graaf

Niet te verwarren met: -graaf

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  graaf    (hulp, bestand)
• IPA: /ɣraf/

Woordafbreking

• graaf

Woordherkomst en -opbouw

• Leenwoord uit het middeleeuws Latijn, in de betekenis van ‘adellijke titel’ voor het eerst aangetroffen in 1201
• [bestuurlijke functie of titel] van Middelnederlands grave of greve; vergelijk middeleeuws Latijn graffio
• [gegraven waterloop] van Middelnederlands grave; afgeleid van graven (werkwoord)
• [spade] afgeleid van graven (werkwoord)
• [wiskundige beschrijving gegevens] van Oudgrieks γραφή (grafè) "tekening"

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	graaf	graven
verkleinwoord	graafje	graafjes

Zelfstandig naamwoord

de graaf m

1. persoon met een voorname bestuurlijke functie of titel
   1. (verouderd) (vroege middeleeuwen) door de vorst aangewezen ambtenaar die het hoogste toezicht op de rechtspraak of een ander belangrijke activiteit uitoefent
   2. (leenstelsel), (adel) edelman, erfelijk bestuurder van een graafschap; oorspronkelijk leenman van een vorst, één rang lager dan markies, één rang hoger dan burggraaf, naderhand steeds meer zelfstandig heerser
   3. (adel) adellijke titel, niet meer verbonden aan een bestuurlijke functie
2. (verouderd) uitgegraven waterloop, gracht, greppel

Hyponiemen

    1. persoon met een voorname bestuurlijke functie of titel

burggraaf dijkgraaf (*) gouwgraaf landgraaf markgraaf molengraaf paltsgraaf pluimgraaf (*) rijksgraaf vrijgraaf watergraaf (*) wildgraaf

(*) geen adel

    2. uitgegraven waterloop, gracht, greppel

Bleskensgraaf Bodegrave genaakgraaf Grave loopgraaf landgraaf Landgraaf leigraaf maatgraaf Molenaarsgraaf Molengraaf tochtgraaf tweevoudsgraaf vloedgraaf

Afgeleide begrippen

1. persoon met een voorname bestuurlijke functie of titel

• graaflijk, graafnagel, graafschap, grafelijk, gravendienst, gravenhoed, gravenhuis, gravenkasteel, gravenkroon, gravensteen, Gravenzande, gravin

Vertalingen

    1. geschiedkundige term voor een landsheer, oorspronkelijk belast met de rechtspraak...   

Afrikaans: graaf (af) Catalaans: comte (ca) m Deens: greve (da) g Duits: Graf (de) m Engels: count (en), earl (en) Fins: kreivi (fi) Frans: comte (fr) m Hongaars: gróf (hu) Italiaans: conte (it) m

Noors: greve (no) m Papiaments: konde Pools: hrabia (pl) m Portugees: conde (pt) m Roemeens: conte (ro) m Spaans: conde (es) m Tsjechisch: hrabě (cs) m Zweeds: greve (sv) g

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	graaf	graven
verkleinwoord	-	-

Zelfstandig naamwoord

de graaf v / m

1. (verouderd) spade

Hyponiemen

    1. spade

hooigraaf steekgraaf

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	graaf	grafen
verkleinwoord	graafje	graafjes

Zelfstandig naamwoord

de graaf m

1. (wiskunde) (elektrotechniek) beschrijving van gegevens in de vorm van een verzameling punten, knopen genoemd, waarvan sommige verbonden zijn door lijnen, de zijden, kanten of takken

   • Een elektrisch netwerk is een voorbeeld waar de theorie van de gerichte grafen kan worden toegepast. 

Opmerkingen

• Afhankelijk van de toepassing kunnen de lijnen gericht zijn, dan worden ze ook wel pijlen genoemd, men spreekt dan van een gerichte graaf of digraaf (directed of directioneel).

Synoniemen

• grafe

Hyponiemen

• digraaf

Verwante begrippen

• knopen, knooppunten, vertices, takken, edges, mazen, bomen, maasstromen, knoopspanningen, netwerktheorie

Vertalingen

    1. beschrijving van gegevens in de vorm van een verzameling punten,...   

Engels: graph (en)

Spaans: grafo (es) m

Werkwoord

vervoeging van
graven

graaf

1. eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van graven
   

   • Ik graaf. 

2. gebiedende wijs van graven
   

   • Graaf! 

3. (bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van graven
   

   • Graaf je? 

Gangbaarheid

• Het woord graaf staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "graaf" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
97 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Afrikaans

Uitspraak

• geluid

stamtijd
infinitief	voltooid deelwoord
graaf	gegrawe
	volledig

Werkwoord

graaf

1. graven

Synoniemen

• grawe

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	graaf	grawe

Zelfstandig naamwoord

graaf

1. (leenstelsel), (adel) graaf
2. (gereedschap) schop, spade