ਮਦਨ ਪੁਰੀ
ਮਦਨ ਪੁਰੀ (ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ: Madan Puri; 30 ਸਤੰਬਰ 1915 – 13 ਜਨਵਰੀ 1985) ਹਿੰਦੀ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਅਦਾਕਾਰ ਸਨ। ਉਸਦੇ ਭਰਾ ਅਦਾਕਾਰ ਚਮਨ ਪੁਰੀ ਅਤੇ ਅਮਰੀਸ਼ ਪੁਰੀ ਸਨ। ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ (ਖਲਨਾਇਕ) ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਚਰਿੱਤਰ ਅਭਿਨੇਤਾ ਵਜੋਂ, ਉਸਨੇ ਪੰਜਾਹ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੇ ਕੈਰੀਅਰ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 430 ਫਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕੀਤਾ।
ਅਰੰਭ ਦਾ ਜੀਵਨ
[ਸੋਧੋ]ਮਦਨ ਲਾਲ ਪੁਰੀ ਦਾ ਜਨਮ ਨਵਾਂਸ਼ਹਿਰ, ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪੰਜਾਬੀ ਹਿੰਦੂ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਨਿਹਾਲ ਚੰਦ ਪੁਰੀ ਅਤੇ ਵੇਦ ਕੌਰ ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਰਾਹੋਂ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ। ਉਹ ਵੱਡੇ ਭਰਾ ਚਮਨ ਪੁਰੀ, ਛੋਟੇ ਭਰਾ ਅਮਰੀਸ਼ ਪੁਰੀ ਅਤੇ ਹਰੀਸ਼ ਲਾਲ ਪੁਰੀ ਅਤੇ ਛੋਟੀ ਭੈਣ ਚੰਦਰਕਾਂਤਾ ਮਹਿਰਾ ਦੇ ਨਾਲ ਪੰਜ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਦੂਜੇ ਸਨ। ਉਹ ਗਾਇਕੀ ਦੇ ਸਨਸਨੀ ਕੁੰਦਨ ਲਾਲ ਸਹਿਗਲ ਦਾ ਚਚੇਰਾ ਭਰਾ ਸੀ।
ਕੈਰੀਅਰ
[ਸੋਧੋ]ਪੁਰੀ 1960 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਅਖੀਰ ਅਤੇ 1970 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਫਿਲਮ ਉਦਯੋਗ ਦੇ ਇੱਕ ਦਿੱਗਜ ਸਨ। ਉਹ ਗਾਇਕ ਕੇ.ਐਲ. ਸਹਿਗਲ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਚਚੇਰਾ ਭਰਾ ਸੀ, ਜਿਸਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਉਸਨੇ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਪਛਾਣ ਬਣਾਉਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਇੱਕ ਵਾਰ ਪੁਰੀ ਇੱਕ ਸਥਾਪਿਤ ਸਿਤਾਰਾ ਸੀ, ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਅਮਰੀਸ਼ ਪੁਰੀ ਲਈ ਵੀ ਅਜਿਹਾ ਹੀ ਕੀਤਾ, ਉਸਨੇ ਫਿਲਮੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕੀਤੀ।
ਪੁਰੀ ਦਾ ਇੱਕ ਐਕਟਿੰਗ ਕੈਰੀਅਰ ਸੀ ਜੋ 1940 ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ 1980 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਮੱਧ ਤੱਕ 40 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦਾ ਸੀ। ਉਹ 430 ਤੋਂ ਵੱਧ ਫਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਨਜ਼ਰ ਆਏ। ਉਸ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਫਿਲਮ 1946 ਵਿੱਚ ਅਹਿੰਸਾ ਸੀ। ਮਦਨ ਨੇ ਹਰ ਸਾਲ ਔਸਤਨ ਅੱਠ ਫਿਲਮਾਂ ਬਣਾਈਆਂ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਖਲਨਾਇਕ ਅਤੇ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਕਿਰਦਾਰ ਨਿਭਾਏ ਅਤੇ ਹੀਰੋ ਜਾਂ ਹੀਰੋਇਨ ਦੇ ਚਾਚਾ, ਪਿਤਾ ਜਾਂ ਵੱਡੇ ਭਰਾ, ਦਾਦਾ, ਪੁਲਿਸ ਅਫਸਰ ਅਤੇ ਸਿਆਸਤਦਾਨ। ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਕਰੀਅਰ ਦੌਰਾਨ ਕਈ ਪੰਜਾਬੀ ਫਿਲਮਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਜੱਟੀ, ਜੱਟ ਪੰਜਾਬੀ ਆਦਿ ਵਿੱਚ ਅਭਿਨੈ ਕੀਤਾ।
1985 ਵਿੱਚ 69 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਦਿਲ ਦਾ ਦੌਰਾ ਪੈਣ ਕਾਰਨ ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਉਹ ਮਾਟੁੰਗਾ, ਮੁੰਬਈ ਵਿੱਚ ਆਰਪੀ ਮਸਾਨੀ ਰੋਡ ਦਾ ਵਸਨੀਕ ਸੀ, ਜਿਸਨੂੰ ਪੰਜਾਬੀ ਗਲੀ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਕਪੂਰ ਸਮੇਤ ਉਸ ਯੁੱਗ ਦੇ ਹੋਰ ਅਦਾਕਾਰਾਂ ਨਾਲ। ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 1989 ਤੱਕ ਕਈ ਫਿਲਮਾਂ ਰਿਲੀਜ਼ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਸਦਾ ਅੰਤਮ ਸੰਤੋਸ਼ ਸੀ।
ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ
[ਸੋਧੋ]ਪੁਰੀ ਦੀ ਪਤਨੀ, ਸ਼ੀਲਾ ਦੇਵੀ ਪੁਰੀ (ਵਧੇਰਾ), ਉਸ ਤੋਂ ਕੁਝ ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਅਕਾਲ ਚਲਾਣਾ ਕਰ ਗਈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪੁੱਤਰ, ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਕਰਨਲ (ਡਾ.) ਕਮਲੇਸ਼ ਕੇ. ਪੁਰੀ ਨੇ 2015 (ਉਸ ਦੇ ਜਨਮ ਦੀ 100ਵੀਂ ਵਰ੍ਹੇਗੰਢ) ਵਿੱਚ ਮਦਨ ਪੁਰੀ ਦੇ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਸਮੇਂ ਬਾਰੇ ਇੱਕ ਕਿਤਾਬ "ਮਾਈ ਫਾਦਰ, ਦਿ ਵਿਲੇਨ" ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀ।