Albania w okresie komunizmu

Albania w latach 1944–1991

Albania w okresie komunizmu – okres w dziejach Albanii od zakończenia II wojny światowej do upadku komunizmu w tym kraju. Jedno z państw bloku wschodniego.

Albańska Republika Ludowa (1944–1976)
Albańska Socjalistyczna Republika Ludowa (1976–1991)
Republika Popullore e Shqipërisë (1944–1976)
Republika Popullore Socialiste e Shqipërisë (1976–1991)
24 maja 1944 – 29 kwietnia 1991
Herb Flaga
Herb Flaga
Dewiza: Ti Shqipëri, më jep nder, më jep emrin Shqipëtar
(Ty, Albanio, daj mi honor, nazwij mnie Albańczykiem)
Hymn: Hymni i Flamurit
(Hymn o fladze)

Ustrój polityczny

republika socjalistyczna

Stolica

Tirana

Data powstania

24 maja 1944

Data likwidacji

29 kwietnia 1991

Powierzchnia

28 748 km²

Populacja (1989)
• liczba ludności


3 512 317

Waluta

frank albański (1944–1947)
lek albański (1947–1991)

Telefoniczny nr kierunkowy

355

Język urzędowy

albański

Religia dominująca

ateizm państwowy

Położenie na mapie
Położenie na mapie

Przez cały ten okres krajem rządziła marksistowsko-leninowska Albańska Partia Pracy, na której czele stał (sprawując de facto władzę dyktatorską) Enver Hoxha do swojej śmierci w 1985 roku, a po nim Ramiz Alia do transformacji ustrojowej w latach 1991–1992. Obaj rządzili Albanią, ustanawiając stalinowski styl administracji państwowej i uprawiając politykę łączącą elementy komunizmu, nacjonalizmu oraz izolacjonizmu. Ograniczenia w podróżowaniu i wydawaniu wiz sprawiły, że socjalistyczna Albania stała się jednym z najtrudniejszych krajów do odwiedzenia oraz opuszczenia na świecie, porównywanym do Korei Północnej[1][2]. W 1967 roku ogłosiła się pierwszym państwem ateistycznym na świecie, jednak po upadku komunizmu w 1991 roku praktyki religijne powoli zaczęły się odradzać[3]. Albania była jedynym członkiem Układu Warszawskiego, który formalnie wystąpił z sojuszu przed 1990 rokiem, co było spowodowane inwazją Układu Warszawskiego na Czechosłowację w sierpniu 1968 roku[4]. Rząd wdrażał rozległe reformy w obszarach przemysłu, rolnictwa, edukacji, sztuki i kultury, które przyczyniły się do ogólnego wzrostu poziomu życia ludności albańskiej. Wydarzenia te zbiegły się jednak z politycznymi represjami ze strony tajnej policji, Sigurimi, które obejmowały masowe zwolnienia z pracy, uwięzienie w obozach pracy przymusowej oraz egzekucje[5]. Pierwsze wielopartyjne wybory w socjalistycznej Albanii odbyły się 31 marca 1991 roku – komuniści zdobyli w nich większość w rządzie tymczasowym. Republika Albanii została proklamowana 29 kwietnia 1991 roku, a kolejne wybory parlamentarne odbyły się 22 marca 1992 roku[6]. Transformacja ustrojowa trwała do przyjęcia nowej konstytucji Albanii w dniu 28 listopada 1998 roku.

Durrës w 1978 roku

Przypisy

edytuj
  1. Anja Eder. Albania, the former “North Korea of Europe” on its way towards democracy. Changes of political trust in the course of transition. „Conference: International Conference: 1989–2014: Twenty-five Years After. What has happened to the Societies in Central and Southeast Europe since the Fall of the Iron Curtain?”, 2014. (ang.). 
  2. Piekło komunistycznej Albanii. „Błoto słodsze niż miód”. Dziennik Gazeta Prawna, 23.11.2018. [dostęp 2021-09-11].
  3. George P. Majeska. Religion and Atheism in the U.S.S.R. and Eastern Europe, Review. „The Slavic and East European Journal”. 20(2), s. 204–206, 1976. (ang.). 
  4. Powołanie Układu Warszawskiego. Muzeum Historii Polski. [dostęp 2021-09-11].
  5. Albania - Albanian nationalism, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2021-09-11] (ang.).
  6. Dieter Nohlen, Philip Stöver: Elections in Europe: A data handbook. 2010, s. 133. ISBN 978-3-8329-5609-7. (ang.).