Kulturelle periodar i Peru
Dette er eit oversyn over kulturelle periodar i Peru slik mange arkeologar som arbeider med området har inndelt historia.
Eit skilje mellom periodar markerer ofte ein slutt på ein øydeleggande tørke, eller starten på ein ny ein. Ofte fekk tørken innverknad på jordbruket og dermed på kulturell framvekst.
Dei fleste kulturane frå sein horisont, og nokre frå sein mellomhorisont blei assimilerte av Inkariket innan 1493, men sein horisont endar i 1534 då det markerer at Inkariket vart erobra av europearar.
| Periode | Datoar | Kulturar |
|---|---|---|
| Førkeramisk | ||
| Periode I | ? f.Kr.-9500 f.Kr. | Oquendo, Raud sone (sentral kyst) |
| Periode II | 9500 f.Kr.-8000 f.Kr. | Chivateros I, Lauricocha I |
| Periode III | 8000 f.Kr.-6000 f.Kr. | Arenal, Chivateros II, Lauricocha I, Playa Chira, Puyenca, Toquepala I |
| Periode IV | 6000 f.Kr. - 4200 f.Kr. | Ambo, Canario, Siches, Lauricocha II, Luz, Toquepala II |
| Periode V | 4200 f.Kr.-2500 f.Kr. | Honda, Lauricocha III, Viscachani |
| Periode VI | 2500 f.Kr.-1500/1800 f.Kr. | Casavilca, Culebras, Viscachani, Huaca Prieta |
| Keramisk | ||
| Starten | 1800/1500 f.Kr.-900 f.Kr. | Tidleg Chiripa, Kotosh, Toríl (Cumbe Mayo-akvedukten blei bygd rundt 1000 f.Kr..) |
| Tidleg horisont | 900 f.Kr.-200 | Chavín, Cubisnique, Late Chiripa, Paracas, Pichiche, Sechura |
| Tidleg mellomhorisont | 200-600 | Moche, Nazca, Tiwanaku, Pichiche, Piura, Gorbanzai |
| Mellomhorisont | 600 -1000 | Moche, Nazca, Wari, Tiwanaku, Piura, Gorbanzai, Sicán |
| Sein mellomhorisont | 1000-1476 | Wari, Chimú, Cajamarca, Gorbanzai, Piura, Sicán |
| Sein horisont | 1476-1534 | Inka, Cajamarca, Chancay, Chachapoyas, Chincha, Chiribaya, Chucuito, Huaman Huilca, Ilo, Qotu Qotu, Pacacocha, Palli Marca, Piura, Tajaraca |
Referansar
endre- Edward P. Lanning, 1967 Peru Before the Incas. Prentice Hall, Englewood Cliffs, N.J., ISBN 0-13-661595-3
