plat

Niet te verwarren met: plať, plát

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  plat    (hulp, bestand)
• IPA: / plɑt / (1 lettergreep)

Woordafbreking

• plat

Woordherkomst en -opbouw

• Leenwoord uit het Frans, in de betekenis van ‘dun, vlak’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1287
• [3] Mogelijke ontlening uit het Jiddisch פּליט (polet) "vluchteling" of (polat) "vluchten, redden", met een veronderstelde betekenisontwikkeling 'zijnde een (Joodse) mede-vluchteling' of ‘gered wordend' > 'vertrouwd, veilig'

	stellend	vergrotend	overtreffend
onverbogen	plat	platter	platst
verbogen	platte	plattere	platste
partitief	plats	platters	-

Bijvoeglijk naamwoord

plat

1. vlak van vorm met verwaarloosbare hoogteverschillen

   ▸ Terwijl ik door het platte landschap liep raakte ik in een soort trance, heerlijk verdoofd ging alles op de automatische piloot en liep ik mijn spirituele fase in.

2. (figuurlijk) van weinig culturele diepgang getuigend, boers, dialectisch

   • Zijn platte praat werd hem niet in dank afgenomen. 

3. (informeel) (Jiddisch-Hebreeuws) platgemaakt, omgekocht

   ▸ Zoo'n platte agent was het ook, die de meiden in de Schiestraat seintjes gaf, als ze clandestien tapten en er onraed in de buurt was. Ik heb agenten gekend, die in de oorlogsjaren hun penningen uitleenden.

Bijwoord

plat

1. vlak

   ▸ Plotseling lag ik plat op mijn rug doordat mijn buren me met een zwiep van de hooibaal hadden geduwd.

Afgeleide begrippen

   

platachtig plataf platbek platbodem platbodemd platbol platbranden platbroek platbuikig platdraad platdrukken platform platgaan platgat platglas platgooien platgroeiend platheid plathoef plathol plathouder platijzer platkaart platkop platland platleggen platliggen platlood platlopen platluis platmaken platneus platpersen platribbig platrond platschelp platscheren platschieten platsel platslaan platsmoel platspuiten platstaart platster platstrijken platstuk platteband plattegrond plattekaas platteland platten platter plattezeug platting plattrappen plattreden platuit platvallen platvierkant platvink platvis platvleugelig platvloers platvoet platvoeten platvoets platvol platwalsen platweg platwerk platworm platzaad platzak platzee platzetter

Verwante begrippen

• effen
• [2] afgezaagd, alledaags, banaal, gewoontjes, grof, nietszeggend, onbenullig, ordinair, slap, triviaal, vulgair

Vertalingen

    1. vlak van vorm met verwaarloosbare hoogteverschillen   

Duits: flach (de) Engels: flat (en) Frans: plat (fr)

Papiaments: plat Pools: płaski (pl) m Spaans: llano (es), plano (es)

    2. van weinig culterele diepgang getuigend   

Duits: bäurisch (de), vulgär (de), deftig (de) Engels: vulgar (en), common (en), uncouth (en), crude (en)

Frans: rustre (fr), vulgaire (fr), fruste (fr) Spaans: banal (es), trivial (es) , vulgar (es), patán (es)

    3. (informeel) corrupt (bijv. van politie)   

Engels: dirty (en)

Frans: ripou (fr)

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	plat	platten
verkleinwoord	platje	platjes

Zelfstandig naamwoord

het plat o

1. (taalkunde) een algemene aanduiding voor een locale dialectvorm

   • In het plat bestaat daar een prachtige uitdrukking voor. 

2. een vlakgemaakte plek aan of op een huis

   • We zaten op het platje thee te drinken. 

3. (geologie) een onderzeese vlakte

   • Er is op het continentaal plat naar olie geboord. 

Hyponiemen

• achterplat, duivenplat, voorplat

Werkwoord

vervoeging van
platten

plat

1. enkelvoud tegenwoordige tijd van platten
2. gebiedende wijs van platten

Gangbaarheid

• Het woord plat staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "plat" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Catalaans

Uitspraak

• Geluid: Bestand bestaat nog niet. Aanmaken?

Zelfstandig naamwoord

plat

1. bord

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Frans

Uitspraak

• Geluid:  plat    (hulp, bestand)
• IPA: /pla/

Woordafbreking

• plat

Woordherkomst en -opbouw

• Uit het Volkslatijn *plattu(s), ontleend aan Oudgrieks πλατύς 'wijd, breed'

Bijvoeglijk naamwoord

plat

1. vlak van vorm met verwaarloosbare hoogteverschillen
2. (figuurlijk) oninteressant, banaal, getuigend van weinig creativiteit of originaliteit, goedkoop

   «Ce n'est qu'une plate imitation.»

   Dat is niet meer dan een goedkope imitatie.

3. plat, gezegd van autobanden (e.d.)
4. (wiskunde) een hoek van 180°
5. (medisch) (eufemisme) gezegd van een elektrocardiogram dat geen teken van een hartslag meer vertoont
6. (oenologie) plat, gezegd van een te zoete wijn, die de friszure noot mist

   «C'est un vin plat.»

   Dat is een flauwe wijn.

Zelfstandig naamwoord

plat m

1. (kookkunst) (verouderd) een vlak bord waar voedsel opgediend wordt
2. (figuurlijk) (kookkunst) het voedselgerecht dat op het bord geserveerd wordt

   «Le plat du jour.»

   De dagschotel.

Synoniemen

• [1] assiette
• [2] mets

Gotisch

Zelfstandig naamwoord

plat o

1. lap; stuk stof

Schrijfwijzen

• 𐍀𐌻𐌰𐍄

Limburgs

Uitspraak

• IPA: /pl̥ɑt/

Bijvoeglijk naamwoord

plat

1. horizontaal
2. plat; afgevlakt

Zelfstandig naamwoord

plat

1. (taal) Limburgs

Papiaments

Woordafbreking

• plat

Bijvoeglijk naamwoord

plat

1. plat

Slowaaks

Zelfstandig naamwoord

plat m

1. loon, salaris

Synoniemen

• mzda v

Afgeleide begrippen

• platík m
• platový

Typische woordcombinaties

• mať dobrý plat – een goed salaris hebben
• mesačný plat m – maandsalaris

Verwante begrippen

• platiť imperfectief
• platovo (bw.)
• výplata v

Tsjechisch

Uitspraak

• IPA: /plat/

Woordafbreking

• plat

Woordherkomst en -opbouw

• Afgeleid van het werkwoord platit

Zelfstandig naamwoord

plat monbezield

1. loon, salaris

   «Konečně má lepší práci i větší plat.»

   Eindelijk heeft hij beter werk én een hoger salaris.

2. betaling

   «Dlužník zastavil platy.»

   De schuldenaar heeft de betalingen stopgezet.

Verbuiging

	enkelvoud	meervoud
nominatief	plat	platy
genitief	platu	platů
datief	platu	platům
accusatief	plat	platy
vocatief	plate	platy
locatief	platu	platech
instrumentalis	platem	platy

Synoniemen

1. gáže v, mzda v, odměna v, příjem monbezield, služné o, výplata v
2. platba v

Afgeleide begrippen

• plátce m
• plátek monbezield
• platidlo o
• platík m
• platový

Typische woordcombinaties

krácení platu o měsíční plat monbezield nástupní plat monbezield – startsalaris roční plat monbezield

stálý plat monbezield základní plat monbezield – basissalaris zvýšení platu monbezield

Verwante begrippen

• plátno o
• platný
• platově (bw.)
• zaplatit

Paroniemen

• plať
• plát
• plot monbezield

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Verwijzingen

• Internetová jazyková příručka - Ústav pro jazyk český AV ČR (Tsjechisch)
• Slovník spisovného jazyka českého - Ústav pro jazyk český AV ČR (Tsjechisch)
• Příruční slovník jazyka českého - Ústav pro jazyk český AV ČR (Tsjechisch)
• Česko-německý slovník Fr. Št. Kotta - Ústav pro jazyk český AV ČR (Tsjechisch / Duits)

Zelfstandig naamwoord

plat

1. genitief meervoud van plato