Łysostopek niemiły

Łysostopek niemiły
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	Omphalotaceae
Rodzaj	łysostopek
Gatunek	łysostopek niemiły
	Nazwa systematyczna
	Gymnopus hariolorum (Bull.) Antonín, Halling & Noordel; Mycotaxon 63: 364 (1997)
	Multimedia w Wikimedia Commons

Łysostopek niemiły (Gymnopus hariolorum (Bull.) Antonín et al.) – gatunek grzybów należący do rodziny Omphalotaceae^[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Gymnopus, Omphalotaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Gatunek Gymnopus hariolorum został zdiagnozowany taksonomicznie przez Jeana Bulliarda (jako Agaricus hariolorum) w drugim tomie Herbier de la France z 1782 r. Do rodzaju Gymnopus został przeniesiony przez Vladimíra Antonína, Roya Hallinga i Machiela Noordeloosa w artykule Generic concepts within the groups of Marasmius and Collybia sensu lato opublikowanym w Mycotaxon z 1997 r.

Nazwę polską podał Władysław Wojewoda w 2003 r., wcześniej gatunek ten opisywany był pod nazwą pieniążek niemiły^[2]. Niektóre synonimy naukowe^[3]:

Agaricus hariolorum Bull. 1782
Agaricus superstitiosus J.F. Gmel. 1792
Collybia hariolorum (Bull.) Quél. 1872
Collybia hariolorum (Bull.) Quél. 1872 var. hariolorum
Marasmius hariolorum (Bull.) Quél. 1888

Morfologia

Kapelusz

Początkowo półkulisty lub dzwonkowaty, potem płaski, czasem z tępym garbkiem, średnicy 2–5 cm, barwy bladoochrowej, cielisto-brązowawej lub białawy, z wodnistymi plamami, higrofaniczny, w centrum ciemniejszy. Pokryty gładką, matową lub tłusto lśniącą skórką. Brzeg ostry, nieco prążkowany^[4]

Hymenofor

Blaszkowy, blaszki barwy kremowej, cienkie i wąskie, zatokowato wycięte, wąsko przyczepione do trzonu, gęsto ustawione. Trama blaszek regularna^[4].

Trzon

Cylindryczny, po dojrzeniu pusty w środku, barwy cielisto-brązowawej lub białawy, w dolnej części wyraźnie białawo omszony, szczecinowaty lub wełnisty. Podstawa lekko maczugowata^[4].

Miąższ

Blady, o wodnistej konsystencji, nieprzyjemnej woni gnijącej kapusty i nieznacznym, rzodkiewkowym smaku^[4].

Zarodniki

Elipsoidalne, o wymiarach 5,5–7 × 2,5–5,5 μm, o gładkiej powierzchni, pozbawione pory rostkowej. Wysyp zarodników biały^[4].

Występowanie i siedlisko

Występuje na półkuli północnej. Najwięcej jego stanowisk podano z Europy, poza tym zanotowano jego występowanie w prowincji Ontario w Kanadzie, oraz w Mongolii^[5]. W piśmiennictwie naukowym na terenie Polski do 2003 r. podano 9 jego stanowisk^[2].

Rozwija się w lasach liściastych, często pod bukami, także dębami i jesionami. Owocnikowanie trwa od maja do września, owocniki wyrastają w kępkach lub gromadnie^[4].

Znaczenie

Saprotrof^[2]. Owocniki są lekko toksyczne dla człowieka. Ich spożycie powoduje zaburzenia trawienne, mdłości i wymioty^[4].

Przypisy

↑ ^a ^b Index Fungorum. [dostęp 2013-03-05]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
↑ Species Fungorum. [dostęp 2013-04-15]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Ewald Gerhardt: Grzyby – wielki ilustrowany przewodnik. Warszawa: 2006, s. 162, 166. ISBN 83-7404-513-2. (jako pieniążek niemiły)
↑ Discover Life Maps. [dostęp 2016-01-10].

[if-1] Index Fungorum. [dostęp 2013-03-05]. (ang.).

[checklist-2] Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.

[sf-3] Species Fungorum. [dostęp 2013-04-15]. (ang.).

[gerhardt-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Ewald Gerhardt: Grzyby – wielki ilustrowany przewodnik. Warszawa: 2006, s. 162, 166. ISBN 83-7404-513-2. (jako pieniążek niemiły)

[5] Discover Life Maps. [dostęp 2016-01-10].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]