Aleksander IV (papież)

papież XIII-wieczny

Aleksander IV (łac. Alexander IV, właśc. Rinaldo Conti; ur. ok. 1185[1] w Anagni – zm. 25 maja 1261 w Viterbo) – papież w okresie od 12 grudnia 1254 do 25 maja 1261[2].

Aleksander IV
Alexander Quartus
Rinaldo Conti
Rinaldo Conti di Segni
Papież
Biskup Rzymu
Ilustracja
Herb duchownego
Kraj działania

Państwo Kościelne

Data i miejsce urodzenia

ok. 1185
Anagni

Data i miejsce śmierci

25 maja 1261
Viterbo

Papież
Okres sprawowania

1254-1261

Kamerling
Okres sprawowania

1227-1231

Wyznanie

katolicyzm

Kościół

rzymskokatolicki

Diakonat

18 września 1227

Prezbiterat

1235

Nominacja biskupia

1231

Sakra biskupia

1235

Kreacja kardynalska

18 września 1227
Grzegorz IX

Kościół tytularny

diakon S. Eustachio (18 września 1227)
biskup Ostia e Velletri (1231)

Pontyfikat

12 grudnia 1254

Faksymile

Życiorys

edytuj

Był bratankiem Innocentego III i krewnym Grzegorza IX[3]. Studiował prawdopodobnie w Paryżu, gdzie uzyskał tytuł magistra. Dzięki protekcji kardynała Ugolino di Segni (przyszłego Grzegorza IX) ok. 1219 został subdiakonem papieskim. Grzegorz IX mianował go kardynałem-diakonem Sant'Eustachio (18 września 1227), kamerlingiem Świętego Kościoła Rzymskiego (1227-1231), oraz kardynałem-biskupem Ostia e Velletri (1231)[2]. Był legatem papieskim w Viterbo (1232/33) oraz w Lombardii (1237). Działał w kurii, jako protektor zakonu franciszkanów[2]. Nie towarzyszył Innocentemu IV w jego wygnaniu we Francji (1244-51), lecz pozostał w Italii jako jeden z jego wikariuszy. Po śmierci Innocentego IV obrano go papieżem w Neapolu 12 grudnia 1254 roku[2].

Aleksander IV prowadził nieco bardziej pojednawczą politykę w stosunku do Hohenstaufów niż jego poprzednik, nie zdobył się jednak na zasadniczą zmianę polityki Stolicy Apostolskiej[3]. W marcu 1255 roku rzucił ekskomunikę na Manfreda Sycylijskiego, nieślubnego syna Fryderyka II Hohenstaufa, który sprawował władzę w królestwie Sycylii jako regent, odmówił jednak poparcia także prawowitemu dziedzicowi Konradynowi[2]. Zamiast wybrać, któregoś z rywalizujących ze sobą Hohenstaufów, chciał osadzić na tronie sycylijskim angielskiego hrabiego, Edmunda Crouchbacka[2]. Wkrótce potem papież jednak anulował swoją decyzję, gdy przekonał się, że król Henryk III nie może spełnić jego warunków militarnych[2]. 10 sierpnia 1258 Manfred koronował się w Palermo na króla Sycylii[2]. Zagroził wówczas realnie państwu papieskiemu, zajmując Marchię Ankońską, Spoleto oraz Romanię[2] i obejmując urząd wikariusza Lombardii. Wiosną 1261 rzymianie wybrali go na senatora i zmusili Aleksandra IV do ucieczki do Viterbo, gdzie najczęściej rezydował[2].

Za jego rządów nastąpiło przyznanie większych kompetencji inkwizytorom w walce przeciwko heretykom (w 1256 otrzymali oni moc wzajemnego rozgrzeszania się ze stosowania tortur).

W roku 1257 papież Aleksander IV podporządkował kanonicznie Kościół katolicki na Rusi Halickiej biskupom lubuskim.

Papież ten ogłosił świętą w 1255 Klarę z Asyżu, współzałożycielkę klarysek[4]. Zmarł w Viterbo, 25 maja 1261[3].

Przypisy

edytuj
  1. Pewnym terminem ante quem jego urodzin jest rok 1192. W 1208 był już kanonikiem w Anagni. Zob. Paravicini Bagliani, s. 43.
  2. a b c d e f g h i j John N. D. Kelly: Encyklopedia papieży. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1997, s. 271-272. ISBN 83-06-02633-0.
  3. a b c Rudolf Fischer-Wollpert: Leksykon papieży. Kraków: Znak, 1996, s. 99. ISBN 83-7006-437-X.
  4. Augustina Marchetti Dori: Sui passi di Chiara. Taranto: 1993, s. 2.

Bibliografia

edytuj
  • CONTI DI SEGNI, Rinaldo (ca. 1185-1261). The Cardinals of the Holy Roman Church. [dostęp 2012-12-24]. (ang.).
  • Pope Alexander IV. Catholic Encyclopedia. [dostęp 2012-12-24]. (ang.).
  • Conradum Eubel: Hierarchia Catholica Medii Aevi. T. I.
  • K. Dopierała, Księga papieży, Wyd. Pallotinum, Poznań 1996
  • A. Paravicini Bagliani, Cardinali di curia e "familiae" cardinalizie dal 1227 al 1254, Padwa 1972, s. 41-53

Linki zewnętrzne

edytuj