3 Armia (ros. 3-я армия) – związek operacyjny Armii Czerwonej okresu wojny domowej w Rosji i wojny polsko-bolszewickiej.

3 Armia
3-я армия
Historia
Państwo

 Rosyjska FSRR

Sformowanie

czerwiec 1918

Rozformowanie

grudzień 1920

Działania zbrojne
wojna domowa w Rosji
wojna polsko-bolszewicka
bitwa nad Niemnem (19–24 lipca 1920)
bitwa pod Rosią (24–25 lipca 1920)
bitwa nad Bugiem
(31 lipca – 7 sierpnia 1920)
bitwa o Grodno (20–26 września 1920)
bitwa pod Krwawym Borem
(27–28 września 1920)
bitwa pod Lidą (28–29 września 1920)
Organizacja
Dyslokacja

Jekaterynburg

Podległość

Front Zachodni

Formowanie i walki

edytuj

Sformowana w czerwcu 1918 z wojsk Frontu Wschodniego w rejonie Permu i Jekaterynburga. Pierwszym dowódcą 3 Armii był łotewski rewolucjonista Reingold Berzin. Komisarzem wojskowym 3 Armii był Filipp Gołoszczokin, jednocześnie komisarz wojskowy Uralskiej Obwodowej Rady Delegatów Robotniczych, Kozackich i Czerwonoarmijnych. Jednym z członków Rady Rewolucyjnej 3 Armii był Walentin Trifonow. Armia walczyła na Uralu.

27 czerwca 1918 tuż po północy (zaledwie 2 dni po powstaniu które zniweczyło próbę przeniesienia rodziny carskiej do Murmańska) dokonał on inspekcji domu Ipatjewa. Wkrótce wysłał telegram do Moskwy, zapewniając w nim Wszechrosyjski Centralny Komitet Wykonawczy (WCIK), że wszyscy członkowie rodziny carskiej żyją i mają się dobrze.

W listopadzie i grudniu 1918 r. 3 Armia poniosła ogromne straty podczas odwrotu znad Czusowej, z Kunguru i Permu, przy trzydziestostopniowym mrozie i brakach w zaopatrzeniu, umundurowaniu i uzbrojeniu. Armia musiała być odtwarzana praktycznie od nowa[1][2].

W styczniu 1920 zostasa przeformowana w 1 Rewolucyjną Armię Robotniczą. Odtworzona w czerwcu 1920, pod dowództwem W. Łazarewicza wchodziła w skład Frontu Zachodniego Tuchaczewskiego. Podczas ofensywy lipcowej 1920 3 Armia otrzymała rozkaz zajęcia 5 lipca Dokszyc, zaś 6 lipca odcięcia przeciwnika od linii odwrotu drogą żelazną w rejonie stacji Parafianowo. 9 lipca 1920 3 Armia otrzymała rozkaz skoncentrowania się do 11 lipca w rejonie ChołchłoPierszajeRaków. Poniosła duże straty w walkach nad Wkrą, pod Modlinem i na przedmościu warszawskim. Na skutek błędów polskiego dowództwa po bitwie nad Wisłą Armii udało się wycofać większość sił na wschód. W bitwie nad Niemnem poniosła olbrzymie straty. Podczas odwrotu spod Lidy większość jej sił dostało się do niewoli lub uległo rozproszeniu. W grudniu 1920 została rozformowana.

Dowódcy armii[3]

edytuj

Struktura organizacyjna

edytuj
4 lipca 1920
27 września 1920

Przypisy

edytuj
  1. Jonathan D. Smele, Civil war in Siberia. The anti-Bolshevik government of Admiral Kolchak 1918–1920, Cambridge: Cambridge University Press, 1997, s. 181, ISBN 978-0-521-57335-1.
  2. J.D. Smele, The „Russian” Civil Wars 1916–1926. Ten Years That Shook the World, Hurst&Company, London 2015, ISBN 978-1-84904-721-0., s. 89.
  3. Гражданская война и интервенция в СССР (энциклопедия). Советская Энциклопедия. [dostęp 2020-12-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-07-18)]. (ros.).

Bibliografia

edytuj
  • Shay McNeal, Ocalić cara Mikołaja II, Świat Książki, Warszawa 2004.
  • Janusz Odziemkowski: Leksykon wojny polsko-rosyjskiej 1919–1920. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2004. ISBN 83-7399-096-8.