Aleksander Rozmus
Aleksander Józef Rozmus (ur. 18 stycznia 1901 w Zakopanem, zm. 18 kwietnia 1986 w Ennery pod Paryżem) – polski narciarz, skoczek i kombinator norweski, olimpijczyk z Sankt Moritz. Reprezentant zakopiańskich klubów: SN PTT, Sokoła i Wisły[2]. Dwukrotny mistrz i czterokrotny wicemistrz Polski w skokach narciarskich[3], ponadto wicemistrz w kombinacji norweskiej.
| Data i miejsce urodzenia |
18 stycznia 1901 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
18 kwietnia 1986 |
| Klub | |
| Wzrost |
169 cm[1] |
| Rekord życiowy |
56,5 m |
| Odznaczenia | |
| |
.jpg)
.jpg)
Przebieg kariery
edytujRozmus po zdaniu matury w zakopiańskim gimnazjum pracował jako urzędnik[4]. Narciarstwo zaczął uprawiać jeszcze jako uczeń gimnazjum i w tym czasie pierwszy raz wystartował w zawodach narciarskich występując w barwach SN PTT Zakopane. W roku 1920 wystartował w pierwszych związkowych mistrzostwach Polski, zajmując ostatnie miejsce zarówno w konkursie skoków, jak i w biegu na 18 km[4]. W ciągu jednego roku dokonał jednak znaczącego postępu, zwłaszcza w technice skoku. W 1921 został mistrzem Polski w skokach, uzyskując wówczas odległość 22 metrów na skoczni w Jaworzynce, wygrywając zawody przed Leszkiem Pawłowskim z Czarnych Lwów i Franciszkiem Bujakiem z SN PTT[3] i ustanawiając rekord krajowy. Wcześniej, na otwarciu tej skoczni, swój skok zakończył upadkiem. W 1922 był pierwszy w skokach na międzynarodowych zawodach narciarskich w Zakopanem (oddał najdłuższy skok na 22,5 m), a w sztafecie zajął 2. miejsce. W Worochcie obronił tytuł mistrza kraju. Po raz kolejny pobił rekord skoczni i Polski w Jaworzynce uzyskując 27 metrów[4]. Zdobył też brązowy medal w dwuboju[5]. Z wynikiem 18 metrów został pierwszym rekordzistą skoczni w Krakowie[6].
W styczniu 1923 Rozmus na obiekcie w Jaworzynce osiągnął odległość 30,5 m[7], bijąc własny rekord kraju. Skoki rozegrano w trzech kategoriach: seniorów I i II klasy oraz młodszych. Rozmus słynął wówczas z faktu, iż wraz z Henrykiem Mückenbrunnem, szusował na nartach w stromych żlebach w Tatrach[5]. Na zakończenie kursu prowadzonego przez niemieckiego trenera Seppa Bildsteina Rozmus był 2. w skokach i 3. w slalomie na mistrzostwach Polski. Był 19. w skokach na mistrzostwach Szwajcarii w Grindelwaldzie, 3. w skokach i 29. w biegu na 22 km w Luchon (Coupe de France – Puchar Francji) i 22. w skokach w Semmeringu, w Austrii[5]. Były to jedne z pierwszych międzynarodowych występów polskich skoczków poza granicami Polski, nie licząc startów w Czechosłowacji. W 1924 był 6. w skokach na zawodach w Szumawie (Czechosłowacja).
W 1925 startował na zawodach FIS w Jańskich Łaźniach, gdzie był 46. w skokach i 59. w biegu na 18 km w I klasie. Został ponadto wicemistrzem Polski w kombinacji[5] i w skokach[3]. W 1927 startował w zawodach FIS w Cortina d’Ampezzo; w kombinacji norweskiej był 24., w skokach 25., a w biegu 38. W styczniu 1928 podczas eliminacji przedolimpijskich, rozgrywanych w ramach mistrzostw Zakopanego, Rozmus zajął drugie miejsce i został zakwalifikowany do polskiej reprezentacji na Igrzyska Zimowe w St. Moritz. Był już wówczas zawodnikiem sekcji narciarskiej Wisły Zakopane[5]. W Szwajcarii startował w dniach 17 i 18 lutego w kombinacji klasycznej, w której to konkurencji był 22. (24. w biegu na 18 km i 10. w skokach, w których odległością 56,5 m ustanowił nowy rekord Polski; w pierwszej serii wylądował na 49 m) oraz 18 lutego w konkursie skoków, zajmując w nim 25. miejsce z notą 13,166 pkt. Miał skoki o długości 41 m i 53 m[1]. Po powrocie do kraju wywalczył srebro na MP w skokach[3].
W 1929 startował na zawodach FIS w Zakopanem. W konkursie, który odbył się 5 lutego, przy prawie 30 stopniach mrozu, na Krokwi Rozmus oddał skoki na odległość 48 m i 49 m, z czego ten pierwszy zakończył upadkiem i w związku z tym zajął odległą 37. lokatę[5]. W 1930 zdobył swój ostatni – srebrny – medal skokowych mistrzostw Polski[3].
Po zakończeniu kariery
edytujW sierpniu 1939 został zmobilizowany do Wojska Polskiego i uczestniczył w kampanii wrześniowej, a następnie w czasie okupacji niemieckiej był kurierem tatrzańskim[2] i działał w polskim ruchu oporu. Wkrótce po roku 1940 udało mu się przedostać do Francji i tam działał przeciwko okupantom we francuskim podziemiu. Po zakończeniu II wojny światowej nie powrócił już do Polski i na stałe zamieszkał we Francji pracując tam, między innymi, jako instruktor narciarski w Chamonix, razem z Henrykiem Mückenbrunnem.
Zmarł 18 kwietnia 1986 w Ennery pod Paryżem. Został pochowany na paryskim cmentarzu Père-Lachaise[5].
Ordery i odznaczenia
edytuj- Srebrny Krzyż Zasługi (19 marca 1931)[8]
Osiągnięcia
edytuj1928  Sankt Moritz
|
– | 22. miejsce (w kombinacji klasycznej), 25. miejsce (w skokach) |
Starty A. Rozmusa w konkursach skoków na igrzyskach olimpijskich – szczegółowo
edytuj| Miejsce | Dzień | Rok | Miejscowość | Skocznia | Konkurs | Skok 1 | Skok 2 | Nota | Strata | Zwycięzca |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 25. | 18 lutego | 1928 | Sankt Moritz
|
Olympiaschanze | indywid. | 41,0 m | 53,0 m | 13,166 pkt | 6,042 pkt | Alf Andersen |
Starty A. Rozmusa w kombinacji na igrzyskach olimpijskich – szczegółowo
edytuj| Miejsce | Dzień | Rok | Miejscowość | Dyscyplina/konkurencja | Wynik | Strata | Zwycięzca |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 22. | 18 lutego | 1928 | Sankt Moritz
|
kombinacja norweska skoki bieg na 18 km |
8,781 pkt. | 9,052 pkt. | Johan Grøttumsbråten |
1925  Jańskie Łaźnie
|
– | 46. miejsce (w skokach), 59. miejsce (w biegu na 18 km) |
1927  Cortina d’Ampezzo
|
– | 24. miejsce (w kombinacji norweskiej), 25. miejsce (w skokach), 38. miejsce (w biegu na 18 km) |
1929  Zakopane
|
– | 37. miejsce (w skokach) |
Sukcesy krajowe
edytuj- mistrz Polski w skokach: 1921, 1922
- wicemistrz Polski w skokach: 1923, 1925, 1928, 1930
- wicemistrz Polski w kombinacji klasycznej: 1925
- brązowy medalista MP w kombinacji klasycznej: 1922.
Przypisy
edytuj- ↑ a b Aleksander Rozmus Biography and Olympic Results. Sports-Reference.com. [dostęp 2011-08-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-11-10)]. (ang.).
- ↑ a b Rozmus Aleksander. olimpijski.pl. [dostęp 2016-06-05].
- ↑ a b c d e Wyniki Mistrzostw Polski - 1920-2002. skijumping.pl. [dostęp 2011-08-19].
- ↑ a b c Szatkowski 2005 ↓, s. 1.
- ↑ a b c d e f g Szatkowski 2005 ↓, s. 3.
- ↑ Adrian Dworakowski: Przewodnik po polskich skoczniach narciarskich 2016. skijumping.pl. [dostęp 2018-06-29].
- ↑ Szatkowski 2005 ↓, s. 2.
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 74, poz. 120 „za zasługi na polu rozwoju sportu”.
Bibliografia
edytuj- Wojciech Szatkowski: Wielki poczet skoczków polskich: Aleksander Rozmus - Rekordzista z Jaworzynki. Skijumping.pl, 2005. [dostęp 2011-08-19]. (pol.).
- Polski Komitet Olimpijski: Aleksander Rozmus – sylwetka w portalu www.olimpijski.pl. www.olimpijski.pl. [dostęp 2014-07-12]. (pol.).
- Aleksander Rozmus Biography and Olimpic Results [online], Sports-Reference.com [dostęp 2011-03-25] [zarchiwizowane z adresu 2012-11-10] (ang.).