Alberto Moravia
| Alberto Moravia | |
 | |
| Naissença | 28 de novembre de 1907 Roma, Itàlia |
|---|---|
| Mòrt | 26 de setembre de 1990 Roma, Itàlia |
| País d'origina |  Itàlia |
Alberto Moravia, pseudonim d'Alberto Pincherle (nascut a Roma lo 28 de novembre de 1907 e mòrt lo 26 de setembre de 1990) èra un important escrivan e poèta italian.
Biografia
[modificar | Modificar lo còdi]Las primièras annadas de sa vida
[modificar | Modificar lo còdi]Alberto Pincherle (Moravia es de fach lo nom d'ostal de sa grand) nasquèt a la Via Sgambati a Roma dins una familha borgesa rica. Son paire Carlo, d'origina josieva, èra arquitècte e pintor. La maire Teresa Iginia De Marsanich èra d'Ancona mas teniá d'originas dalmatas. Èra lo tresen de quatre enfants, entre sas sòrres ainadas Adriana e Elena e son fraire cabdèt Gastone.
Los estudis e la malautiá
[modificar | Modificar lo còdi]Capitèt pas de far d'estudis complets que quand passèt los nòu ans foguèt atacat per una mena de tuberculòsi ossosa que l'obliguèt de demorar al lièch gaireben cinc ans, tres a son ostal e dos dins lo sanatòri Codivilla a Cortina d'Ampezzo.
Moravia èra un dròlle d'intelligéncia viva, que ja que podiá pas aver la vida del jovent de son temps, aviá fòrça léser per la lectura e s'i consagrèt d'a fons amb un estrambòrd e prigond. Se bastiguèt aital una solida basa literària e culturala en s'assabentar de las tendéncias de la cultura europèa de son temps.
Demest sos autors preferits cal citar Fëdor Dostojeskij, Joyce, Goldoni, Shakespeare, Molière, Mallarmé e fòrça autres. Aprenguèt aisidament lo francés e l'alemand e comencèt d'escriure de vèrses en francés e en italian.
Las primièras òbras e las primièras coneissenças
[modificar | Modificar lo còdi]En 1925, sortit del sanatòri, recatosi a Bressanone per sa convalescéncia e i entamenèt l'escritura de Gli indifferenti.
Foguèt en aquel temps que coneguèt Corrado Alvaro e Massimo Bontempelli e en 1927 comencèt a collaborar a la revista '900. I publiquèt sos primièrs racontes coma per exemple la Cortigiana stanca, que sortiguèt en francés (Lassitude de courtisane) en 1927, Delitto al circolo del tennis en 1928, Il ladro curioso e Apparizione en 1929.
Son primièr roman: Gli indifferenti
[modificar | Modificar lo còdi]En 1929, aprèp fòrça dificultats, capitèt de publicar, en ne pagar personalament las despensas, son primièr roman Gli indifferenti (Los indiferents) en cò de l'editor milanés Alpes. Aquel roman obtenguèt d'ausida una bona critica e foguèt considerat coma un dels experiments mai interessants de narrativa italiana d'aquela epòca. L'estructura teatrala 'en blòcs' del roman èra plan alinhada sul gost literari francés d'aquel temps.
La collaboracion als jornals e lo regim fascista
[modificar | Modificar lo còdi]En 1930 comencèt sa collaboracion a La Stampa, dirigida alara per Curzio Malaparte e en 1933 fondèt, amb Mario Pannunzio, la revista "Caratteri", que veirà lum per sonque quatre numèros, e la revista Oggi.
Encara en 1933 entamenèt sa collaboracion amb la Gazzetta del Popolo, mas lo regim fascista avversò son òbra en n'evitar las recensioni a Le ambizioni sbagliate, sequestrando La mascherata e en empachar la publicacion d'Agostino.
Lo viatge en America
[modificar | Modificar lo còdi]En 1935 se n'anèt en America ont, convidat per Prezzolini, d'aquel temps director de la Casa Italiana de l'Universitat Columbia de Nòva York, faguèt qualques conferéncias sul roman italian.
La tornada en Itàlia e la censura del regim
[modificar | Modificar lo còdi]Un còp tornat en Itàlia escriguèt un libre de racontes longs de títol L'imbroglio que foguèt publicat per Bompiani en 1937.
Per defugir la censura del regim Moravia escriguèt pendent los ans del fascisme de racontes allegorics e surrealistics, dels que i a I sogni del pigro publicat en 1940 e en 1941 lo roman La mascherata que pasmens foguèt sequestrato a l'ocasion de la segonda edicion. A partir d'aquel moment foguèt obligat a publicar sos articles dins de jornals e dins de revistas en far servir un pseudonim.
Lo maridatge amb Elsa Morante
[modificar | Modificar lo còdi]En 1941 se maridèt amb l'escrivana Elsa Morante qu'aviá conegut en 1936 e amb ela visquèt un long temps a Capri ont escriguèt lo roman Agostino.
Lo tresen roman: La ciociara
[modificar | Modificar lo còdi]Aprèp los eveniments de l'8 de setembre de 1943 se refugièt amb sa femna a Fondi, a Ciociaria e d'aquela experiéncia ne sortiguèt lo roman La ciociara.
En 1944 foguèron publicats los racontes de L'epidemia e l' ensag La Speranza, ovvero Cristianesimo e Comunismo.
La Liberacion e lo retorn a l'activitat literària
[modificar | Modificar lo còdi]Tre l'anonci de la Liberacion l'escritor tornèt a Roma e prenguèt tornar son activitat literària e jornalistica en collaborar amb Corrado Alvaro a "Il Popolo di Roma", a "Il Mondo", a l'"Europeo" e subretot al "Corriere della Sera" ont sarà present fins a la mòrt con e sos reportatges, sas reflexions criticas e sos racontes.
Los ans que seguiguèron la pòstguèrra vedranno aumentar la fortuna literària e cinematografica de l'escrivan que publiquèt La romana (1947), los racontes La disubbidienza (1948), L'amore coniugale e altri racconti (1949) e lo roman Il conformista (1951).
Lo prèmi Strega e l'activitat cinematografica
[modificar | Modificar lo còdi]En 1952 li foguèt decernit lo prèmi Strega per I racconti e tre aquel moment s'entamenèron las traduccions de sos romans a l'estrangièr e tanben la realizacion de filmes traches de sos racontes e romans.
Sarà en 1952 La provinciale amb la regia di Mario Soldati, La romana en 1954 con la regia di Luigi Zampa, en 1955 Racconti romani de Gianni Franciolini.
La fondacion de la revista "Nuovi Argomenti"
[modificar | Modificar lo còdi]En 1953 fondèt amb Alberto Carrocci la revista Nuovi Argomenti que ne venguèt lo redactor e i aviá coma collaborador l'amic Pier Paolo Pasolini.
Lo prèmi Marzotto
[modificar | Modificar lo còdi]En 1954, en seguida de la publicacion de l'òbra I racconti romani, li foguèt decernit lo premio Marzotto. Scriverà intanto lo roman Il disprezzo e dins la revista "Nuovi Argomenti" l'ensag L'uomo come fine.
De mai, escriguèt qualques prefacis importants, coma lo dels Cento sonetti de Gioachino Belli, de Paolo il caldo de Brancati e de Passeggiate romane de Stendhal.
La collaboracion a l'Espresso
[modificar | Modificar lo còdi]En 1957 comencèt a collaborar a l'Espresso tenendo una accurata rubrica de critica cinematografica, le cui recensions foguèron publicadas en 1975 dins un volum titolat Al cinema.
La noia e lo prèmi Viareggio
[modificar | Modificar lo còdi]En 1960 per la publicacion La noia li foguèt guerdonat lo premio Viareggio e en 1960 Vittorio De Sica realizèt lo filme trach del libre omonim La ciociara.
La separacion amb Elsa Morante e l'union amb Dacia Maraini
[modificar | Modificar lo còdi]Se disseparèt d'Elsa Morante en 1962 e partiguèt viure amb la jove escrivana Dacia Maraini.
D'aquel temps se realizèt lo filme dirigit per Mauro Bolognini Agostino e la perdita dell'innocenza en 1962 e en 1963 Il disprezzo del realizador Jean-Luc Godard, La noia (filme) dirigida per Damiano Damiani que foguèron seguits en 1964 Gli indifferenti de Francesco Maselli.
Son interès pel teatre
[modificar | Modificar lo còdi]Moravia, en aquel temps, se trachèt sempre mai e mai de teatre e tre 1966 fondèt amb Dacia Maraini e Enzo Siciliano una companhiá teatrala que portava lo nom "del Porcospino". Amb aquesta foguèt representada L'intervista de Moravia, La famiglia normale della Maraini, Tazza d'Enzo Siciliano e qualques òbras de Carlo Emilio Gadda, Goffredo Parisi e d'autres autors. Per malastre, per encausa de la manca de moneda, la companhiá deguèt èsser barrada.
Correspondent estrangièr
[modificar | Modificar lo còdi]En 1967 visquèt en China, a Japon e en Corèa, amb sa companha Maraini, coma correspondent, e sos articles foguèron amassats en 1968 dins un volum de títol La rivoluzione culturale in Cina.
Lo viatge en Africa
[modificar | Modificar lo còdi]En 1971 se publiquèt lo roman Io e lui e l'ensag Poesia e romanzo e en 1972 l'escrivan partiguèt de viatge en Africa e ne nasquèt l'inspiracion per l'òbra A quale tribù appartieni? que sortiguèt pendent aquela meteissa annada.
Autres escriches
[modificar | Modificar lo còdi]En 1973 reculhiguèt per un libre qualques racontes espelits anteriorament dins lo "Corriere della Sera", publicacion seguida en 1976 d'un autre recuèlh. Sortiguèt, en 1978, lo roman qu'aviá trabalhat pendent fòrça annadas, La vita interiore.
Pendent las annadas seguentas Moravia contunhèt a escriure, a publicar de racontes e d'ensages e a collaborar activament a "Il Corriere della Sera"
Lo viatge a Hiroshima
[modificar | Modificar lo còdi]Lo viatge fach en 1982 a Japon e la sosta a Hiroshima li faguèron escriure tres inchieste, que publiquèt puèi per l'"Espresso", a prepaus de la bomba atomica, sicut que mai tard deviá venir lo centre del roman L'uomo che guarda del 1985, mas subretot de l'ensag particular L'inverno Nucleare estructurat en seguida e a partir d'entrevistas que l'autor faguèt a de scientifics e politics del temps, e que las paginas exalan tanben la precarietat e l'ariditat umana que lo periòde successiu a la bomba atomica laissèt indefugiblament.
La novèla companha de sa vida
[modificar | Modificar lo còdi]Lo recuèlh seguent de racontes de títol La cosa, foguèt dedicat per l'escrivan a sa novèla companha Carmen Llera que se maridèron en 1986. Aqueste eveniment suscitèt un cèrt escandal pel fach qu'aquesta femna aviá quaranta-cinc ans de mens que Moravia.
L'eleccion coma eurodeputat
[modificar | Modificar lo còdi]En 1984 foguèt elegit eurodeputat sus la lista del Partit Comunista Italian, mandat que satisfaguèt pendent quatre annadas. En 1985 li foguèt atribuit lo títol de «personalitat europèa».
Las darrièras annadas de vida
[modificar | Modificar lo còdi]D'Estrasborg ont se recò coma correspondent del "Corriere della Sera" l'escrivan entamenèt en 1984 la correspondéncia Il Diario europeo e en 1986 verrà publicat un volum de títol L'angelo nucleare e altri scritti teatrali curato da Renzo Paris e lo primièr volum de las Opere (1927-1947) curato da Geno Pampaloni. En 1989 sortiguèt, jos la cura d'Enzo Siciliano, lo segond volum de las Opere (1948-1968).
Pendent lo mes de setembre de 1990 Alberto Moravia foguèt trobat mòrt dins la banhadoira de son apartament de Lungotevere della Vittoria, a Roma. Aquela meteissa annada sortiguèt son autobiografia escricha amb Alain Elkann e editada per Bompiani Vita di Moravia.
Òbras
[modificar | Modificar lo còdi]- Gli indifferenti, 1929
- Le ambizioni sbagliate, 1935
- La bella vita, 1935
- L'imbroglio, 1937
- I sogni del pigro, 1940
- Cosma e i briganti, raconte aparegut a bocins dins lo setmanièr "Oggi" entre lo 26 d'octobre e lo 6 de decembre 1940; 1980; Palermo: Sellerio, 2002.
- La mascherata, 1941
- La cetonia, 1943
- L'amante infelice, 1943
- La speranza ovvero Cristianesimo e Comunismo, 1941
- Agostino, 1944
- L'epidemia, 1944
- Due cortigiane e serata di Don Giovanni, 1944
- La romana, 1947
- La disubbidienza, 1947
- L'amore coniugale, 1947
- Il conformista, 1947
- I racconti, 1952
- Racconti romani, 1954
- Il disprezzo, 1954
- La ciociara, 1957
- Teatro, 1958
- Un mese in URSS, 1958
- Nuovi racconti romani, 1959
- La noia, 1960
- L'automa, 1962
- Un'idea dell'India, 1962
- L'uomo come fine, 1963
- L'attenzione, 1965
- Cortigiana stanca, 1965
- Le luci di Roma, 1965
- Il mondo è quello che è, 1966
- Una cosa è una cosa, 1967
- Il dio Kurt, 1968
- La rivoluzione culturale in Cina, 1968
- La vita è gioco, 1969
- Il paradiso, 1970
- Io e lui, 1971
- A quale tribù appartieni, 1972
- Un'altra vita, 1973
- Al cinema, 1975
- Boh, 1976
- La vita interiore, 1978
- Un miliardo di anni fa, 1979
- Impegno controvoglia, 1980
- Lettere dal Sahara, 1981
- 1934, 1982
- Storie della preistoria, 1982
- La cosa e altri racconti, 1983
- L'uomo che guarda, 1985
- L'angelo dell'informazione e altri testi teatrali, 1986
- L'inverno nucleare, 1986
- Passeggiate africane, 1987
- Il viaggio a Roma, 1988
- La villa del venerdì e altri racconi, 1990
- Donna leopardo, 1993 (pas jamai acabat, òbra postuma)
Ligams extèrnes
[modificar | Modificar lo còdi]- Lo Fons Alberto Moravia
- Doas vidèos de Moravia, del sit de la RAI