ਨਲਿਨੀ ਅੰਬਦੀ
Nalini Ambady | |
|---|---|
 Nalini Ambady in 2009 | |
| ਜਨਮ | ਮਾਰਚ 20, 1959 |
| ਮੌਤ | ਅਕਤੂਬਰ 28, 2013 (ਉਮਰ 54) |
| ਅਲਮਾ ਮਾਤਰ | Harvard University College of William and Mary |
| ਲਈ ਪ੍ਰਸਿੱਧ | thin slice judgments |
| ਪੁਰਸਕਾਰ | AAAS Prize for Behavioral Science Research |
| ਵਿਗਿਆਨਕ ਕਰੀਅਰ | |
| ਖੇਤਰ | Psychology |
| ਅਦਾਰੇ | Stanford University Tufts University Harvard University |
| ਡਾਕਟੋਰਲ ਸਲਾਹਕਾਰ | Robert Rosenthal |
ਨਲਿਨੀ ਅੰਬਦੀ ਦਾ ਜਨਮ 20 ਮਾਰਚ, 1959 ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ 28 ਅਕਤੂਬਰ, 2013ਵਿੱਚ ਹੋਈ।ਉਹ ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ-ਅਮਰੀਕੀ ਸਮਾਜਿਕ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਕ ਸੀ ਅਤੇ ਨਾਜਬਾਨੀ ਸੰਚਾਰ ਅਤੇ ਅੰਤਰਗਤ ਸਮਝ ਧਾਰਨਾ ਉੱਤੇ ਮੋਹਰੀ ਮਾਹਰ ਸੀ।[1] ਉਹ ਕਲਕੱਤਾ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਈ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਦਿੱਲੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਬੈਚਲਰ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਸੀ।[2] ਉਸਨੇ ਵਿਲੀਅਮ ਅੇਂਡ ਮੈਰੀ ਕਾਲਜ ਤੋਂ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਮਾਸਟਰ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਲਈ, ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਜਾ ਕੇ ਆਪਣੀ ਵਿਦਿਆ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਇਆ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਹਾਰਵਰਡ ਤੋਂ ਸਮਾਜਿਕ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਪੀਐਚਡੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਹਾਰਵਰਡ ਵਿਖੇ ਆਪਣੀ ਖੋਜ ਪੂਰੀ ਕਰਦਿਆਂ, ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਰਾਜ ਮਾਰਫਟੀਆ ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕੀਤੀ, ਜੋ ਹਾਰਵਰਡ ਲਾਅ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹ ਰਹੀ ਸੀ।[3]
1991 ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਪੀਐਚਡੀ ਪੂਰੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਨੇ ਹੋਲੀ ਕਰਾਸ ਦੇ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਕ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਦਿਆਂ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਅਕਾਦਮੀ ਦੀ ਕਤਾਰ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲਾ ਲਿਆ; ਉਹ ਟਫਟਸ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਸਹਿਯੋਗੀ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਬਣ ਗਈ।[4] ਅੰਬਦੀ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ 2011 ਵਿੱਚ ਸਟੈਨਫੋਰਡ ਫੈਕਲਟੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ, ਸਟੈਨਫੋਰਡ ਦੇ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਵਿਭਾਗ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਾਉਣ ਵਾਲੇ ਭਾਰਤੀ ਮੂਲ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਵਿਅਕਤੀ ਬਣ ਗਏ। ਸਭ ਤੋਂ ਖ਼ਾਸ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਦੇ ਅਕਾਦਮਿਕ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਪਤਲੇ ਟੁਕੜੇ ਨਿਰਣੇ ਦੀ ਧਾਰਣਾ ਦੇ ਦੁਆਲੇ ਵਿਆਪਕ ਖੋਜ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਸਟੈਨਫੋਰਡ ਵਿਖੇ ਪੜ੍ਹਾਉਂਦੇ ਸਮੇਂ ਉਸਨੇ ਸਪਾਰਕ ਕੇਂਦਰ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਅਤੇ 2013 ਵਿੱਚ ਲੂਕਿਮੀਆ ਤੋਂ ਆਪਣੀ ਮੌਤ ਹੋਣ ਤਕ ਇਸ ਨੂੰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਨੇ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦੱਖਣੀ-ਏਸ਼ੀਆਈ ਬੋਨ ਮੈਰੋ ਰਜਿਸਟਰੀਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਮੁਹਿੰਮਾਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ।
ਮੁਡਲੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ
[ਸੋਧੋ]ਕੇਰਲਾ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਵਸਨੀਕ, ਅੰਬਾਡੀ ਨੇ ਆਪਣੀ ਸਕੂਲ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਲਾਰੈਂਸ ਸਕੂਲ ਲਵਡੇਲ ਤੋਂ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਲੇਡੀ ਸ਼੍ਰੀਰਾਮ ਕਾਲਜ ਫਾਰ ਵੂਮੈਨ, ਦਿੱਲੀ ਵਿਖੇ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲਾ ਲਿਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਹ ਉੱਚ ਵਿਦਿਆ ਲਈ ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਸਟੇਟ ਚਲੀ ਗਈ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਵਿਜੀਅਮ ਐਂਡ ਮੈਰੀ, ਵਰਜੀਨੀਆ ਦੇ ਕਾਲਜ ਤੋਂ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਐਮ.ਏ. ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਪੀ.ਐਚ.ਡੀ. ਰੌਬਰਟ ਰੋਸੇਨਥਲ ਦੀ ਰਹਿਨੁਮਾਈ ਹੇਠ 1991 ਵਿੱਚ ਹਾਰਵਰਡ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਸਮਾਜਿਕ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਵਿਚ, ਜਿਸਦੇ ਨਾਲ ਉਸਨੇ ਪਤਲੇ ਟੁਕੜੇ ਫੈਸਲਿਆਂ ਬਾਰੇ ਖੋਜ ਕੀਤੀ।[5][6]
ਵਿੱਦਿਅਕ ਕੈਰੀਅਰ
[ਸੋਧੋ]ਉਸਨੇ ਹਾਰਵਰਡ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਕੈਮਬ੍ਰਿਜ ਅਤੇ ਮੈਸੇਚਿਉਸੇਟਸ ਦੇ ਕਾਲਜ ਆਫ਼ ਹੋਲੀ ਕਰਾਸ ਵਿਖੇ ਅਕਾਦਮਿਕ ਅਹੁਦਿਆਂ 'ਤੇ 2004 ਵਿੱਚ ਟਫਟਸ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਵਿਭਾਗ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਨਿਯੁਕਤ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਹ ਸਟੈਨਫੋਰਡ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਵਿੱਚ ਚਲਾ ਗਿਆ।[4] ਉਹ ਹਾਰਵਰਡ, ਟੁਫਟਸ ਅਤੇ ਸਟੈਨਫੋਰਡ ਵਿਖੇ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਸਿਖਾਉਣ ਵਾਲੀ ਪਹਿਲੀ ਭਾਰਤੀ-ਅਮਰੀਕੀ ਅੋਰਤ ਸੀ।
ਅੰਬੇਡੀ ਨੇ ਅਨੁਭਵ ਦੇ ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਮੁਹਾਰਤ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ। ਉਸਦੀ ਖੋਜ ਨੇ ਪਾਇਆ ਕਿ ਮਨੁੱਖ ਨਾਵਿਕ ਲੋਕਾਂ ਜਾਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਕਰਮ ਵਜੋਂ ਗੈਰ-ਸੰਜੀਦਾ ਸੰਕੇਤਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਕਿ ਇੱਕ ਮੁਹਤ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਈ ਜਾਣਕਾਰੀ ਅਕਸਰ ਉਨੀ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਿੰਨੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਕਿਸੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਕਿਸੇ ਸਥਿਤੀ ਜਾਂ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਜਾਣ ਕੇ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।[7] ਉਸ ਨੇ ਅਤੇ ਰਾਬਰਟ ਰੋਸੇਨਥਲ ਨੇ ਅਜਿਹੇ ਪਤਲੇ ਟੁਕੜੇ ਸੰਕੇਤ ਦੇ ਸੰਕੇਤ ਲਈ ਸ਼ਬਦ " ਪਤਲੇ ਟੁਕੜੇ " ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਅ ਬਾਅਦ ਵਿਚ, ਲੇਖਕ ਮੈਲਕਮ ਗਲੇਡਵੈਲ ਨੇ ਆਪਣੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਕਿਤਾਬ, ਬਲਿੰਕ: ਦਿ ਪਾਵਰ ਆਫ਼ ਥਿੰਕਿੰਗ ਬਿਨ੍ਹਾਂ ਸੋਚਣ ਵਿੱਚ ਅੰਬਡੀ ਦੇ ਕੰਮ ਦਾ ਵਿਸਥਾਰ ਨਾਲ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ।
ਅੰਬੇਡੀ ਦੇ ਇੱਕ ਹੋਰ ਜਾਣੇ-ਪਛਾਣੇ ਪ੍ਰਯੋਗਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਅਣਜਾਣ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰਾਂ ਦੇ ਚੁੱਪ-ਚੁਪੀਤੇ ਦਸ ਸੈਕਿੰਡ ਦੇ ਵੀਡੀਓ ਵੇਖਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਜਿਵੇਂ ਉਹ ਸਿਖਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਅਤੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰਾਂ ਨੂੰ ਉਚਿਤਤਾ, ਇਮਾਨਦਾਰੀ, ਯੋਗਤਾ ਅਤੇ ਹੋਰ ਗੁਣਾਂ ਲਈ ਦਰਜਾ ਦਿੰਦਾ ਸੀ। ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੇ ਹੁੰਗਾਰੇ ਉਹਨਾਂ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਮਿਲੀਆਂ ਜੁਲਦੀਆਂ ਰੇਟਿੰਗਾਂ ਨਾਲ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਢੰਗ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰਾਂ ਦੀਆਂ ਸ਼ਖਸੀਅਤਾਂ ਅਤੇ ਅਧਿਆਪਨ ਦੇ ਗੁਣ ਜਾਣਨ ਲਈ ਪੂਰਾ ਸਮੈਸਟਰ ਬਿਤਾਇਆ ਸੀ।[7]
ਸਪਾਰਕ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ
[ਸੋਧੋ]ਸਟੈਨਫੋਰਡ ਵਿਖੇ ਅੰਬੇਡੀ ਦੀ ਨਿਯੁਕਤੀ ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਉਸਨੇ ਸਪਾਰਕ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ, ਅਸਲ-ਵਿਸ਼ਵ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਸਮਾਜਕ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਕ ਉੱਤਰਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਕੇਂਦਰ ਸਮਾਜਿਕ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਪਾਇਨੀਅਰ ਕੁਰਟ ਲੇਵਿਨ ਦੇ ਬਾਅਦ, ਕੇਂਦਰ ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ "ਦਿ ਲੇਵਿਨ ਸੈਂਟਰ" ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਸਪਾਰਕ ਨੇ ਅੰਬਦੀ ਦੇ ਗੁਜ਼ਰ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 2014 ਵਿੱਚ ਅਧਿਕਾਰਤ ਰੂਪ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਖੋਲ੍ਹ ਦਿੱਤੇ ਸਨ, ਹਾਲਾਂਕਿ, ਉਹ ਲੂਕਿਮੀਆ ਨਾਲ ਜੂਝਦੇ ਹੋਏ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਮੌਤ ਤੱਕ ਵੀ ਇਸ ਦੇ ਗਠਨ ਵਿੱਚ ਸਰਗਰਮ ਰਿਹਾ।[8] ਸਪਾਰਕ ਦਾ ਮੁੱਖ ਟੀਚਾ ਸਮਾਜਿਕ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਖੇਤਰ ਤੋਂ ਸਿੱਧੇ ਨੀਤੀ ਨਿਰਮਾਤਾਵਾਂ, ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਸਮਾਜਿਕ ਹਸਤੀਆਂ ਤੱਕ ਗਿਆਨ ਲੈ ਕੇ ਸਮਾਜ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰਨਾ ਹੈ। ਸਪਾਰਕ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਅਸਲ ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਦੇ ਪਾੜੇ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਅਭਿਆਸਕਾਂ ਦੇ ਹੱਥ-ਤਜ਼ਰਬਿਆਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾ ਦੀਆਂ ਵਿਗਿਆਨਕ ਖੋਜਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਇੱਕ ਪੁਲ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਹੈ। ਸਪਾਰਕ ਦੋਵਾਂ ਦੇ ਲਾਭ ਲਈ ਅਭਿਆਸਕਾਂ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਅਰਥਪੂਰਨ ਸਹਿਯੋਗ ਦੇ ਪ੍ਰਸਾਰ ਦੁਆਰਾ ਇਸ ਟੀਚੇ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ। [2][9]
ਬਿਮਾਰੀ ਅਤੇ ਮੌਤ
[ਸੋਧੋ]ਅੰਬੇਡੀ ਨੂੰ ਮਈ 2004 ਵਿੱਚ ਲੂਕਿਮੀਆ ਦਾ ਪਤਾ ਲੱਗਿਆ ਸੀ ਪਰ ਇਲਾਜ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਠੀਕ ਹੋ ਗਿਆ। 2011 ਵਿੱਚ, ਕੈਂਸਰ ਇੱਕ ਵਧੇਰੇ ਹਮਲਾਵਰ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਮੁੜ ਆਇਆ।[10] ਉਸਦੇ ਦੋਸਤਾਂ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੇ ਇੱਕ ਅਨੁਕੂਲ ਬੋਨ ਮੈਰੋ ਦਾਨੀ ਲੱਭਣ ਲਈ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਮੁਹਿੰਮ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਮੌਜੂਦਾ ਬੋਨ ਮੈਰੋ ਰਜਿਸਟਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਲੱਭਣ ਵਿੱਚ ਅਸਮਰੱਥ ਸਨ। ਇਹ ਅੰਸ਼ਕ ਤੌਰ ਤੇ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹੀਆਂ ਰਜਿਸਟਰੀਆਂ ਉੱਤੇ ਭਾਰਤੀਆਂ ਦੀ ਘੱਟ ਸੰਖਿਆ ਅਤੇ ਮੌਜੂਦ ਕੁਝ ਭਾਰਤੀ ਰਜਿਸਟਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਦਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਦੇ 25,000 ਦੀ ਸੀਮਤ ਅਧਾਰ ਦੇ ਕਾਰਨ ਸੀ। ਉਸਦੀ ਦੁਰਦਸ਼ਾ ਨੇ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆਈ ਨਸਲੀ ਸਮੂਹਾਂ ਵਿੱਚ ਬੋਨ ਮੈਰੋ ਰਜਿਸਟਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਭਾਗੀਦਾਰੀ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਉਪਰਾਲੇ ਕੀਤੇ।[11] ਹਾਲਾਂਕਿ ਸਮੇਂ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਤੇਰ੍ਹਾਂ ਸੰਭਾਵੀ ਦਾਨੀ ਸਨ, ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕਈਆਂ ਨੇ ਪਛਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਟ੍ਰਾਂਸਪਲਾਂਟ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚ ਲੰਘਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।
ਅੰਬਦੀ ਦੀ ਮੌਤ 28 ਅਕਤੂਬਰ, 2013 ਨੂੰ ਬੋਸਟਨ ਦੇ ਬ੍ਰਿਘਮ ਅਤੇ ਮਹਿਲਾ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿਖੇ ਹੋਈ।[7][12]
ਖੋਜ
[ਸੋਧੋ]ਸਭਿਆਚਾਰ ਅਤੇ ਦਿਮਾਗੀ ਸਰਗਰਮੀ
[ਸੋਧੋ]ਨਲਿਨੀ ਅੰਬੇਡੀ ਅਤੇ ਜਮਸ਼ੇਦ ਬਹਾਰੁਚਾ ਜਰਨਲ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਇੱਕ ਅਧਿਐਨ ਪੈਦਾ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਕ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ 2009 ਵਿੱਚ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਕਰਨਾ ਸਭਿਆਚਾਰ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ਦੇ ਬਾਰੇ ਲੇਖ 'ਤੇ ਧਿਆਨ ਨਿਊਰਲ ਤੰਤੂ ਪ੍ਰੰਬਧ ਉਹ ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਤੰਤੂ ਵਿਗਿਆਨ ਲਈ ਇੱਕ ਫਰੇਮ ਵਰਕ ਲਈ ਸੁਝਾਅ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਦੋਵੇਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਉਦੇਸ਼ ਹਨ: ਸਭਿਆਚਾਰ ਦਾ ਮੈਪਿੰਗ ਅਤੇ ਸਰੋਤ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ।[13]
ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਅੰਬਡੀ ਸਰੋਤ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਦੀ ਚਰਚਾ ਸਰੋਤ ਨੂੰ ਪਰਿਭਾਸ਼ਤ ਕਰਨ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਜਾਂ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਦੇ ਮੈਪਿੰਗ ਦੇ ਕਾਰਨਾਂ ਵਜੋਂ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਵਿਸ਼ਵ-ਵਿਆਪੀ ਅਤੇ ਅੰਤਰ ਦੇ ਤਿੰਨ ਸਰੋਤਾਂ ਬਾਰੇ ਦੱਸਦੀ ਹੈ।
- ਜੈਨੇਟਿਕ ਸਾਂਝ ਜਾਂ ਅੰਤਰ।
ਵਿਵਹਾਰਕ ਜੈਨੇਟਿਕਸ ਅਧਿਐਨ ਨੇ 5-ਐਚ ਟੀ ਟੀ ਦੀ ਕਾਰਜਸ਼ੀਲ ਭੂਮਿਕਾ ਦੀ ਪੜਤਾਲ ਕੀਤੀ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪਛਾਣਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਛੋਟਾ ਜਿਹਾ ਏਲੀਲ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਵਿਅਕਤੀ ਲੰਬੇ ਏਲੇਲ ਕੈਰੀਅਰਾਂ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਵਿੱਚ ਉੱਚ ਪੱਧਰੀ ਚਿੰਤਾ ਅਤੇ ਤਣਾਅ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਛੋਟਾ ਐਲੀਲ ਵਾਲੇ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੇ ਐਮੀਗਡਾਲਾ ਕਿਰਿਆਸ਼ੀਲਤਾ ਨੂੰ ਦਰਸਾਇਆ, ਲੰਬੇ ਐਲੇਲ ਵਾਲੇ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰੀ ਭਾਵਨਾ ਨਾਲ ਮੇਲ ਖਾਂਦਾ ਕਾਰਜ ਦੌਰਾਨ।[13]
- ਦਿਮਾਗੀ ਪਲਾਸਟਿਕ ਦੁਆਰਾ ਮਨਨ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਐਕਸਪੋਜਰ
ਸਬੂਤ ਇਹ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਸਿਖਲਾਈ ਦੂਜੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਸਿੱਖਣ ਵਾਲੇ ਅਤੇ ਦੁਭਾਸ਼ੀਏ ਦੇ ਨਿੳਰਲ ਪ੍ਰੋਸੈਸਿੰਗ ਦੇ ਮੁਆਇਨੇ ਤੋਂ ਕਿਵੇਂ ਉਤਪੰਨ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।ਲੇਖ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਇੱਕ ਅਧਿਐਨ ਨੇ ਕੋਰੀਆ ਦੇ ਬਾਲਗਾਂ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਕੀਤੀ ਜੋ ਅੱਠ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਫ੍ਰੈਂਚ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਗੋਦ ਲਏ ਗਏ ਸਨ.।ਨਤੀਜੇ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਕੋਰੀਆ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਮਾਤ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਫ੍ਰੈਂਚ ਵਿੱਚ ਮਾਹਰ ਸਨ. ਹਾਲਾਂਕਿ, ਦੋਵਾਂ ਸਮੂਹਾਂ ਨੇ ਫ੍ਰੈਂਚ, ਕੋਰੀਅਨ ਜਾਂ ਹੋਰ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਬੋਲਣ ਵਾਲੇ ਵਾਕਾਂ ਲਈ ਕਿਰਿਆਸ਼ੀਲਤਾ ਦੇ ਸਮਾਨਾਂਤਰ ਨਮੂਨੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਤ ਕੀਤੇ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਇਹ ਸੰਕੇਤ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਨਵੀਂ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਨਿਪੁੰਨਤਾ ਦਿਮਾਗੀ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਹੋਈ
In a meta-analysis comparison, the neuroimaging results for word reading across different languages and cultures found one common area of dispensation across language and cultures. They proposed the existence of a visual word form area in the left mid fusiform gyrus, which seems to be central to word recognition. They also found culture and language-specific patterns of activation. This was through the example of the Chinese writing system which, for example, requires more activation in the visual areas in both hemispheres than do western alphabets.[13]
ਨਲਿਨੀ ਅੰਬਦੀ ਨੇ ਇਹ ਸਮਝਣ ਲਈ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਖੋਜਾਂ ਕੀਤੀਆਂ ਕਿ ਵਿਅਕਤੀ ਕਿਵੇਂ ਅਤੇ ਕਿਉਂ ਨਸਲੀ ਪੱਖਪਾਤ ਵਿਕਸਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹ ਦੂਜਿਆਂ ਨੂੰ ਅੜਿੱਕੇ ਕਿਉਂ ਟਿਕਾਉਂਦੇ ਹਨ।
2010 ਵਿੱਚ ਜਰਨਲ ਚਾਈਲਡ ਡਿਵੈਲਪਮੈਂਟ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ, ਨਲਿਨੀ ਅੰਬਾਡੀ, ਕ੍ਰਿਸਟਿਨ ਪੌਕਰ, ਅਤੇ ਇਵਾਨ ਪੀ. ਐਪੇਲਬੌਮ, ਨੇ ਇੱਕ ਖੋਜ ਅਧਿਐਨ 'ਤੇ ਸਹਿਯੋਗ ਕੀਤਾ ਜਿਸ ਨੇ 3 ਤੋਂ 10 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ 89 ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰਕੇ ਨਸਲੀ ਰੂੜ੍ਹੀਵਾਦ ਦੀ ਆਮਦ ਅਤੇ ਪਿਛੋਕੜ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ। ਅਧਿਐਨ, ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਮਿਲਾਨ ਅਤੇ ਛਾਂਟੀ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਤ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੰਮ ਪੂਰੇ ਕਰਨੇ ਪੈਂਦੇ ਸਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਾਰਜਾਂ ਨੂੰ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਗਿਆਨ ਦਾ ਮੁਲਾਂਕਣ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਮਾਪ ਵਜੋਂ ਵਰਤਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਉਹ ਗਰੁੱਪਾਂ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਬਾਹਰਲੇ ਸਮੂਹਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਉਹ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਅਤੇ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਰੂੜ੍ਹੀਵਾਦਾਂ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਲਾਗੂ ਕਰਦੇ ਹਨ।[14] ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੰਮਾਂ ਦੇ ਨਤੀਜਿਆਂ ਤੋਂ ਇਹ ਸੰਕੇਤ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਬੱਚੇ ਲਗਭਗ 6 ਸਾਲ ਦੇ ਹੋਣ 'ਤੇ ਆਊਟ-ਗਰੁੱਪਾਂ 'ਤੇ ਸਟੀਰੀਓਟਾਈਪ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਕਈ ਕਾਰਕਾਂ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਇਸ ਅਧਿਐਨ ਨੇ ਦਿਖਾਇਆ ਹੈ ਕਿ 2 ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਹਨਾਂ ਰੂੜ੍ਹੀਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਲਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ ਸੀ। ਪਹਿਲਾ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਰੇਸ ਸੇਲੈਂਸ ਸੀ ਜੋ ਕਿ ਉਹ ਥਾਂ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਕੋਈ ਦੇਖਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਫਿਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਨਸਲ ਦੁਆਰਾ ਸੰਗਠਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਦੂਸਰਾ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸੋਚ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਕੋਈ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ ਖਾਸ ਨਸਲ ਨਹੀਂ ਬਦਲ ਸਕਦੀ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀਆਂ ਨੇ ਦਿਖਾਇਆ ਕਿ ਇਹ ਨਸਲੀ ਰੂੜ੍ਹੀਵਾਦੀ ਅਸਲ-ਜੀਵਨ ਦੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕਦੋਂ ਅਤੇ ਕਿਵੇਂ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।[14]
ਅਵਾਰਡ ਅਤੇ ਸਨਮਾਨ
[ਸੋਧੋ]ਅੰਬਾਡੀ ਅਮੈਰੀਕਨ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਫਾਰ ਦ ਐਡਵਾਂਸਮੈਂਟ ਆਫ ਸਾਇੰਸ, ਅਮੈਰੀਕਨ ਸਾਈਕੋਲੋਜੀਕਲ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ, ਅਤੇ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਫਾਰ ਸਾਈਕੋਲੋਜੀਕਲ ਸਾਇੰਸ ਦਾ ਇੱਕ ਸਾਥੀ ਸੀ। ਉਸਨੇ 1993 ਵਿੱਚ ਵਿਵਹਾਰ ਵਿਗਿਆਨ ਖੋਜ ਲਈ AAAS ਪੁਰਸਕਾਰ ਜਿੱਤਿਆ। ਉਸ ਨੂੰ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਯੋਗਦਾਨ ਲਈ ਸੋਸਾਇਟੀ ਫਾਰ ਪਰਸਨੈਲਿਟੀ ਐਂਡ ਸੋਸ਼ਲ ਸਾਈਕਾਲੋਜੀ ਦੁਆਰਾ 1999 ਵਿੱਚ ਸਮਾਜਿਕ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਕੈਰੋਲ ਅਤੇ ਐਡ ਡੀਨਰ ਅਵਾਰਡ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[15] ਉਸਨੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਬਿਲ ਕਲਿੰਟਨ ਤੋਂ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਅਤੇ ਇੰਜੀਨੀਅਰਾਂ ਲਈ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਅਰਲੀ ਕਰੀਅਰ ਅਵਾਰਡ ਵੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ।[7]
ਕਿਤਾਬਾਂ
[ਸੋਧੋ]- R. B. Adams,M.kotag Jr., N. Ambady, K. Nakayama. and S. Shimojo. (2010). Social Vision, Oxford University Press.
- N. Ambady & J. Skowronski (Eds.) (2008). First Impressions, Guilford.
- M. Weisbuch & N. Ambady. Shared Minds in Motion: Dynamic Nonverbal Behavior and Social Influence. Psychology Press: Taylor & Francis.
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ Gladwell, Malcolm, 1963- (2005). Blink: the power of thinking without thinking (1st ed.). New York: Little, Brown and Co. ISBN 0316172324. OCLC 55679231.
{{cite book}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link) CS1 maint: numeric names: authors list (link) - ↑ 2.0 2.1 "Nalini Ambady, Stanford psychology professor, dies at 54". Stanford News. 31 October 2013. Archived from the original on 4 December 2013. Retrieved 14 January 2014.
- ↑ "A Dedication to Nalini Ambady" (PDF). Archived from the original (PDF) on 2021-01-19.
{{cite web}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ 4.0 4.1 Ambady, Nalini. "Curriculum Vitae" (PDF). Tufts University. Retrieved 30 October 2013.
- ↑ Ambady, Nalini; Rosenthal, Robert (1992). "Thin slices of expressive behavior as predictors of interpersonal consequences: A meta-analysis". Psychological Bulletin (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 111 (2): 256–274. doi:10.1037/0033-2909.111.2.256. ISSN 1939-1455.
- ↑ Tannenbaum, Melanie. "Rest In Peace, Nalini Ambady". Scientific American. Retrieved 30 October 2013.
- ↑ 7.0 7.1 7.2 7.3 Fox, Margalit (4 November 2013). "Nalini Ambady, Psychologist of Intuition, Is Dead at 54". The New York Times. Retrieved 12 November 2013.
- ↑ Conner, Alana C. (2014-02-28). "Stanford SPARQ Sparks Change". APS Observer (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). 27 (3).
- ↑ "Ambady leaves behind legacy of influential research, respect for her students". Stanford Daily. 8 November 2013. Retrieved 14 January 2014.
- ↑ D'Souza, Dilip. "Will We Save Nalini Ambady?". Yahoo. Retrieved 30 October 2013.
- ↑ Gaufberg, Liz (May 2013). "Saving Nalini: Leading Psychologist Seeks Bone Marrow Donor to Survive". WBUR. Archived from the original on 2013-05-16. Retrieved 2020-04-02.
- ↑ "Bone marrow search fails, Stanford professor Nalini Ambady dies in US". Deccan Chronicle. 30 October 2013. Archived from the original on 1 ਨਵੰਬਰ 2013. Retrieved 30 October 2013.
{{cite news}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ 13.0 13.1 13.2 Ambady, Nalini; Bharucha, Jamshed (December 2009). "Culture and the Brain". Current Directions in Psychological Science (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 18 (6): 342–345. doi:10.1111/j.1467-8721.2009.01664.x. ISSN 0963-7214.
- ↑ 14.0 14.1 Pauker, Kristin; Ambady, Nalini; Apfelbaum, Evan P. (November 2010). "Race Salience and Essentialist Thinking in Racial Stereotype Development: Racial Stereotype Development". Child Development (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 81 (6): 1799–1813. doi:10.1111/j.1467-8624.2010.01511.x. PMC 3052875. PMID 21077865.
- ↑ "History & Archives: AAAS Prize for Behavioral Science Research". Archived from the original on 2020-08-01. Retrieved 2022-08-17.
{{cite web}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help)