Avosettfamilien

Avosettfamilien
Brunhovudavosett (i bakgrunnen) Australstylteløpar (i forgrunnen)
Systematikk
Rike:	Dyr Animalia
Rekkje:	Ryggstrengdyr Chordata
Underrekkje:	Virveldyr Vertebrata
Klasse:	Fuglar Aves
Underklasse:	Neognathae
Overorden:	Neoaves
Orden:	Vade-, måse- og alkefuglar Charadriiformes
Familie:	Avosettfamilien Recurvirostridae Bonaparte, 1854

Avosettfamilien er ni artar vadefuglar i ein biologisk familie Recurvirostridae. Familien samlar to distinkte undergrupper, avosettar og stylteløparar. Representantar finst på alle kontinent unntatt på Antarktis.

Stylteløpar, Himantopus himantopus

Foto: Shantanu Kuveskar

Alle artar i familien har lange, tynne bein, hals og nebb. Hos avosettar er nebbet bøygd oppover, høveleg til å feie frå side til side når dei søkjer føde i brakkvatn eller salt våtmark. Stylteløparar, derimot, har rettpeikande nebb. Framtærne har symjehud, berre dels hos dei fleste stylteløparar, fullt hos avosettar. Beltestylteløpar, som sym meir, har òg fullt utvaksen symjehud. Dei fleste av artane har kontrastrik fjørdrakt i svart og kvitt, somme artar har flekker av gulbrunt eller brunt på hovudet eller på brystet. Kjønna er like. Avosettar og stylteløparar varierer i lengd frå 30 til 46 centimeter, og i vekt frå 140 til 435 gram, hannfuglar er vanlegvis litt større enn hofuglar.

Lyden deira er vanlegvis «bjeff» i ei eller to stavingar.

Desse artane beitar på smådyr i vatn som blautdyr, saltsjøkreps og andre krepsdyr, insektlarver, leddormar, rumpetroll og småfisk.

Familien har ein kosmopolitisk distribusjon, dei førekjem òg på fleire oseaniske øyar. Somme artar er vidt spreidd, andre har berre lokal distribusjon. Ein art, svartstylteløpar på New Zealand, er kritisk utrydningstrua på grunn av habitattap, introduserte rovdyr og hybridisering med arten avosett.

Avosettar og stylteløparar hekkar på open grunn nær vann, ofte i lause koloniar. De forsvarer territoriet sterkt med aggressive oppvisingar og mobbar inntrengjarar og moglege predatorar med mykje støy. Dei er monogame, men dannar nytt par den neste sesongen. Egga er lyse med mørke teikningar, veg 22 til 44 gram. Dei legg tre til fire egg i enkle reir, og begge foreldra deler på ruginga som varer i ein periode på 22 til 28 dagar. Beltestylteløpar kan hekke berre anna kvart år, som hekkar ved midlertidige innsjøar som oppstår på grunn av regn i ørkenen i Australia. Ungane er dunete og godt utvikla ved klekking, forlèt reiret innan ein dag; og er flygedyktige etter 28 til 35 dagar. Hos alle arter unntatt beltestylteløpar, tar foreldra omsut for ungane i fleire månader, kan flytte dei til nye område og forsvare territoriet der. Beltestylteløparar har fråvik frå dette mønsteret ved å samle ungane sine i enorme «barnehagar» på fleire hundre ungar.

Artar

Svartkronestylteløpar, Himantopus mexicanus

Foto: Frank Schulenburg

Stylteløparar i rekkjefølgje etter Clementslista versjon 6.8 frå august 2013 med norske namn etter Norske navn på verdens fugler:

Slekt Himantopus

• Stylteløpar, Himantopus himantopus, Black-winged Stilt, LC, Linné, 1758
• Australstylteløpar, Himantopus leucocephalus, Pied Stilt, NR, Gould, 1837
• Svartstylteløpar, Himantopus novaezelandiae, Black Stilt, CR, Gould, 1841
• Svartkronestylteløpar, Himantopus mexicanus, Black-necked Stilt, NR; NR, Müller; Müller, 1776

Slekt Cladorhynchus

• Beltestylteløpar, Cladorhynchus leucocephalus, Banded Stilt, LC, Vieillot, 1816

Slekt Recurvirostra

• Avosett, Recurvirostra avosetta, Pied Avocet, LC, Linné, 1758
• Brunhovudavosett, Recurvirostra novaehollandiae, Red-necked Avocet, LC, Vieillot, 1816
• Andesavosett, Recurvirostra andina, Andean Avocet, LC, Philippi & Landbeck, 1861
• Amerikaavosett, Recurvirostra americana, American Avocet, LC, Gmelin, 1789

Kjelder

• Denne artikkelen bygger på «Recurvirostridae» frå Wikipedia på engelsk, den 17. november 2009