ਗੰਡਾਬੇਰੁੰਡਾ
ਗੰਡਾਬੇਰੁੰਡਾ ( ਸੰਸਕਿ੍ਤ ) ਜਾਂ ਭੇਰੁੰਡ ( ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ : भेरुण्ड, ਭਿਆਨਕ ਪ੍ਕਾਸ਼ ) ਹਿੰਦੂ ਮਿਥਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਦੋ ਸਿਰਾਂ ਵਾਲਾ ਪੰਛੀ ਹੈ ਜਿਸਨੂੰ ਹਿੰਦੂ ਦੇਵਤਾ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਨੇ ਲਿਆ ਸੀ, ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਹੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਜਾਦੂਈ ਤਾਕਤ ਹੈ। [1] ਵੈਸ਼ਨਵ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਇਸ ਨੂੰ ਸ਼ਰਭ ਨਾਲ ਲੜਨ ਲਈ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਦਾ ਇੱਕ ਰੂਪ ਮੰਨਦੀਆਂ ਹਨ ( ਸ਼ੈਵ ਪਰੰਪਰਾ ਵਿੱਚ, ਸ਼ਰਭ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਦੇ ਨਰਸਿਮਹਾ ਅਵਤਾਰ ਨੂੰ ਸ਼ਾਂਤ ਕਰਨ ਲਈ ਲਿਆ ਗਿਆ ਸ਼ਿਵ ਦਾ ਇੱਕ ਰੂਪ ਹੈ)।
ਪੰਛੀ ਨੂੰ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਹਾਥੀਆਂ ਨੂੰ ਇਸ ਦੀਆਂ ਚੁੰਝਾਂ ਅਤੇ ਚੁੰਝਾਂ ਵਿੱਚ ਫੜਦੇ ਹੋਏ, ਆਪਣੀ ਬੇਅੰਤ ਤਾਕਤ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਹੀ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਮਦੁਰਾਈ ਵਿੱਚ ਮਿਲੇ ਇੱਕ ਸਿੱਕੇ [ਕਾਸੂ] ਵਿੱਚ, ਇਸਨੂੰ ਆਪਣੀ ਚੁੰਝ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੱਪ ਫੜਿਆ ਹੋਇਆ ਦਿਖਾਇਆ ਵੀ ਗਿਆ ਹੈ। [2] ਸਾਰੇ 2-ਅਯਾਮੀ ਚਿੱਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਦੋ-ਸਿਰ ਵਾਲੇ ਬਾਜ਼ ਵਰਗਾ ਇੱਕ ਸਮਮਿਤੀ ਚਿੱਤਰ ਦਿਖਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿ ਹੋਰ ਚਿੱਤਰ ਮੋਰ ਵਰਗੇ ਲੰਬੇ ਪੂਛ ਦੇ ਖੰਭ ਹੀ ਦਿਖਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਬੇਲੂਰ, ਕਰਨਾਟਕ, ਗੰਡਾਬੇਰੁੰਡਾ ਦੇ ਚੇਨਕੇਸ਼ਵ ਮੰਦਿਰ ਵਿੱਚ, ਦੋ ਚਿਹਰੇ ਵਾਲੇ ਪੰਛੀ ਨੂੰ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਦੇ ਵਿਨਾਸ਼ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ "ਵਿਨਾਸ਼ ਦੀ ਲੜੀ" ਦੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਵਜੋਂ ਉੱਕਰਿਆ ਵੀ ਗਿਆ ਹੈ। [3] ਗੰਡਾਬੇਰੁੰਡਾ ਦੀ ਪਛਾਣ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਦੇ ਚੌਥੇ ਅਵਤਾਰ ਨਰਸਿਮ੍ਹਾ ਦੁਆਰਾ ਲਏ ਗਏ ਇੱਕ ਸੈਕੰਡਰੀ ਰੂਪ ਵਜੋਂ ਵੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਸ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕਈ ਹਿੰਦੂ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਦੁਆਰਾ ਵੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। [4]
- ↑ www.wisdomlib.org (2017-01-22). "Gandabherunda, Gaṇḍabheruṇḍa: 4 definitions". www.wisdomlib.org (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2022-09-25.
- ↑ Ganesh Coins of Tamilnadu, 13.48
- ↑ "Kamat's Potpourri: Amma's Column - Gandaberunda- The Two Headed Bird". 2014-02-02. Archived from the original on 2014-02-02. Retrieved 2020-01-23.
- ↑ The Vedanta Kesari (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Sri Ramakrishna Math. February 1967. p. 446.