riem

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  riem    (hulp, bestand)
• IPA: / rim / (1 lettergreep)
  • (Noord-Nederland): /rim/
  • (Vlaanderen, Brabant, Limburg): /rim/

Woordafbreking

• riem

Woordherkomst en -opbouw

• [1] erfwoord via Middelnederlands rieme van Oudnederlands riemo als toenaam aangetroffen rond 1200
• [2] via Middelnederlands rieme en vermoedelijk Oudnederlands *riemo van Latijn remus, in de betekenis van ‘roeispaan’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1240
• [3] via Middelnederlands rieme en Spaans resma of Italiaans risma van Arabisch رِزْمَة‎ (rizma) "bundel", in de betekenis van ‘hoeveelheid papier’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1384

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	riem	riemen
verkleinwoord	riempje	riempjes

Zelfstandig naamwoord

de riem m

1. band van leer of een vergelijkbaar sterk en soepel materiaal

   • Hij droeg altijd een riem omdat anders zijn broeken niet lekker zaten. 

   ▸ Tijdens het liften naar het boerendorp Trout Lake, verscholen in de bergen van Washington, werd ik opgepikt door een vriendelijke, oude man in een versleten tuinbroek, houthakkersoverhemd en een pistool aan zijn riem.

2. steel met een blad, bestemd om een vaartuig voort te bewegen door het blad in het water te steken en het weg te duwen

   • Omdat hij niet wist hoe hij de riem goed vast kon houden, roeide hij erg langzaam. 

3. (eenheid) hoeveelheid papier voor het drukken van 20 boeken, eerst 480 later 500 vellen
4. grootverpakking met tiental pakjes sigaretten
   Tien pakjes met 20 sigaretten is een gangbare hoeveelheid, maar andere aantallen zijn ook mogelijk.

Synoniemen

• [1] gordel
• [2] roeiriem, roeispaan
• [4] farde, slof

Hyponiemen

   

V-riem aandrijfriem aanzetriem achterriem bandriem borstriem broekriem broeksriem buikriem dierenriem distributieriem draagriem drijfriem gebedsriem gespriem gordelriem halsriem hondenriem jukriem koppelriem kopriem leiriem naairiem nagelriem neusriem patroonriem roeiriem rugzakriem schaatsriem scheerriem schoenriem schouderriem spanriem springriem staartriem stijgbeugelriem stoelriem tandriem tongriem veiligheidsriem ventilatorriem wierriem wrikriem zadelriem zelfmoordriem

Afgeleide begrippen

   

achtriemig drieriemig eenriemig negenriemig riemaandrijving riemblad riemclip riemdol riemen riemgesp riemhout riemoverbrenging riemschijf riemslag riemslot riemsluiting riemtalen riemvormig tweeriemig vierriemig vijfriemig zesriemig zevenriemig

Uitdrukkingen en gezegden

• De riem er af leggen.

stoppen met werken - variant: "Er pap opleggen"

• De riem er op leggen.

hard zijn best doen

• De riem toehalen ( of dichthalen)

Stoett-1928

• Een riem onder het hart steken

Stoett-846

• Het is goed riemen snijden van andermans leer

het is gemakkelijk van andermans eigendom/geld te tracteren

• Iemand een hart onder de riem steken of Iemand een riem onder het hart steken

iemand moed inspreken

• Roeien met de riemen die je hebt

het moeten doen met dat wat je hebt

Vertalingen

    1. een band van leer of een ander materiaal   

Duits: Gürtel (de) m Engels: belt (en) Frans: ceinture (fr) v Italiaans: cintura (it) v Papiaments: faha

Pools: pas (pl) m Russisch: ремень (ru) m Spaans: cinturón (es) m, correa (es) v Vietnamees: thắt lưng (vi) Waals: cingue (wa) v

    2. een steel met een blad dat gebruikt wordt een vaartuig voort te bewegen   

Duits: Ruder (de) o Engels: oar (en) Frans: rame (fr) v Italiaans: remo (it) m

Noors: styre (no) o Nynorsk: styre (nn) o Pools: wiosło (pl) o Russisch: весло (ru) o

Werkwoord

vervoeging van
riemen

riem

1. eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van riemen
   

   • Ik riem. 

2. gebiedende wijs van riemen
   

   • Riem! 

3. (bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van riemen
   

   • Riem je? 

Gangbaarheid

• Het woord riem staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "riem" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.