drijven

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  drijven    (hulp, bestand)

Woordafbreking

• drij·ven

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘voor zich uit doen gaan’ voor het eerst aangetroffen in 1100
• van het Middelnederlands driven; vergelijk Middelhoogduits triben en Oudsaksisch driban

stamtijd
onbepaalde wijs	verleden tijd	voltooid deelwoord
drijven	dreef	gedreven
klasse 1	volledig

Werkwoord

drijven

• ergatief

1. op het oppervlak van een vloeistof (voornamelijk water) rusten

   • De in het water gevallen boomstam dreef langzaam naar zee. 

   ▸ Gaat dit toch verkeerd? Dan is de beste tip weer: gewoon met de stroom mee drijven.

2. in de lucht zweven

   • Traag dreven de wolken door de lucht. 

3. (figuurlijk) doorweekt zijn, erg nat zijn

   • Toen zij uren in de regen hadden gelopen, dreven ze van het water. 

• overgankelijk

1. iets of iemand voor zich uit doen bewegen

   • De herders dreven de kudde naar de omheining. 

2. (handel) plegen, (een zaak) leiden, uitoefenen, besturen

   • Hij dreef de zaak met grote kundigheid. 

3. slaan, (met kracht) inbrengen

   • Hij dreef de spijker met krachtige slagen in het hout. 
   • Zij nam Aeneas' zwaard, drukte de wens uit dat de verrader de rook van haar brandstapel op zee zou zien en dreef het metaal diep in haar lichaam. 

4. figuren op metaal uitkloppen, ciseleren
5. aansporen, bewegen tot

   • Deze ontwikkelingen alarmeerden Slovenen en Kroaten, en dreef hen snel richting onafhankelijkheid 

6. drijven tot: dwingen

   • De honger dreef de mensen tot vluchten. 

Verwante begrippen

• dobberen, vlotten, zwemmen, op drift zijn, drijver
• opjagen

Hyponiemen

   

aandrijven afdrijven bedrijven bijeendrijven bovendrijven doordrijven dwarsdrijven handeldrijven heendrijven indrijven meedrijven misdrijven nadrijven nederdrijven omdrijven omhoogdrijven opdrijven overdrijven ronddrijven samendrijven terugdrijven toedrijven uitdrijven uiteendrijven verdrijven voorbijdrijven voortdrijven wegdrijven

Afgeleide begrippen

   

drijfanker drijfas drijfgas drijfhout drijfijs drijfijzer drijfjacht drijfkaars drijfkracht drijfkunst drijfmest drijfnat drijfnet drijfriem drijfsijs drijfstang drijfsteen drijftil drijfveer drijfvermogen drijfwant drijfwerk drijfwiel drijfzaad drijfzand drijver

Vertalingen

    e1. op het oppervlak van een vloeistof rusten   

Duits: schwimmen (de) Engels: float (en)

Spaans: flotar (es), aboyar (es), nadar (es) (van een ding), sobrenadar (es), ir a la deriva (es) (stuurloos)

    e2. in de lucht zweven   

Spaans: flotar (es)

    e3. doornat zijn   

Spaans: estar empapado (es)

    o1. iets of iemand voor zich uit doen bewegen   

Duits: treiben (de) Engels: drive (en)

Oudnoords: hráða, reiða, rétta Spaans: llevar (es), guiar (es), conducir (es), ojear (es), arrear (es)

    o2. een zaak leiden   

Spaans: dirigir (es), conducir (es)

    o3. slaan, (met kracht) inbrengen   

Spaans: conducir (es), poner (es)

    o4. metaal drijven   

Spaans: abollonar (es), cincelar (es), repujar (es)

    o5. aansporen   

Spaans: espolear (es), aguijar (es), aguijonear (es), estimular (es), instigar (es), incitar (es), aguzar (es), animar (es), impeler (es), acuciar (es)

Gangbaarheid

• Het woord drijven staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "drijven" herkend door:

99 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.