Vanilloideae
| Vanilloideae | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||
| Vanilla humblotii | |||||||||||||||
| Taxonomische indeling | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Onderfamilie | |||||||||||||||
| Vanilloideae (Lindl.) Szlach. (1995) | |||||||||||||||
Afbeeldingen op  Wikimedia Commons
| |||||||||||||||
Vanilloideae op  Wikispecies
| |||||||||||||||
| |||||||||||||||
Vanilloideae is een botanische naam voor een onderfamilie van de orchideeënfamilie (Orchidaceae).
Het is een van de kleinere van de vijf onderfamilies, met twee tribus, vijftien geslachten en ongeveer 180 soorten. De Vanilloideae bezitten een aantal voor orchideeën ongewone kenmerken, zoals de wijze waarop de vruchten zich openen.
De meest bekende vertegenwoordiger van deze groep is de vanille-orchidee (Vanilla planifolia), de oorspronkelijke leverancier van vanille.
Naamgeving en etymologie
[bewerken | brontekst bewerken]De naam Vanilloideae is afkomstig van het geslacht Vanilla (vanille-orchidee), een van de geslachten uit deze onderfamilie.
Kenmerken
[bewerken | brontekst bewerken]De onderfamilie Vanilloideae bestaat uit kruidachtige, vaste planten, met een slanke, dikwijls licht verhoutte en tot een liaan verlengde stengel en een wortel voorzien van een velamen.
Sommige soorten zijn epiparasieten en zijn bladloos, maar meestal zijn er wel groene, vlezige of lederachtige bladeren aanwezig, spiraalsgewijs of in twee rijen ingeplant. De bladnervatuur is dikwijls netvormig, wat uitzonderlijk is voor orchideeën.
De bloeiwijze is een onvertakte tros. De bloemen zijn geresupineerd, zodat de lip onderaan staat. De sepalen of kelkbladen en petalen of kroonbladen zijn drietallig. Het vruchtbeginsel is onderstandig, en één- of driehokkig.
De stamper is met één resterende vruchtbare meeldraad gefuseerd tot een slank gynostemium met slechts één (zelden drie) stempellob(ben). De pollenkorrels vormen een melige, licht kleverige massa of zijn soms in pollinia omgevormd.
De vrucht is meestal een vlezige doosvrucht die zich opent langs spleten. Ze bevatten talrijke linze-vormige zaden, 0,5–1 mm groot, voorzien van een harde zaadhuid.
Voorkomen
[bewerken | brontekst bewerken]De verschillende geslachten van de Vanilloideae komen voor in tropische streken van Midden- en Zuid-Amerika, Azië en Australië. Vanilla heeft een pantropische verspreiding, met inbegrip van Afrika.
Taxonomie
[bewerken | brontekst bewerken]De onderfamilie Vanilloideae is lange tijd als een aparte familie buiten de Orchidaceae gezien, onder de naam Vanillaceae. Maar recent DNA-onderzoek heeft uitgewezen dat zij een zustertaxon zijn van de onderfamilie Epidendroideae en de onderfamilie Orchidoideae en dus wel degelijk in de Orchidaceae thuishoren. Ze worden op hun beurt nog eens onderverdeeld in twee tribus, de tribus Pogonieae en de tribus Vanilleae. Robert Dressler[1] verdeelt deze laatste groep nog eens in drie subtribus:
De stamboom van de onderfamilie Vanilloideae kan als volgt worden voorgesteld[2]:
| Orchidaceae |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
- Tribus: Pogonieae
- Tribus: Vanilleae
- Subtribus: Galeolinae
- Geslachten:
- Subtribus: Lecanorchidinae
- Geslacht:
- Subtribus: Vanillinae
- Geslachten:
- Subtribus: Galeolinae
Zie ook
[bewerken | brontekst bewerken]
- ↑ Robert L. Dressler, 1993: Phylogeny and Classification of the Orchid Family. S. 105ff. Cambridge University Press, ISBN 0-521-45058-6
- ↑ (en) K.M. Cameron, M.W. Chase, W.M. Whitten, P.J. Kores, D.C. Jarrell, V.A. Albert, T. Yukawa, H.G. Hills & D.H. Goldman, 1999: A Phylogenetic Analysis of the Orchidaceae: Evidence from rbcL Nucleotide Sequences
- (en) A phylogenetic analysis of the Orchidaceae: evidence from rbcL nucleotide sequences
- (en) 'Orchid Tree': een fylogenie van epifyten in de 'tree of life'
- Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Vanilloideae op de Duitstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.
- Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Vanilloideae op de Engelstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.
· 
· 
· ·