Ålgårdbanen

Ålgårdbanen
Ålgård stasjon i 1924
Info
Type	Sidebane
Status	Nedlagt
Utgangsstasjon	Ganddal
Endestasjon	Ålgård
Drift
Opna	20. desember 1924
Eigar	Bane NOR
Operatør(ar)	Norges Statsbaner
Type trafikk	Passasjerar og gods
Teknisk
Lengd	12,2 km

Ålgård stasjon vert no nytta i samband med kyrkja.

Togstasjonen på Figgjo står framleis, og vert nytta av Ålgårdbanens venner.

Sporet gror til.

Foto: Per Olav Bøyum

Ålgårdbanen eller Ålgårdsbanen er namnet på ei jarnbaneline, sidelina frå Ganddal stasjon på Jærbanen til Ålgård stasjon. Lina er 12 kilometer lang, og vart opna i 1924. Ho var tenkt som byrjinga av Sørlandsbanen, som skulle byggjast om lag der som E39 går no. Men slik vart det ikkje, og passasjertrafikken vart nedlagd i 1955. Størstedelen av godstrafikken forsvann i 1988, og spora på Ålgård stasjon vart rivne opp.

I 1923 gjorde Stortinget vedtak om bygging av den såkalla «Indre Linje» (Klungland - Bjerkreim - Vikeså - Ålgård). I 1937 gjorde Stortinget nytt vedtak om at den normalspora Sørlandsbanen skulle gå over Egersund og Jæren.

Dei siste åra har berre dei tre første kilometerane av lina vorte nytta til togtrafikk. På Figgjo stoppestad, som no har vorte museum, kan ein leiga seg skjenesykkel (dresin) og sykla til Ålgård og attende.

Det har vore gjort fleire overslag over kor mykje det vil koste å sette i stand Ålgårdbanen til regulær drift. Det siste overslaget (2012) har gjort at Jernbaneverket ikkje er avvisande til det.

Stoppestadar:

• Ganddal
• Foss-Eikeland
• Bråstein
• Figgjo
• Ålgård

Turen frå Ganddal til Ålgård tok om lag 20 minutt i 1955.

Linjekart

Kilometrering refererer til Oslo V.

Teiknforklaring
		Jærbanen frå Sandnes
	580,55 km	Ganddal stasjon (1878)	21,2 moh
		til Klepp
		Fv330 Hovevegen
		Bru over Storåna (10 m)
		Holane haldeplass (1927)
		Vagle haldeplass (1951)
	584,15 km	Foss-Eikeland (1924)	25,2 moh
		industrisidespor til Spenncon Sandnes
		Bru over Figgjoelva (30 m)
		Kallberg haldeplass (1928)
	587,27 km	Bråstein (1924)	52,4 moh
		avbrote spor
		Figgjo Fajanse haldeplass (1952–1955)
	589,74 km	Figgjo (1924)	85,8 moh
		sidespor til Ålgård uldvarefabrikker	87,3 moh
		Figgjo Fabrikker haldeplass (1922)
		Fv294 Figgjovegen (50,6 m)
	592,79 km	Ålgård stasjon (1924)	94,0 moh

Bakgrunnsstoff

• Ålgårdsbanens Venner sin nettstad

Litteratur

• Nils Carl Aspenberg: Glemte spor : boken om sidebanenes tragiske liv, Baneforlaget 1994. ISBN 82-91448-00-0
• Rune Gjertsen: Gjenåpning av Ålgårdsbanen for persontrafikk Kandidatoppgåve Rogaland distriktshøgskule, Stavanger 1986.
• Torkel Thime: Banelangs : Ålgårdbanen gjennom 75 år, Stavanger 1999.