hek

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  hek    (hulp, bestand)
• IPA: / hɛk / (1 lettergreep); /ɦɛk/

Woordafbreking

• hek

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘rastering’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1227

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	hek	hekken
verkleinwoord	hekje	hekjes

Zelfstandig naamwoord

het hek o

1. omheining, afscheiding

   ▸ Om het veld heen liep een hek, zodat de bal niet makkelijk de weg op kon rollen.

2. draaibaar deel van een omheining, het deel dat als toegang gebruikt wordt

   ▸ De opzichter ontsluit het ijzeren hek, dat het station Eismeer van de steile, naakte rotswand scheidt.

3. (molenaarsambacht) raamwerk van latten van een molenwiek

   ▸ ⧖ Molenwiek noemen wij ieder' uitsteekenden arm van eene molenroede met het noodige latwerk, dat Hekwerk of de Hekken genoemd wordt, voorzien. — Zo dat, eigenlijk gesproken, een iedere Molen maar twee roeden doch vier wieken hebbe.

4. (scheepvaart) de bovenachterzijde van een schip, achterreling

Hyponiemen

   

afscheidingshek afzethek apartheidshek bedhek bouwhek doophek draaihek dranghek drooghek fluisterhek geleidingshek klaphek koorhek loophek nadarhek onrusthek prikkeldraadhek schoolhek schrikhek schuifhek sierhek slaghek stadionhek starthek terreurhek toegangshek tolhek traliehek traphek tuinhek valhek vanghek veiligheidshek vluchtelingenhek voerhek werfhek

Afgeleide begrippen

   

hekanker hekbalk hekboot hekdavit hekdavits hekgolf hekkenbed hekkensluiter hekkenspringer hekkevuur heklastig heklicht hekmotor hekpaal hekschroef heksloep heksluiter hekstag hekstelling hekstijl hektjalk hektrawler hektreiler hekwerk hekwiel hekwieler

Uitdrukkingen en gezegden

• De wind niet door de hekken laten waaien

Elke mogelijke gelegenheid benutten

Spreekwoorden

• Als het hek van de dam is, lopen de schapen overal.

Wanneer er geen toezicht is, doet men wat men maar wil (vgl. als de kat van huis is, dansen de muizen op tafel)

• De een mag een koe stelen, de ander mag nog niet over het hek kijken.

Er wordt met twee maten gemeten, de een mag veel terwijl de ander niks of veel minder mag

• De hekken zijn verhangen.

De situatie is geheel veranderd (vgl. De bordjes zijn verhangen)

• Het hek is van de dam.

Er is geen belemmering meer, zodat iedereen nu kan doen wat hij wil (vaak in negatief opzicht)

Vertalingen

    1. omheining, afscheiding   

Engels: fence (en) Fins: aita (fi) Frans: clôture (fr) v

Ido: fenco (io) Papiaments: hèkchi

    2. draaibaar deel van een omheining, het deel dat als toegang gebruikt wordt   

Engels: gate (en) Fins: portti (fi)

Frans: grille (fr) v

    3. raamwerk van latten van een molenwiek   

Engels: frame (en)

Frans: châssis (fr) m

    4. de bovenachterzijde van een schip (achterreling)   

Engels: stern (en)

Frans: arcasse (fr) v, poupe (fr) v

Gangbaarheid

• Het woord hek staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "hek" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
99 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.