Wilhelm Busch

Heinrich Christian Wilhelm Busch (Wiedensahl, in de huidige Samtgemeinde Niedernwöhren, 15 april 1832 – Mechtshausen, gemeente Seesen, 9 januari 1908) was een Duitse dichter, cartoonist en tekenaar. Zijn bekendste creaties zijn Max und Moritz (1865) en Die fromme Helene (1872).

Wilhelm-Busch-Museum, in zijn geboortehuis te Wiedensahl
Wilhelm-Busch-Karikatur-Museum, Hannover

Wilhelm Busch kwam uit een groot middenstandersgezin in het kleine Nedersaksische dorp Wiedensahl. Hij leerde voor ingenieur, maar ging naar Düsseldorf, Antwerpen en München om kunstschilder te worden. In zijn leven produceerde hij meer dan duizend schilderijen^[1], maar hij werd beroemd met zijn buitengewoon grappige en verrassend moderne getekende verhalen, die zich laten lezen als een strip. Ze werden deels gepubliceerd in de Fliegende Blätter en de Münchener Bilderbogen. Busch schreef behalve de pregnante rijmende verzen bij zijn beeldverhalen ook gedichten en proza.

Zijn pessimistische, illusieloze visie op mens en wereld werd beïnvloed door Arthur Schopenhauer, zijn schrijfstijl door Heinrich Heine en zijn schilderijen vertonen invloed van de 17e-eeuwse Hollandse meesters. Veel van zijn verzen zijn gevleugelde woorden geworden, onder meer 'Vater werden ist nicht schwer, / Vater sein dagegen sehr.' Hij overleed op 9 januari 1908 op 75-jarige leeftijd.

Er staat een, ook aan de karikatuur-, strip- en tekenkunst in het algemeen gewijd, Wilhelm-Busch-Museum^[2], ook wel Karikatur-Museum geheten, in het voormalige Georgenpalais (bouwjaar 1780) te Hannover. Ook het geboortehuis van Wilhelm Busch te Wiedensahl, en het huis, waar Busch, bij een neef van hem, zijn laatste levensjaren doorbracht, te Mechtshausen, fungeren als aan hem gewijde musea.

Beeldverhalen

Max und Moritz (1865) over twee kwajongens met wie het slecht afloopt.
Max en Maurits, De vrome Helena, De wijsheid in de kan, (1965) voor Nederland opnieuw bewerkt door Bertus Aafjes en voorzien met de oorspronkelijke tekeningen, uitgave: A.W. Bruna Uitgevers, Zwarte Beertjes nr 780
In Die fromme Helene (1872) neemt Busch de rooms-katholieke schijnheiligheid op de hak.
Fipps der Affe (1879): aap die uit Afrika in Duitsland terechtkomt, met noodlottige gevolgen.
Der Virtuos (1865): satire op pianovirtuozen als Franz Liszt.
Adelens Spaziergang: met te veel keurigheid loopt het verkeerd af.

Dichtbundels

Kritik des Herzens (1874)
Zu guter Letzt (1904)
Schein und Sein (1909)

Proza

Von mir über mich (1886, autobiografie)
Eduards Traum (1891, fantastische vertelling)
Der Schmetterling (1895, anti-idylle)

Zie ook

The Katzenjammer Kids, een stripreeks die door Busch' Max und Moritz werd geïnspireerd.

Externe links

(en) Wilhelm Busch in de Internet Movie Database
Wilhelm Busch-website
Alle strips
www.karikatur-museum.de Website Wilhelm Busch Karikatur-Museum, Hannover
www.wilhelm-busch-land.de/orte/geburtshaus/ Website Wilhelm-Busch-geboortehuis
www.wilhelm-busch-haus.de Website Wilhelm-Busch-Haus te Mechtshausen

Bronnen, noten en/of referenties

↑ Busch beschouwde zichzelf niet als een meester in de schilderkunst, en zag zijn eigen werk als minderwaardig, vooral in vergelijking met de Hollandse en Vlaamse meesters, die hij zeer bewonderde. Daarom heeft hij veel ervan zelf vernietigd. Slechts een klein aantal schilderijen van Wilhelm Busch zijn bewaard gebleven.
↑ Officiële naam: Wilhelm Busch – Deutsches Museum für Karikatur und Zeichenkunst.

Zie de categorie Wilhelm Busch van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

[1] Busch beschouwde zichzelf niet als een meester in de schilderkunst, en zag zijn eigen werk als minderwaardig, vooral in vergelijking met de Hollandse en Vlaamse meesters, die hij zeer bewonderde. Daarom heeft hij veel ervan zelf vernietigd. Slechts een klein aantal schilderijen van Wilhelm Busch zijn bewaard gebleven.

[2] Officiële naam: Wilhelm Busch – Deutsches Museum für Karikatur und Zeichenkunst.

[1]

[2]