Hopp til innhald

Mikhail Gnesin

Frå Wikipedia – det frie oppslagsverket
Mikhail Gnesin

Statsborgarskap Det russiske imperiet, Sovjet-Russland, Sovjetunionen
Fødd 21. januar 1883
Rostov-na-Donu
Død

5. mai 1957 (74 år)
Moskva

Yrke komponist, musikkpedagog, professor
Språk russisk

Mikhail Fabianovitsj Gnesin (3. januar 18832. februar 1957) var ein russisk jødisk komponist og pedagog frå Rostov-na-Donu. Frå 1945-1957 var han leiar for Gnesin-instituttet, som vart grunnlagt av dei tre systrene hans i Moskva.

Frå 1892 til 1897 studerte Mikhail Gnesin ved eit teknisk institutt i byen før han kom inn på konservatoriet i St. Petersburg i 1901. Her studerte han under m.a. Nikolaj Rimskij-Korsakov. I 1905 vart han utvist for å ha teke del i ein studentstreik under 1905-revolusjonen, men fekk koma inn att neste år. I 1908 vann Gnesin Glinka-prisen for komposisjonen Vrubel. Same året kom han saman med andre jødiske musikarar i St. Petersburg og starta ei foreining for jødisk folkemusikk. Dei politiske syna til Gnesin vart stadig meir sosialistiske i denne tida.

Mikhail Gnesin reiste utanlands i 1911, til Berlin og Paris før han vendte attende til St. Petersburg. Her tok han no til å studera teater under Vsevolod Meyerhold og fekk også undervisa i praktisk musikk og tale ved den nyoppstarta skulen til Meyerhold. I 1913 vendte Gnesin tilbake til heimbyen Rostov-na-Donu, der han arbeidde som lærar fram til 1923.

Etter oktoberrevolusjonen i 1917 komponerte Gnesin mykje som var inspirert av jødisk folkemusikk. Dette vart oppmuntra av sovjetregjeringa på denne tida. I 1914 reiste Gnesin til Palestina for å søkja inspirasjon og vurderte å emigrera dit før han ombestemte seg og vendte attende til Sovjetunionen.

I 1923 vart Gnesin tilsett som lærar ved Gnesin-instituttet i Moskva og to år seinare vart han professor i komposisjon ved Konservatoriet i Moskva. Han heldt begge stillingane fram til 1935, professorstillinga fram til 1936. På 1930-talet vart tidene vanskelegare for Gnesin av di han var jøde. Han vart pressa til å slutta å komponera musikk som hadde eit "altfor jødisk tema".

Grava åt Gnesin

Etter andre verdskrigen vart Gnesin leiar for Gnesin-instituttet i 1945. Han fekk formelt behalda denne stillinga til han døydde i 1957, men leiarane i kommunistpartiet pressa han til å slutta å undervisa ved instituttet. Det vart også færre av komposisjonane hans i tida etter 1935. Han rakk likevel å få ein innverknad på m.a. Aram Khatsjaturjan og Tikhon Khrennikov som han hadde til elevar.