bruin

Nederlands

 

bruin

Uitspraak

• Geluid:  bruin    (hulp, bestand)
• IPA: / brœyn / (1 lettergreep)

Woordafbreking

• bruin

Woordherkomst en -opbouw

• van Middelnederlands brun, bruun “bruin, donker, glanzend”, als kleurnaam aangetroffen vanaf 1210; uit Germaans *brūna-, verwant aan Duits braun, Engels brown, Fries brún

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	bruin	bruinen
verkleinwoord	bruintje	bruintjes

Zelfstandig naamwoord

het bruin o

1. (kleur) kleur zoals die van koffie of chocola, tertiaire kleur die wordt verkregen door rood, geel en blauw te combineren

   • Bruin is de kleur van aarde en dus de kleur die ons dichter naar de aarde toebrengt. 
   • Dat bruin ziet er best mooi uit. 

2. paard, vooral een paard met een vacht in de kleur als van koffie of chocola

Uitdrukkingen en gezegden

• [2]: dat kan bruintje niet trekken.

dat is te duur.

Het al te bruin bakken

• te erg maken

Vertalingen

    1. kleur zoals die van koffie of chocola   

Duits: braun (de) Engels: brown (en) Esperanto: bruna (eo) Frans: brun (fr) Grieks: καφέ (el) Ido: bruna (io) Italiaans: bruno (it) Limburgs: broen (li) Nedersaksisch: broen (nds), bruun (nds)

Noors: brun (no) Nynorsk: brun (nn) Oudnoords: brúnn Papiaments: brùin Pools: brąz (pl) Spaans: marrón (es) Talossaans: braneu Tsjechisch: hnědá (cs) v Turks: kahverengi (tr)

    1. een paard, vooral een paard met een vacht in de kleur   

	stellend	vergrotend	overtreffend
onverbogen	bruin	bruiner	bruinst
verbogen	bruine	bruinere	bruinste
partitief	bruins	bruiners	-

Bijvoeglijk naamwoord

bruin

1. (kleur) met een kleur zoals die van koffie of chocola, in een tertiaire kleur die wordt verkregen door rood, geel en blauw te combineren

   • Dat is een bruin huis! 

   ▸ Aan de andere kant van de vallei zag ik opeens bruine stipjes bewegen in een veld vol bosbessen. Het waren twee zwarte beren die door de felle zon goudbruin waren verkleurd.

2. (figuurlijk) gemakkelijk, zonder beslommeringen

   • Zij leiden daar een bruin leven! 

3. (figuurlijk) een donker gelaat of uiterlijk hebbend, opgevat als een etnisch kenmerk

   ▸ Als ze met een klasgenootje mee naar huis gaat om bij haar in de tuin te schommelen, wordt het meisje door haar moeder binnengeroepen en keert zij even later terug met de mededeling dat Zon/Sonja weg moet omdat ze zwart is. Voor het eerst beseft Sonja dat zij een kleurling is; haar bruine huid is niet vanzelfsprekend meer, en ze krijgt er een hekel aan.

4. (metonymisch) (politiek) met betrekking tot het nationaalsocialisme of fascisme (vernoemd naar de dominante kleur van de uniformen van de aanhangers)

   ▸ de oorlog mag dan passé zijn, de rassenwaan en het andere ideeëngoed van de nazi's is nog geenszins overwonnen. In deze roman zijn het, naast Frau Behrend, vooral de kleine neringdoenden en cafébezoekers die de lof zingen van het bruine verleden en soms luidkeels terugverlangen naar de besnorde dictator.

Hyponiemen

• [1] (intensivering) diepbruin, poepbruin

   

beigebruin bleekbruin boerenbruin chocoladebruin diepbruin donkerbruin geelbruin goudbruin grauwbruin grijsbruin groenbruin kaneelbruin kastanjebruin koperbruin leembruin lichtbruin mahoniebruin notenbruin okerbruin olijfbruin oranjebruin paarsbruin poepbruin reebruin roestbruin roodbruin rosbruin sepiabruin signaalbruin terrabruin vaalbruin vroege bruine zonnebankbruin zwartbruin

Afgeleide begrippen

   

Afrikaanse bruine kiekendief Amerikaanse bruine slang Austens bruine neushoornvogel Balkan bruin blauwtje Bruine Kil Ceylonese bruine uil Chios bruin zandoogje Cypriotisch bruin zandoogje Egeïsch bruin zandoogje Europese bruine beer Levant bruin zandoogje Marsicaanse bruine beer Moors bruin blauwtje Oost-Siberische bruine beer Pacifische bruine kiekendief Sardijns bruin zandoogje Spaans bruin blauwtje Syrische bruine beer Tasmaanse bruine struiksluiper Turks bruin zandoogje Urubamba bruine titi bruin blauwtje bruin boshoen bruin contrahorentje bruin dikkopje bruin duizendbladhaantje bruin gemarmerde schildwants bruin gitje bruin juffertje bruin kaardertje bruin lieveheersbeestje bruin margrietje bruin olijfgroen bruin porseleinhoen bruin schavertje bruin spannertje bruin spieshert bruin sponshorentje bruin waterhoen bruin wolharig dwerggrijpstaartstekelvarken bruin zandoogje bruinachtig bruinbakken bruinbeige bruinblond bruinboek bruinborst bruinbrood bruindoek bruine Australische springmuis bruine Australische springmuisje bruine aardkruiper bruine aardschildpad bruine amarant bruine anemoonvis bruine baardvogel bruine baviaan bruine beeksalamander bruine beer bruine beertje bruine bergspanner bruine berkensteltmot bruine blinkslak bruine boeboekuil bruine bontloper bruine boomkangoeroe bruine boomklever bruine borstelvogel bruine bosbesuil bruine bosglimmer bruine bosral bruine bosrankspanner bruine bosuil bruine boszanger bruine breedbektiran bruine breedvleugeluil bruine brulaap bruine cachalote bruine chachalaca bruine daguil bruine diadeemhoningeter bruine diksnavelmees bruine doornsnavel bruine drongovliegenvanger bruine druppelastrild bruine duiker bruine dwerghoningeter bruine dwergmeerval bruine dwergmeervalletje bruine eenstaart bruine eikenbastmineermot bruine eikenmineermot bruine eikenpage bruine eikenvlekmot bruine elenia bruine elzensteltmot bruine esdoornmineermot bruine essenmot bruine essenuil bruine fluiter bruine frambozenkever bruine fruitetende vleermuis bruine gaai bruine gaasvlieg bruine galito bruine gent bruine getande randwants bruine glazenmaker bruine goudvink bruine granietuil bruine grasmot bruine grassluiper bruine grasuil bruine grijsbandspanner bruine groenuil bruine grondvink bruine grootoogboktor bruine haakbladroller bruine haarkever bruine heggenmus bruine heide-uil bruine heispanner bruine herfstuil bruine hokko bruine honingzuiger bruine huid bruine huidje bruine huismot bruine hyena bruine incakolibrie bruine kakkerlak bruine kapucijnaap bruine kathaai bruine kattenstaartsnuitkever bruine katvogel bruine kiekendief bruine kiekendiefje bruine kikker bruine klauwier bruine klauwiertangare bruine koekoeksduif bruine kolibrie bruine konijnvis bruine korenbout bruine krooneend bruine kustmot bruine kwartel bruine kwartelduif bruine kwartellijster bruine landschildpad bruine langhaar bruine langsprietslakvlieg bruine langstaartkoekoek bruine lemming bruine lemmings bruine lijster bruine lijstertimalia bruine lipvis bruine loofbuulbuul bruine maki bruine mangoest bruine mangrovezanger bruine marmerbladroller bruine meesstekelstaart bruine meeszanger bruine metaalvlinder bruine miertapuit bruine mierwesp bruine molmboorder bruine mospalpmot bruine muisvogel bruine muurkokermot bruine nachtboomslang bruine neushoornvogel bruine oogbladroller bruine oogspanner bruine oorfazant bruine pelikaan bruine pelsmot bruine plooislak bruine poelslak bruine prachtuil bruine purperspreeuw bruine raafkaketoe bruine rat bruine ratje bruine renmier bruine rijstvogel bruine roodmus bruine rotsspekvreter bruine rouwbij bruine rozenmineermot bruine schaamhaai bruine schaatsenrijder bruine schorpioenmier bruine schorpioenvis bruine sikkelsnavel bruine sikkeluil bruine slangenarend bruine slingeraap bruine slobkousbij bruine snelloper bruine snuituil bruine soldaatboktor bruine spinthoutkever bruine sprinkhaan bruine staafmier bruine steltral bruine stompneusaap bruine stormvogel bruine struiksluiper bruine struikzanger bruine taling bruine tandbaars bruine tandkever bruine tinamoe bruine toonhaai bruine towie bruine trappist bruine tuiniervogel bruine uil bruine vedermot bruine vierbandspanner bruine violetoorkolibrie bruine visuil bruine vliegenvanger bruine vuurvlinder bruine waaierstaart bruine wapendrager bruine watertroepiaal bruine weduwe bruine wegslak bruine wielewaal bruine winterjuffer bruine witkoppalpmot bruine witvleugeluil bruine wolaap bruine wormkokermot bruine zaadmier bruine zeekomkommer bruine zeevinger bruine zoetwaterpoliep bruine zoompalpmot bruine zuringsnuitkever bruine zwartkop bruine zwartstipuil bruinen bruingebrand bruingeel bruingetint bruingoed bruingrauw bruingrijs bruingroen bruinharig bruinhart bruinheid bruinhemd bruinig bruinijzererts bruinkap bruinkeel bruinkleurig bruinkool bruinkop bruinleren bruinoog bruinoranje bruinrood bruinrot bruinrug bruinstaart bruinsteen bruintje bruinverbrand bruinvis bruinvissen bruinwerker bruinwier bruinzwart grote bruine grasuil grote bruine spanner grote bruine valk grote bruine vleermuis grote bruine vruchtduif kleine bruine skink kleine bruine vleermuis kleine bruine vruchtduif oostelijke bruine kiekendief vals bruin blauwtje verbruinen

Vertalingen

    1. een kleur zoals die van walnoten, chocola of koffie hebbend   

Deens: brun (da) Duits: braun (de) Engels: brown (en) Frans: brun (fr) Grieks: καφέ (el), καφετής (el) Ido: bruna (io) Italiaans: bruno (it) Nedersaksisch: broen (nds), bruun (nds) Noors: brun (no)

Nynorsk: brun (nn) Oudnoords: brúnn Papiaments: brùin Pools: brązowy (pl) Slowaaks: hnedý (sk) Spaans: marrón (es) Tsjechisch: hnědý (cs) Turks: kahverengi (tr)

Werkwoord

vervoeging van
bruinen

bruin

1. eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van bruinen
   

   • Ik bruin. 

2. gebiedende wijs van bruinen
   

   • Bruin! 

3. (bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van bruinen
   

   • Bruin je? 

Gangbaarheid

• Het woord bruin staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "bruin" herkend door:

99 %	van de Nederlanders;
99 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Verwijzingen

Kleuren in het Nederlands (nld) (de kleuren zijn slechts indicatief) (zie ook: RAL-kleuren)