Vejatz lo contengut

Cana de sucre

Un article de Wikipèdia, l'enciclopèdia liura.
Saccharum officinarum
Descripcion d'aqueste imatge, tanben comentat çaiaprèp

Copa de la cana

Classificacion
Règne Plantae
Reng de precisar Angiospèrmes
Reng de precisar Monocotylédones
Òrdre Poales
Familha Poaceae
Sosfamilha Panicoideae
Tribú Andropogoneae
Genre Saccharum

Nom binominal

Saccharum officinarum
L., 1753

Lo tèrme cana de sucre designa un ensems d'espècias de plantas de la familha de las Poaceae e del genre Saccharum. Son cultivadas per las cambas, que se ne trai de sucre. Amb un volum annadièr de produccion superior a 1,7 miliard de Tonas[1], son las primièras plantas cultivadas pel mond amb prèp de 23 % de la massa totala producha en agricultura pel mond.

Èran fins al començament del sègle XIX la sola font importanta de sucre e representan encara 65 a 70 % de la produccion de sucre[2].

Descripcion

[modificar | Modificar lo còdi]
La cana de sucre dins une sèrre dels Kew Gardens

La cana de sucre es una granda graminèa tropicala erbacèa de potada a la dels canavèras, d'una nautor anant de 2,5 a 6 mètres[3]. Las canas, d'un diamètre de 1,5 a 6 cm, son plenas[4]. Las fuèlhas, altèrnas, son repartidas en doas filas oposadas e an un limb de prèp 1 m de long sus 2 a 10 cm de larg. Son al nombre de dètz sus las plantas de plena creissença, la partida inferiora de la tija se desnudant a mesura que las fuèlhas basas se dessecant.

L'inflorescéncia es una panicula terminala de cinquanta centimètres a un mètre de long. En cultura, la cana es mai sovent copada abans la florason. Est una planta vivaça per sa soca rizomatosa.

Origina et distribucion

[modificar | Modificar lo còdi]

La planta existís pas pus a l'estat salvatge. Lo seu luòc d'origina seriá l'archipèla de Nòva Guinèa, que seriá estat espandida per l'òme d'en primièr dins totas las illas del Pacific e dins l'ocean Indian fins en Malàisia, o ben dins la peninsula indochinesa. L'espandiment poiriá èsser ligat a l'espandiment dels Austronesians mejans l'Insulíndia e lo Pacific.

De diferentas espècias presentas dins aquelas regions, Saccharum officinarum es aquela que foguèt domesticada. Mai tard foguèt crosada amb las espècias salvatges (Saccharum robustum, Saccharum barberi, Saccharum spontaneum e Saccharum sinense) per melhorar lo rendement en sucre e la resisténcia als diferents climas[5].

Ara, es cultivada dins totas los païses tropicals o temperats cauds.

Cultura

[modificar | Modificar lo còdi]

L'airal de culture de la cana de sucre s'espandís de 37° de latitud nòrd a 30° de latitud sud. La cana de sucre suporta pas lo fret, demanda fòrça de solelh e grandas quantitats d'aiga, e ama los sols rics s'assecant plan. D'origina tropicala, es cultivada de en America del Sud subretot (e al Brasil, primièr productor mondial), en Índia, en Asia (subretot en China), dins fòrça illas tropicalas, mas tanben en Austràlia e en America del Nòrd (subretot en Florida).

Reproduccion

[modificar | Modificar lo còdi]
Dessenh botanic de cana de sucre en flor.

La cana de sucre es una graminèa: produch de granas, mas la reproduccion es subretot assegurada per plançonatge (reproduccion asexuada). Dins la natura, la cana de sucre acaba per se colcar, e de brots e racinas se desvelopan a cada nos e a la tèsta, çò que li permet de colonizar fins a una distança de 2 a 4 mètres. Lo pè de la planta maire dona tanben naissença a fòrça brots. Dins la cultura commerciala, la cana madura es copada en seccion de dos noses o mai, puèi enterrada en linha dins un selhon. La reproduccion sexuada de la cana per pollinizacion puèi per semenada de las granas es pauc estudiada e practicada. Amb lo nòu de l'interés per aquela cultura dins l'encastre de la produccion d'etanòl pels biocarburants, dels laboratòris d'agronomia faguèron d'estudis per desvelopar de nòvas varietats, subretot per crear de varietats resistentas a de malautiás de la cana.

De crosaments foguèron realizats entre Saccharum officinarum e d'autres espècias del genre per obtenir d'ibrids. Lo genòm de la cana de sucre cultivada es fòrça complèxe.

La cana de sucre regropa mai d'una espècias e ibrids, e mai de 4 000 varietats foguèron identificadas, que:

Semenason

[modificar | Modificar lo còdi]
Los brots de cana sortissent de tèrre, a Hawaii.
Camps de jovas canas de sucre a l'illa Maurici.

Dins las culturas comercialas de canas, dels plants de canas sans e vigoroses venent de plantolièrs son seccionadas puèi plantadas en linha jos una sisa de 3, 5 e fins a 10 cm de tèrra segon lo nivèl d'umiditat dels sols determinat per la qualitat dels sols, lor perméabilitat e lo nivèl de precipitacion. Las seccions son de preferançat copadas dins la partida nauta de la cana, los brots venent de la partida inferiora se desvelopant mens ben e mai lentament. Las canas sont plantadas dins un selhon anant fins a 0,5 mètre de prigondor, de plan o de lièchs suselevats (sgon la qualitat d'assecament dels sols). La cana demanda fòrça aiga, mas ama pas los terrens faunhejats. Los selhons o rengs son espaçats de 1,5 a 2 mètres, pel trabalh de las maquinas, obbièr e asagatge. Aquel abitud fa que la densitat de las expleitacions ès flaca, e un augment dels rendements es permes per de densitats mai nautas mas fa de dificultats per la mecanizacion. Dins la natura, la cana buta a de densitats fòrça mai nautas, anant fins a 5 o 8 cm d'espaçament entre los plants[6].

Aprèp qualques semanas, los remplaçaments dels plants n'avent pas butat son fachs amb de plants levats d'un plantolièt plantat al meteis temps que los camps, çò que permet de mantenir l'uniformitat de la talha dels plants dins los camps. La cana de sucre demanda un deserbatge mecanic, quimic o per palhatge perque la concurréncia de las adventiças al començament de cultura fa plan mermar los rendements finals en sucre. Un còp los plants pron desvelopats, la cobertura vegetala que fotmant sufís a empachar que las adventiças tornan.

Asagatge

[modificar | Modificar lo còdi]

Los camps de canas demandant fòrça aiga, de 13 000 a 15 000 mètres cube per ectara e par an amb de sistèmas d'assagatges pauc performants. Per exemple, un premièr assagatge se fa lo quita jorn de la semenason o l'endeman, pèi una semana aprèp, puèi per interval de 3 semanas fins al periòde de maturaduratat de la cana quand la planta a besonh que s'arresta l'irigacion. Los camps so mai sovent asagats per simple gravitacion, un tudèl perçat versant fòrça quantitats d'aiga dins cada rega. L'aiga raja fins al tèrme del camp, sovent a mai d'un quimomètre de distança per las grandas expleitacions. Los plants al començament del camp son negats jos de quantitats d'aiga tròp importantas, una granda partida de l'aiga utilizada ne servís sonque al deplaçament de la colada, e una bona partida es perduda per evaporacion. Una expleitacion pau eficaça pòt encara aumentar lo degalhatge a cauda del delai de desplaçament de l'expleitant entre un tèrme del camp a l'autre per detectar l'arribada de l'aiga puèi tornar tapar las vanas.

D'autres biais d'asagatge existisson, amb de sistèmas mobils linears, d'aspersadors fixes o mobils [7]. Aqueles sistèms provòcan tanben d'importantas perdudas per evaporacion e de problèmas de reparticion de l'auga dins lo camp per l'aura.

De biais d'asagatge per gotejadors de superfícia o enterrats foguèron desvelopats, subretot al Brasil. Aqueles sistèmas fan mermar la quantitat d'aiga utilizada (de 40 a 90 %) se son plan gerits, e permeton al meteis temps la portada de nutriments dins d'engrais liquids o solubles. Semandon al contrari una bona mestresa tecnologica, dels dispositius de contraròtle de l'umiditat dels sols, del material per assegurar la bona mantenéncia del sistèma. Un l'inconvenient es de provocar una concentracion del sistèma racinari de plantas jos los des gotejadors, un sosdesvelopament del rèste del sistèma racinari, e doncas una granda fragilitat en cas de mancaments del sistèma.[8]. Lo sistèma de gotejador enterrats permet l'utilizacion de la tecnica del brutladís abans recòlta, de melhors rendement per l'irrigacion (de 10 a 40 %), e una expleitacion mecanica dels camps de cana per la culhida, l'aspersion d'engrais, pesticids e erbicids, e la luta contra las èrbas marridas pel sarclatge. Quand es plan mantengut, demanda mens de reparacions e possedís una durada de vida possible de 5 a 10 ans, çò que correspond a la durada de vida maximala d'una plantacion de cana de sucre. La cana de sucre necessita un periòde final de maduretat, tipicament a la sason seca quand manca d'aiga, e atal aumenta lo taus de sucre. Una bona mestresa de l'assagatge, subretot per gotejador, permet teoricament de contrarotlar lo moment de la maturedat en arrestant l'irrigacion [9].

Abondiments

[modificar | Modificar lo còdi]

La cana de sucre ama los sols rics en matèria organica, e un pH neutre o leugièrament acid (6,5 a 7,5)[10],[11]. Supòrta pasmens una granda varietat de tipes de sols, dels pH anant de 5 a 8,5, e quitament une leugièra salinitat que pasmens merma los rendements.

NPK

[modificar | Modificar lo còdi]

Los besonh en azòt (N) son modearts, e subretot concentrats pendent lo periòde de fòrta creissença intermediari, alara que son reduchs pels joves plants o las canas en maduracion. Aqueles besonhs son mai sovent abonduts pendent la semenason e aprèp la copa pels futurs rebrots, tradicionalament amb de fums o du compòst. Un manca en azòt es marcat per una coloracion verd clar de las fuèlhas que venon jaune, e una mòrt prematurada de las fuèlha d'edat. La cana de sucre pòt servar l'azòt absorbit mas d'abondaments en fin de cicle de cultura provòcan un aument del taus d'umiditat e de la tenor en sucres reductors, çò que provòca una bassa du rendement en produccion sucrièra[12]. En Austràlia, dels ensags de cultura de sòja coma engrais plantat tornant al sol, abans la cultura de la cana, capitèron a fornir l'equivalent dels besonh en azòt de dos ans de cultura de cana. Des varietats de cana semenadas amb un simbiòt (Glucoacetobacter diazotrophicus) fixant l'azòt de l'aire foguèron desvolopats.[13],[14],[15].

La cana demanda una bona quantitat de fosfòr (P), mai sovent prtat abans la semenason per de fums. Un manca de fosfòr se manifèsta sus la cana de sucre per de fuèlhas primas vert escur que viran cap al blau, de fuèlha d'edat que jaunisson e que las puntas secan, e un sosdevelopament racinari[16].

La cana a fòrça besonh de potassi (K), subretot al moment de la maduracion e de la florason, e las culturas demanda sovent de portada complementàrias en potassi per mantenir de bons rendements[17],[18]. Un manca de potassi es marcat per de fuèlhas jaunissent pels bòrds e puntas, e brunissant aviadament las fuèlhas. Las tijas son primas e mòlas, e amb pauca fuèlhas[19]. Los apondaments en potassi son lèu absorbits per las pluèjas, son doncas portats en quantitats redusida e de contunh.

Calci

[modificar | Modificar lo còdi]

Lo calci es present dins la membrana e lo chuc cellulari de la cana de sucre, que tend a s'accumular puslèu dins los teissut d'edat en rason de son manca de mobilitat. Una deficiença en calci es marcada per una coloracion jauna de las fuèlhas jovas, e de punts jaunes que brunisson sus las fuèlhas d'edat[20]. Las mancas en calci son raras mas sa forma ionica agís amb la matièra organica e se fa tanben fòrça lèu lessivar per las pluèjas.

Magnesi

[modificar | Modificar lo còdi]

Un manca en magnesi es marcat sus las jovas fuèlha per une coloracion verd clar e jaunissan, e sus las fuèlhas d'edat per de punts jaunes que viran al brun iranjat..

Culhida

[modificar | Modificar lo còdi]
Tijas de cana de sucre en maduracion: es aquela partida de la planta qu'es culhida.
Un camp de cana usclat abans culhida.

La culhida interven aprèp 10 a 12 meses, o 14 a 16 segon las practicas agricolas. Tipicament, la cana presenta un periòde de maduracion en sason seca, que lo taus de sucre aumenta fortament e que fòrça fuèlhas secan. La florason comença enseguida, la produccion de granas. Aquel dos elements provòcan una bassa del taus de sucre, e la cana es doncas generalament culhida just avans la florason o al començament. Un còp o dos se leva las fuèlhas mortas abans la culhida se pòdon far, per facilitar lo trabalh dels copaires.

Tradicionalament, los camps de cana de sucre son brutlats per far fugir las sèrps e autres animals venimoses, e facilitar l'accès dels copaires a de camps aclarits e de tijas de canas desgalhadas de las fuèlhas mortas. Aqueles fuòcs espectaculars brutlan intensament e s'atudan gaireben sulcòp. Los copaires copan la tija de la cana just al dessus del primièr nos, levant la tèsta, e n'en fan dos s'es tròp longa. La concentracion en sucre es maximala dins la partida bassa de la tija. Las tèstas son daissada sul camp, que tornan una partida dels nutriments en se descompausant. Las tijas de canas son enseguida assemblada e cargées sus un camion que los pòrta cap a l'usina qu'es sempre pròche de las expleitacions, perque la degradacion del taus de sucre de la cana coupada es rapid: 2,4 punts de riquesa en 10 jorns. Aquela degradacion s'acompanha d'una perduda de pés de l'òrdre d'1 % per jorn[21].

La recòlta de la cana es mecanizada. Las canas copadas per las maquinas se desgradan mai aviadament qu'amb de copaires manuals, e se cal las portar aviadament a l'usine. Permet la culhida de las canas sens brutlar los champs, çò que daissa fòrça matèria organica dins lo camp per la plantacion venenta[22] e forma un palhatge empachant lo rebrot de las èrbas concurrenciant los joves rebrot de cana[21].

Los rendements dels camps de cana son fòrça variables, e dependon fòrça de las practicas agricolas e de las condicions naturalas (riquesa dels sol e clima). Las pichonas expleitacions tradicionalas dona mai sovent dels rendements de l'òrdre de 40 tonas de cana per ectara, las vastas expleitacions dotadas de material e de bona tecnicitats produson de rendements anant de 60 a 80 tonas a l'ectara. Los rendements mondials son en augment de contunh, amb una mejana de gaireben 65 tonas de cana a l'ectara. Qualques expleitacions obtenon de rendements despassant los 100 a 130 tonas de cana a l'ectara.

  • Cana de sucre copadas prèsta a èsser transportadas a la rafineriá.
    Cana de sucre copadas prèsta a èsser transportadas a la rafineriá.
  • Tèstas e fuèlhas daissadas pel camp.
    Tèstas e fuèlhas daissadas pel camp.
  • Copaire de cana a Maurici.
    Copaire de cana a Maurici.
  • Culhida mecanizada a Cuba.
    Culhida mecanizada a Cuba.
  • Detalhs de l'avans d'una copaira de cana mecanica al Sodan.
    Detalhs de l'avans d'una copaira de cana mecanica al Sodan.

Rebrot

[modificar | Modificar lo còdi]

Un abondament en fems o compòst es tradicionalament realizat sul pè de la cana copada que rebrota. Un camp de cana es expleitat de 2 a 10 ans avans d'èsser plantat de nòu. De grandas expleitacions fòrça productivas tornan plantar aprèp 2 a 3 copas per evitar une bassa de rendement. D'expleitacions familialas o tradicionalas expleitan lo camp pendent los 10 ans e copas de la seu durada de vida maximala, malgrat la bassa de rendement. D'expleitacions plan gerida capitan a far 5, 7 e fins a 10 culhuidas sens bassa tròp penalizanta du rendement, veire amb un augment del rendement pendent las primièras copas.

Fabricacion del sucre de cana

[modificar | Modificar lo còdi]
Trissatge.
Fabricacion del sucre.

Lo sucre que conten las tijas de cana es de sacaròsa. Aquela sacaròsa es un dels produichs de la fotosintèsi (transformacion de l'energia luminosa en energia quimica). La cana accumula aquel sucre dins las tijas coma resèrva energetica. La quantitat de sacaaròsi contenguda dins la cana es en mejana de 12 a 15 %. Per extraire e concentrar aquel sucre, la cana deu èsser somesa a un tractament que se complexifiquèt amb los ans. Ara, lo processus se mecanzèt fòrça e permet d'obtenir un produch d'una granda puretat.

Vaquí las principalas operations per extraire lo sucre de la cana:

  1. Preparacion: d'en primièr, las canas son trissadas mecanicament.
  2. Extraccion: Lo chuc es extrach per trissatge o per diffusion. Dins le cas del trissatge, s'utiliza de molins dich « convencionals » o de MillMax. Dins lo cas de la diffusion, se fa per lixiviacion.
  3. Clarificacion: lo veson que conten un grand nombre d'impuretat es epurat par tamisatge, per caufage e per apond de calç (chaulage).
  4. Evaporation: lo chuc clar es caufat a diferentas temperaturas dns d'evaporators a pression redusida. L'aiga se leva jos forma de vapor e s'obten lo siròp.
  5. Cristallizacion: dins de caudièras, lo siròp es caufat a 55 °C e a pression redusida. Se transforma en pasta, la pasta cuècha que conten de cristals de sucre e un liquid pegant nomenat licor-maire.
  6. Trissatge-Turbinatge: la massa cuècha es malaxada e turbinada dins una centrifujosa per distriar los cristals de sucre e lo siròp d'esgotat. S'obten lo sucre de primièra giscla.
  7. Primièra represa dels esgotats: los siròps d'esgotat son malaxats e turbinats de nòu per obtenir lo sucre de la segonda giscla.
  8. Segonda reprisa dels esgotats: los siròps d'esgotat son malaxats e turbinats de nòu per obtenir lo sucre de la tesena giscla e la melassa. Lo sucre de tresena jiscla pòt èsser fondut per èsser mesclat en primièra giscle.
  9. Secatge: los cristals de sucre son secats.
  10. Ensacatge: los cristals de sucre son meses en sacs. Dins los païses productors, lo sucre brun obtengut es sovent vendut e consomat atal. Per obtenir lo sucre blanc, lo sucre brun deu subir una seriá d'operacions de rafinatge en usina.

Lo metòde dich del Paire Labat

[modificar | Modificar lo còdi]

Introducha en 1654 pels exiliats olandeses venent de Brasil, lo metòde tradicional de fabricacion del sucre dins los ostals antilheses foguèt gaire modificat pendent prèp de dos sègles. Aquel metòde foguèt descrich amb fòrça detalhs per un monge dominican, lo paire Jean-Baptiste Labat[23].

Dins lo metòde tradicional, la cadena de las operacions passa per une succession de sièis caudièras prèp d'un mètre de diamètre, caduna possedava un nom e una fonccion especificas. Une còp la coseson acabada, lo sucre liquid es versat dins de grandas cubetas de fusta que se cristalliza. Lo sucre refrejit - o massa cuècha - es pausat dins de recipients traucats per daissar colar lo sirop. Aprèp quatre setmanas, lo sucre èra purjat de tot siròp e prèt per èsser exportat. Lo siròp es reculhit per produire per distillacion un rom industrial de qualitat inferiora al rom agricòl.

Produccion artesanala de sucre de cana entièr

[modificar | Modificar lo còdi]

Una produccion sucrièra artesanala encara se practica dins de pichonas expleitacions agricolas dins de païses pauc mecanizats, coma en America du Sud, en Africa o lo soscontinent indian. Dins de pichonas plantacions assegurant d'esperela la produccion de sucre de cana non rafinat, la cana es encora a l'encòp trissada dins una premsa artesanala compausada de dos cilindres verticals qu'una partida forma un engre anatge aparelhant dos cilindres, e que le movement rotatiu se fa per correja ligada a un motor o per un palanc modut per traccion animala. Lo chuc de cana (veson) cola enseguida dins una regòla fins una granda ola en forma de parabòla (2 a 3 mètres de diamètre) al dessús d'un forn que lo combustible es la bagassa secada. Lo chuc es chaufat per far evaporar l'aiga dins une succession d'olas. Lo transvasament successiu permet de levar la mai granda partida dels rèstes de cana encara presents dins lo chuc. Lo siròp es ensegida refrejit per formar de pans.

Lo processús de fabricacion du siròp de cana es gaireben identic, amb una durada de coseson mai corta, qui donne un produit fini liquide plutôt que solide. Aquel tipe de produccion es encara realizada de biais artesanal en Florida, per d'associacions o particulars, mai sovent dins l'encastre de la conservacion du patrimòni cultural e tradicional.

Aquel tipe de sucre de cana non rafinat conten encara una granda partida de sa melassa.

  • La panela.
    La panela.
  • Coseson de jaggery en Índia, dins de grandas olas parabolicas.
    Coseson de jaggery en Índia, dins de grandas olas parabolicas.
  • Blòc de jaggery indian.
    Blòc de jaggery indian.

Sosproduchs

[modificar | Modificar lo còdi]

Bagassa

[modificar | Modificar lo còdi]
Article detalhat: Bagassa.

La bagassa es compausada de rèstes fibroses eissits del trissatge de la cana de sucre copada per l'extraccion du chuc de cana. La bagassa representa prp 30 % del pes de cana copada menada en usina. Lo taus d'umiditat se situa entre 40 e 50 %, e conten encara una pichona quantitat de sucre residual. La bagassa secada es compausada per mitat de cellulòsa, l'autre mitat essent subretot de l'emicellulòsa e de linhina.

La produccion mondiala de bagassa se situa entre 250 e 350 milions de tonas per an. Prèp 60 % d'aquela produccion es utilizada coma combustible dins las sucreriás[24], per caufar de forns e per la produccion d'electricitat (produccion de vapor per combustion dins una caudièra ligada a un turboalternator), produsent l'alimentacion energetica de l'unitat de transformacion, que fonciona gaireben en autosufiséncia energetica. Fòra de las sucreriás, la bagassa tanben se brutla dins de centralas de bagassa per produire de calor e d'electricitat[25],[26]. Lo rèste de bagassa non utilizat coma combustible pòt servir a la fabricacion de papièr, de panèls de particuls, de liechièra animals, de noirritura pel bestial, de basa de compòst, eca.

chuc de cana

[modificar | Modificar lo còdi]

Lo chuc de cana se trai per passatge de tijas de cana de sucre dins una premsa. Lo veson conten 70 % d'aiga, 14 % de sacaròsa, 14 % de matèria linhosa e 2 % d'impuretats. Se consoma coma bevenda dins fòrça païses.

Se produch de biais artesanl e en sucreriá, lo chuc de cana fa l'objècte d'una evaporacion, condusent al siròp, qu'es clarificat puèi concentrat per n'extraire lo sucre cristallizat brut, la cassonada. La cassonada dona de sucre brun, que pòt èsser comercializat dirèctament o transformat en sucre blanc dins une rafinariá. Lo veson pòt tanben far l'objècte d'una fermentacion e d'una distillacion, per obtenir lo rom agricòl.

  • Chuc de cana vendut per la carrièra coma bevenda.
    Chuc de cana vendut per la carrièra coma bevenda.
  • Pichona maquina de chuc de cana modut per un motor de combustion.
    Pichona maquina de chuc de cana modut per un motor de combustion.
  • Lo chuc de cana pressat e filtrat per una pichona passadoira.
    Lo chuc de cana pressat e filtrat per una pichona passadoira.

Melassa

[modificar | Modificar lo còdi]
Melassa negra e peganta eissida de l'extraccion maximala del sucre cristallizat present dins lo chuc de cana.

La melassa es lo rèste liquid aprèp extraccion del sucre del chuc de la cana. La melassa es encara fòrça sucrada, negrenca e viscosa. Conten encora una quantitat flaca de sucre, de vitamina B6 e de minerals (calci, magnesi, potassi e fèrre). Pòt far l'objècte d'una fermentacion e d'una distillacion, per produire lo rom industrial.

La melassa pòt tanben èsser fermentada e distillada per la produccion d'alcòl pur o d'etanòl, per de fins farmaceuticas o, totjorn mai, de biocarburant, carburant per veïculs (de biais totjorn mai important subretot al Brasil). Aquela fermentacion pòt tanben permetre la produccion d'acetona, de gliceròl e d'acid citric[27].

La melassa tanben utilizada per l'alimentacion umana o per l'alimentacion del bestial (sovent mesclat a la bagassa). Es tanbeni utilizada coma aliment de basa per la cultura de levura del fornièr

La melassa pòt servir per ralentir la solidificacion d'una colada de ciment Portland per que la colada venenta li cole plan malgrat un delai de qualques jorns.

La melassa pòt tanben servir d'engrais, entre autre coma abondament dins los camps de cana de sucra.

Autres usatges

[modificar | Modificar lo còdi]

Cana de taula

[modificar | Modificar lo còdi]
Aquesta seccion es voida, pas pro detalhada o incompleta. Vòstra ajuda es benvenguda !

Las tijas de cana de sucre servisson tanben dirèctament pet l'alimentacion umana, coma lecariá. La moselha extèrne fòrça dura es levada, e lo troç de cana es copat en quatre dins lo sens vertical per èsser mastegat.

Produccion d’etanòl

[modificar | Modificar lo còdi]
Aquesta seccion es voida, pas pro detalhada o incompleta. Vòstra ajuda es benvenguda !

La cultura de la cana se desvelopa fòrça al Brasil, per la produccion de biocarburant.

Aspects economics

[modificar | Modificar lo còdi]

Mai de cent païses sus 130 000 km² ne fan butar. Los vint primièrs an reculhits 1 218 milions de tonas en 2003, siá 91 % du total. Los mai grands productors son Brasil, Índia e China.

Principals païses productors
2003
(font FAO)		 Superfícia cultivada
(kHa)		 Rendement
(q/Ha)		 Produccion
(Mt)
Mond 20 419,7 652,9 1 333,3
Brasil 5 342,9 722,9 386,2
Índia 4 607,6 628,6 289,6
China 1 328,0 695,6 92,4
Tailàndia 970,0 664,0 64,4
Paquistan 1 086,0 479,3 52,1
Mexic 639,1 706,1 45,1
Colómbia 435,0 841,4 36,6
Austràlie 423,0 851,3 36,0
Estats Units d'America 403,8 775,2 31,3
Produccion en tonas. Chifras 2003-2004
Brasil 389 848 992 29 % 411 009 984 31 %
Índia 281 600 000 21 % 244 800 000 19 %
Chine 92 039 300 7 % 93 200 000 7 %
Tailàndia 78 170 000 6 % 63 707 272 5 %
Paquistan 52 055 800 4 % 52040000 4 %
Mexic 45 126 500 3 % 45126500 3 %
Colómbia 37 000 000 3 % 37100000 3 %
Austràlia 37 968 000 3 % 36892000 3 %
Filipinas 25 865 000 2 % 28000000 2 %
Estats Units d'America 30 714 550 2 % 27 501 310 2 %
Indonesia 24 500 000 2 % 24 600 000 2 %
Cuba 22 901 600 2 % 24 000 000 2 %
Argentina 19 250 000 1 % 19 500 000 1 %
Sud-Africa 20 418 932 2 % 19 291 800 1 %
Guatemala 17 500 000 1 % 18 000 000 1 %
Vietnam 16 524 900 1 % 16 600 000 1 %
Egipte 16 334 763 1 % 16 335 000 1 %
Autres païses 143 776 462 11 % 140 167 208 11 %
Total 1 351 863 799 100 % 1 317 871 074 100 %

Lo mai important productor de sucre de cana europèu es lo grop Quartier Français, que lo sètge social se trapa a Sainte-Suzanne, a La Reünion.

La concuréncia del Bledarava de sucre ès granda, mas los rendements son mai flacs, en particular en comparason des produccions en païses tropicals mecanizat dispausant d'un clima favorable. La cultura de la cana de sucre coneguèt tresòls e crisis pendent la seuna istòria (abolicion de l'esclavatge, espandiement de malautiás e parasits, desvolopament de bledarava de sucre, eca.), mas tanben del fòrt vam recent dels biocarburants.

Istòria

[modificar | Modificar lo còdi]
Vièlh truèlh de cana de sucre de fusta dins lo Goiás, Brasil

La cana de sucre es coneguda dempuèi la preïstòria (Neolitic), e seriá originari de Nòva Guinèa o d'Indochina. Sa cultura s'espandiguèt progressivament a las illas a l'entorn, puèi arribèt l'Índia e en China. L'extraccion del sucre de cana es atestada en China gaireben sièis sègles abans Jèsus Crist. Es l'expedicion d'Alexandre lo Grand fins a l'Indus vèrs -325 que la faguèt coneisser pel primièr cop als Europèus, i a se traça dins los escrichs de Nearc.

Foguèt importada en Pèrsia vèrs lo sègle VI. Dempuèi lo sègle VII, los Arabis l'introduguèron dempuèi Pèrsia dins l'ensems dels territòris qu'occupavan, coma Chipre, Creta, fins en Espanha pendent lo sègle VIII. L'expleitacion d'aquelas grandas plantacions foguèt realizada per d'esclaus, biais de produccion que persistèt fins a l'abolicion de l'esclavatge. L'Occident tornèt descobrir lo sucre amb las crosadas.

Aquel produch demorèt lontemps en Euròpa vendut pels apoticaires (que lo nom latin Saccharum officinarum). Sempuèi lo sègle XIII, l'intensificacion del comèrci, lo gost del luxe e la nòva clasa borgesa dins las vilas n'espandiguèt l'usatge.

Foguèron la vilas mercandas italianas, Venècia e Gènoa en primièr, que ne faguèron lo comèrci amb l'Orient. Lo sucre èra comprat dins los establiments del Levant mas los comerçants italians implantèron tanben de colonias de plantacion suls bòrds de la mar Nègra e dins las illas mediterranèas.

La prisa de Constantinòple pels Turcs arrestèt lo comèrci amb la mar Negra e las vilas italianas tobèron alara d'autres centres de produccion: la cana ja cultivada dins las possessions mediterranèas, illas Balearas, Sud de l'Espanha e du Portugal foguèt introducha dins las Nòvas illas d'atlanticas recentament descobertas (Canàrias) puèi dins las conquèstas de las Índias occidentalas.

La cana de sucre foguèt introducha dins las Antilhas per Cristòl Colomb pendent lo seu segond viatge en 1493, que mercé al clima favorable la cultura leu prosperèt. Aquela cultura que damanda fòrça man d'òbra alimentèt le trafec dels esclaus venent d'Africa.

La propagacion de la cana, que se fa pron aisidament per rebrot, atenguèt lèu tota l'America centrala, subretot Sant Domingo, Cuba, Mexic e Loïsiana. Totes los clones intodisits a l'origina venián de bacin mediterranèu, mas al sègle XIX de nòvas introduccions se faguèron dempuèi Tahiti e Java. La celèbra expedicion del Bounty capitanejada per Bligh en 1787-1789 aviá per objectiu de menar de Tahiti fins a Jamaica des brots de cana de sucre e d'arbre de pan.

Al sègle XVII, la cultura de la cana se generalizèt dins las colonias francesas. Dins De l'esprit des lois, Montesquieu caricatura la defensa dels expleitants sucrièrs esclavagistas: «Lo sucre seriá trò car, s'o fasiám pas cultivar la planta per d'esclaus».

La Revolucion francesa perturbèt lo transpòrt maritime del sucre eissit de la cana amb las colonias. Puèi al començament del sègle XIX, lo Blocus continental instaurat per l'empèri napoleonian contra Anglatèrra provoquèt un aument del prètz. La sucre de Bledarava se desvolopèt e concurrença dempuèi la cana de sucre.

Nòtas e referéncias

[modificar | Modificar lo còdi]
  1. ↑ FAO, 2008.
  2. ↑ FAO, en linha].
  3. ↑ https://web.archive.org/web/20141009174139/http://www.maep.gov.mg/filtecanesucre.htm
  4. ↑ al contrari de las mai Graminèas, la mesolha demòra.
  5. ↑ , [lien=https://web.archive.org/web/20040605201813/http://umr-pia.cirad.fr/recherche/pcanne.html Analisi citogenetic de la cana a sucre](Centre de cooperacion internacionala en recerca agronomica per lo desvelopament (
  6. ↑ https://web.archive.org/web/20130619051956/http://www.patentstorm.us/patents/6543373/description.html
  7. ↑ https://web.archive.org/web/20160303190017/http://www.canne-progres.com/irrigation/irrigation-03.pdf
  8. ↑ http://www.afcas.info/documents/t3a-a-31_ABDEL-AZIZ.pdf
  9. ↑ https://web.archive.org/web/20160303231325/http://www.canne-progres.com/irrigation/irrigation-05.pdf
  10. ↑ https://web.archive.org/web/20140803075112/http://vohikala.net/telecharger/canne-a-sucre.pdf
  11. ↑ https://web.archive.org/web/20120117013356/http://www.unctad.org/infocomm/francais/sucre/culture.htm
  12. ↑ https://web.archive.org/web/20160303231312/http://www.canne-progres.com/fertilisation/fertil_azote.php
  13. ↑ Yamada, Y., Hoshino, K. & Ishikawa, T. (1998). "Gluconacetobacter corrig. (Gluconoacetobacter [sic]). In Validation of Publication of New Names and New Combinations Previously Effectively Published Outside the IJSB, List no. 64. Int J Syst Bacteriol 48:327-328.
  14. ↑ Z. Dong et al., A Nitrogen-Fixing Endophyte of Sugarcane Stems (A New Role for the Apoplast), Plant Physiology, 1994, Vol 105, Issue 4 1139-1147
  15. ↑ R. M. Boddey, S. Urquiaga, V. Reis and J. Döbereiner, Biological nitrogen fixation associated with sugar cane, Plant and Soil, Volume 137, Number 1 / November, 1991
  16. ↑ https://web.archive.org/web/20160303170340/http://www.canne-progres.com/fertilisation/fertil_phosphore.php
  17. ↑ http://www.epa.gov/gmpo/cac/pdf/mtng-feb-08-sugarcane-production-recom.pdf
  18. ↑ http://www.fao.org/docrep/008/y5998e/y5998e0c.htm
  19. ↑ https://web.archive.org/web/20160303184926/http://www.canne-progres.com/fertilisation/fertil_potassium.php
  20. ↑ "canne-progres">https://web.archive.org/web/20150923200227/http://www.canne-progres.com/fertilisation/fertil_calcium.php
  21. ↑ 21,0 et 21,1 http://www.reunion.chambagri.fr/-Canne-a-sucre-
  22. ↑ https://web.archive.org/web/20150207151903/http://www.mvad-reunion.org/FCKeditorFiles/File/fiches/cult_canne_sucre.pdf
  23. ↑ (fr)Voyage aux Isles, J.-B. Labat, intro. Michel Le Bris, (Phébus Libretto, Paris, 1993)
  24. ↑ "FAO">FAO
  25. ↑ Sucreriá de Bois-Rouge
  26. ↑ « L'usina sucrièra de deman se bastit a Savannah », L'Express.
  27. ↑ (fr)John Emsley; Guide des produits chimiques à l'usage du particulier; ed: Odile Jacob; París; juin de 1996; p:32-33

Vejatz tanben

[modificar | Modificar lo còdi]

Bibliografia

[modificar | Modificar lo còdi]

Articles connèxes

[modificar | Modificar lo còdi]

Ligams extèrnes

[modificar | Modificar lo còdi]

Wikimedia Commons prepausa de documents multimèdia liures sus Canna de sucre.

Recuperada de « https://oc.wikipedia.org/w/index.php?title=Cana_de_sucre&oldid=2411945 »