spiraal

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  spiraal    (hulp, bestand)

Woordafbreking

• spi·raal

Woordherkomst en -opbouw

• Leenwoord uit het Frans, in de betekenis van ‘krullijn, schroeflijn’ voor het eerst aangetroffen in 1872
• afgeleid van het Franse spirale

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	spiraal	spiralen
verkleinwoord	spiraaltje	spiraaltjes

Zelfstandig naamwoord

de spiraal v / m

1. een kromme lijn die zich om een punt heen slingert en zich steeds meer daarvan verwijdert
2. een kromme lijn die zich om een punt heen slingert en en dat punt steeds dichter benadert

   ▸ Megastallen verhogen de risico's bij brand of ziektes, stelt Wakker Dier. "Bovendien dragen megastallen bij aan de neerwaartse spiraal van minder boeren en minder aandacht voor individuele dieren." Het totale aantal landbouwbedrijven en het aantal dieren neemt af.

3. (wiskunde) lijn of voorwerp waarvan de windingen een cilinder (schroef) of een kegel beschrijven
4. bepaald type bedbodem van in elkaar gevlochten stalen veren
5. (seksualiteit) bepaald voorbehoedmiddel (meestal spiraaltje genoemd)

Synoniemen

• helix

Verwante begrippen

• propeller, schroefdraad, schroeflijn

Hyponiemen

   

balkspiraal deflatiespiraal dodenspiraal ekmanspiraal geweldspiraal geweldsspiraal inflatiespiraal klootspiraal loon-en-prijsspiraal loonspiraal pensioen-loonspiraal prijs-loonspiraal prijsspiraal sensatiespiraal

Afgeleide begrippen

   

late spiraalluis spiraalbodem spiraalboor spiraalborstel spiraaldwergtandkaak spiraalgravure spiraalhorens spiraalkabel spiraallijn spiraalmatras spiraalmineermot spiraalnevel spiraalpasser spiraalpomp spiraalsgewijs spiraalspin spiraalspinnen spiraalstelsel spiraaltrap spiraalveer spiraalvorm spiraalvormig

Vertalingen

    1. een kromme lijn   

Engels: spiral (en) Frans: spirale (fr) v

Spaans: espiral (es) v, hélice (es) v

    5. bepaald voorbehoedmiddel   

Engels: intrauterine device (en)

Spaans: dispositivo intrauterino (es) m

Werkwoord

vervoeging van
spiralen

spiraal

1. eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van spiralen
   

   • Ik spiraal. 

2. gebiedende wijs van spiralen
   

   • Spiraal! 

3. (bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van spiralen
   

   • Spiraal je? 

Gangbaarheid

• Het woord spiraal staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "spiraal" herkend door:

99 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.