Parnassós

Parnassós Παρνασσός
fjell
Land	Hellas
Område	Delfí
Høgd	2 457 moh.
Lettast tilkomst	Vandring
Koordinatar	38.533°N 22.617°E / 38.533; 22.617
Parnassós 38.533°N 22.6167°E / 38.533; 22.6167
Wikimedia Commons: Mount Parnassus

Parnassós (gresk Παρνασσός) er eit fjell av berr kalkstein sentralt i Hellas ovanfor Delfí, nord for Korintbukta. Fjellområdet strekkjer seg inn i dei tre periferieiningane Fthiótida, Viotía og Fokída i Sentral-Hellas. Frå her har ein flott utsyn over dei omliggande olivenlundane og landsbygda. I følgje gresk mytologi er fjellet heilaga til Apollon, dei korykianske nymfene og heimstad til musene. Fjellet var òg viktig for dorianarane. Namnet Paranssos ser ut til å ha sitt opphav i eit førgresk substrat som nyttar *-ssos i stadnamn (t.d. Knossos). *Parna- kan kome frå den same rota til ordet i hettittisk, som tyder «hus».

Mytologi

Paranssos er kalla opp etter sonen til nymfa Kleodora og mannen Kleopompous. Det fanst ein by der Paranssos var leiar, som vart overfløymt av kraftig regn. Innbyggjarane rømde frå flaumen mot ulande ulvar oppe i fjellet. Her bygde dei overlevande ein annan by og kalla han Lykoreia, som på gresk tyder «ulinga til ulvane».

Nicolas Poussin si teikning av Apollon og musene på Parnassós.

Sidan orakelet i Delfi var heilag til guden Apollo, så vart òg sjølve fjellet assosiert med han. I følgje enkelte segner var Parnassós staden der fontena Kastalia låg og heimstad for musene. I følgje andre segner var det Helikon som var musene sin heimstad. Heimstaden til musene vart rekna som opphavet til poesi, musikk og lærdom.

Parnassós var òg åstad for fleire mindre hendingar i gresk mytologi.

• I enkelte utgåver av den greske syndflodsoga la arka til Deukalion seg til ro på fjellsida av Parnassós.
• Orestes gøymde seg på fjellet
• Parnassós var heilaga til guden Dionysos.
• Den korykianske grotta ligg i fjellsida til Parnassós og var heilaga til Pan og musene.

Parnassós var òg heimstad til Pegasus, hippogriffen til Bellerofon.

Parnassós som metafor

Namnet Parnassós refererer i litteratur ofte til opphavet til poesi, litteratur og lærdom, og vert nemnd i fleire verk.

Parnassós i dag

I dag ligg det to skisenter på Parnassós, eit av desse, «Parnassós skisenter», er det største skisenteret i Hellas. Det vert drive gruvedrift etter brunkol i fjellet som vert omdanna til aluminiumoksid og så til aluminium.

Kjelder

• Denne artikkelen bygger på «Mount Parnassus» frå Wikipedia på engelsk, den 26. august 2007.