Olof Rudbeck d.e.
| Olof Rudbeck d.e. | |
.jpg) | |
| Statsborgarskap | Sverige |
| Fødd | 13. september 1630 Västerås, Västerås domkyrkoförsamling |
| Død | |
| Yrke | botanikar, arkeolog, arkitekt, universitetslærar, anatom, lege, historikar, astronom |
| Språk | latin, svensk |
| Religion | Den evangelisk-lutherske kyrkja |
| Far | Johannes Rudbeckius |
| Mor | Magdalena Carlsdotter Hising |
| Ektefelle | Vendela Lohrman |
| Olof Rudbeck d.e. på Commons | |
Olof Rudbeck d.e., fødd januar 1630 i Västerås, død 17. september 1702, var ein svensk naturforskar og historikar; medisinsk professor i Uppsala. Han var son till biskopen i Västerås Johannes Rudbeckius (d.e.) og hans andre hustru Magdalena Hising. Han var far till Olof Rudbeck d.y..
Olof Rudbeck oppdaga allereie som 20-åring dei fine årene som inneheld lymfe; ei av dei første viktige naturvitskaplege oppdagingane i Sverige. Han fekk òg bygd ein botanisk hage ved Svartbäcken i Uppsala, gav ut ein katalog over vekstane i hagen, og fekk slik studentane ut i naturen. Han var ein inspirator for Carl von Linné.
Namnet hans er òg knytt til hans forherleggjering og fantasifulle skildring av Sveriges stordomstid i verket Atlantica. Her søker han ved hjelp av fantasifull etymologi og samanblanding av soge og historisk kunnskap å prove at Sverige var det første dyrka landet i verda, «Platos sagoland, Atlantis -- den västerländska, jafetiska kulturens vagga», gudanes bustad og opphavet til alle store folkeslag. Rudbeck var ein av dei fremste forkjemparane for dette historiesynet, som svenskane kallar göticism.
Kjelder:
[endre | endre wikiteksten]Artikkelen byggjer på ei omsetjing av innleiinga på tilsvarande artikkel på svensk wikipedia.