↑ Разумовский ↓, s. według tłumaczonej treści.
- ↑ Собор Рiздва Богородицi.
Bibliografia
edytuj- RSB: Razumowskij, Aleksy Grigoriewicz. [dostęp 2016-08-02]. (ros.).
- Разумовский: Разумовский Алексей Григорьевич. Сухарева О.В. Кто был кто в России от Петра I до Павла I, Москва, 2005. [dostęp 2016-11-12]. (ros.).