Afrikaans

Afrikaans er eit språk som først og fremst blir tala av dei kvite boerane i Sør-Afrika. Dei er etterkommarar etter innvandrarar som kom frå Nederland via Java på 1600-talet. Språket afrikaans byggjer derfor i grunnen på nederlandsk, og blir mellom anna kjenneteikna av ein delvis forenkla grammatikk og ein del språklån frå malayisk, afrikanske språk (bantuspråk og khoisanspråk), portugisisk og andre språk.

Afrikaans
Klassifisering	Indoeuropeisk  Germansk   Vestgermansk    Afrikaans
Bruk
Tala i	Sør-Afrika Namibia
Afrikaanstalande i alt	4 934 950 (2006)
Skriftsystem	Det latinske alfabetet
Normert av	Die Taalkommissie
Språkkodar
ISO 639-1	af
ISO 639-2	afr
ISO 639-3	afr
Wikipedia på afrikaans

I 1991 vart afrikaans tala av om lag 6 200 000 menneske i Sør-Afrika. Av desse var 100 000 tospråklege, med engelsk som andrespråk. Dessutan vart afrikaans då tala som andrespråk av 4 millionar sørafrikanarar. Afrikaans sin del av folket låg midt på 1990-talet på 15 prosent. I 2006 hadde språket berre 4 740 000 talarar i Sør-Afrika, og rundt 200 000 elles i verda. Afrikaans blir tala av mindre grupper av innbyggjarar i Australia, Botswana, Canada, Lesotho, Malawi, Namibia, New Zealand, Zambia og Zimbabwe.

Grammatikk

Afrikaans er eit analytisk språk, det mest analytiske av alle indo-europeiske språk.

Verb

Infinitiv og presens er alltid homonym, med unntak av verbet wees «å vere», som har presensforma is, og verbet hê «å ha», som er het i presens. Verba kongruerer ikkje med subjektet. Som i mange tyske dialektar har preteritum vorte erstatta av perfektumsforma. «Eg brekk» er ek breek, men «eg brakk» er ek het gebreek. Futurum har ikkje noko separat form, men blir uttrykt med hjelpeverbet sal «skal», ek sal kom, «Eg blir å komme».

Substantiv

Afrikaans har ikkje grammatisk genus. Numerus blir markert med suffiks, enten -e eller -s. Afrikaanse substantiv blir ikkje bøygd i kasus. Afrikans uttrykkjer bestemtheit med hjelp av determinativa die (bestemt) og n (ubestemt).

Adjektiv

Når adjektiv står føre substantiv i bestemt form, får dei lagt til eit suffiks -e, og i ein del tilfelle skjer det også fonologiske endringar i stammen.

Syntaks

Afrikaansk syntaks minner mykje om syntaksen i nederlandsk. Afrikaans er eit V2-språk og eit SOV-språk, jf. Hy is siek vs. Ek weet dat hy siek is.

Nokre språkdøme

Afrikaans	IPA	Nederlandsk	Engelsk	Norsk
Hallo! Hoe gaan dit?	[ɦaləu ɦu xaˑn dət]	Hallo! Hoe gaat het (met je/jou/u)? Også: Hallo! Hoe is het?	Hello! How is it going? (Hello! How are you?)	Hallo! Korleis går det?
Baie goed, dankie.	[bajə xuˑt daŋki]	Heel goed, dank je.	Very well, thank you.	Berre bra, takk.
Praat jy Afrikaans?	[prɑˑt jəi afrikɑ̃ˑs]	Spreek je Afrikaans?	Do you speak Afrikaans?	Snakkar du afrikaans?
Praat jy Engels?	[prɑˑt jəi ɛŋəls]	Spreek je Engels?	Do you speak English?	Snakkar du engelsk?
Ja.	[jɑˑ]	Ja.	Yes.	Ja.
Nee.	[neˑə]	Nee.	No.	Nei.
'n Bietjie.	[ə biki]	Een beetje.	A bit.	Litt.
Wat is jou naam?	[vat əs jəu nɑˑm]	Hoe heet je? / Wat is jouw naam?	What is your name?	Kva heiter du?/Kva er namnet ditt?
Die kinders praat Afrikaans.	[di kənərs prɑˑt afrikɑ̃ˑns]	De kinderen spreken Afrikaans.	The children speak Afrikaans.	Barna snakkar Afrikaans.
Ek is lief vir jou.	[æk əs lif vɯr jəʊ]	Ik hou van je/jou.	I love you.	Eg elskar deg