Wapen van Brabant
Het wapen van Brabant is een leeuw van goud, genageld en getongd van keel, op een veld van sabel. Het wordt nog steeds ongewijzigd gebruikt door de Nederlandse provincie Noord-Brabant (zie afbeelding) en is ook de basis van de huidige wapens en vlaggen van de Belgische provincies Vlaams-Brabant en Waals-Brabant.
Oorsprong
[bewerken | brontekst bewerken]
De eerste hertog van Brabant die een leeuw als heraldisch symbool gevoerd schijnt te hebben was Godfried met de Baard. Godfried, toen al graaf van Leuven, kreeg het gebied in 1106 in leen en voerde de leeuw in zijn vaandel. Hendrik I ging later in de twaalfde eeuw deze leeuw in zijn wapen voeren. Of de leeuw en het schild toen al dezelfde kleuren hadden is niet bekend. De eerste twee bronnen die daar ongeveer gelijktijdig over spreken stammen uit het midden van de dertiende eeuw en geven beide een leeuw van goud op een veld van sabel. Dit zijn de wapenrol Bigot en het geïllustreerde Liber Additamentorum. In de veertiende eeuw werden, zoals toen gebruikelijk raakte, de nagels en de tong keel gekleurd. Sindsdien is het wapen niet meer veranderd. Wel ontstond er later, tijdens de Bourgondische en Habsburgse overheersing, controverse over het gebruik van het wapen. De hertogskroon werd gewoonlijk weggelaten, omdat het gebied niet meer zelfstandig was.
Vanaf de Tachtigjarige Oorlog
[bewerken | brontekst bewerken]In 1581 zwoeren de Staten van Brabant de Spaanse koning Filips II af. Dit was voor hen aanleiding de hertogskroon weer te herstellen. Het wapen met de kroon kwam vanaf 1648 ook in gebruik voor Staats-Brabant.
Het departement Bataafs-Brabant van de Bataafse Republiek verving aanvankelijk de kroon door een lauwerkrans. Bij de hernoeming in 1798 naar Departement van de Dommel werd de hertogskroon heringevoerd.
Het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden
[bewerken | brontekst bewerken]
In het in 1815 gestichte Verenigd Koninkrijk der Nederlanden werd het oude hertogdom Brabant in drie provincies verdeeld: Noord-Brabant, Antwerpen en Zuid-Brabant. De provincie Antwerpen kreeg een nieuw wapen, samengesteld uit de wapens van het Markgraafschap Antwerpen en de heerlijkheden Mechelen en Turnhout en het Koninkrijk (zie Wapen van Antwerpen). Het wapen van Brabant kwam er dus niet in terug. De wapens van Noord- en Zuid-Brabant waren volkomen identiek en gelijk aan het vertrouwde wapen. Na de afscheiding van België bleef het wapen van Brabant ongewijzigd. De Noord-Brabantse leeuw kreeg er op 15 juli 1920 twee gouden leeuwen als schildhouders bij; sindsdien is het niet meer veranderd.
Vlag en wapen van België
[bewerken | brontekst bewerken]Omdat Brabant in de late middeleeuwen in de Zuidelijke Nederlanden het voornaamste gewest was geweest werd de Brabantse leeuw verheven tot het wapen voor België. De hertogskroon werd daarbij uiteraard door een koningskroon vervangen. Verder werden twee leeuwen als schildhouders en de wapenspreuk toegevoegd. De vlag van België is op het Brabantse wapen gebaseerd, en wel op de kleuren die in het wapen voorkomen.
Vlaams- en Waals-Brabant
[bewerken | brontekst bewerken]Op 1 januari 1995 werd Belgisch Brabant verdeeld in een Vlaams, een Waals en een Brussels deel. Zoals boven reeds opgemerkt lijken de wapens van Vlaams- en Waals-Brabant beide nog sterk op het oude wapen van Brabant. Het Vlaamse wapen heeft inmiddels ook schildhouders en is voorzien van een hartschild, doorsneden in drieën van keel, zilver en keel, met andere woorden het wapen van de Vlaams-Brabantse hoofdstad Leuven.
Zie Wapen van Waals-Brabant voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Het Waalse wapen is gekapt van goud met twee stappende hanen van keel. De stappende haan van keel op een veld van goud is het wapen van Wallonië; het wapendier is een verwijzing naar de Franse natie (Latijns gallus: "haan" en "Galliër").
Zie ook
[bewerken | brontekst bewerken]- Hubert de Vries: Wapens in de Nederlanden. De historische ontwikkeling van de heraldische sumbolen van Nederland, België, hun provincies en Luxemburg. Uitgeverij Jan Mets, Amsterdam, 1995: pp 80-67
· 
· 
.svg){kind=small}
· · 