Naar inhoud springen

Amerikaanse dollar

Koppelingen bewerken
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
(Doorverwezen vanaf US$)
Amerikaanse dollar
Land Vlag van Verenigde Staten Verenigde Staten
Vlag van Nederland Caribisch Nederland
Vlag van Ecuador Ecuador
Vlag van El Salvador El Salvador
Vlag van Marshalleilanden Marshalleilanden
Vlag van Micronesië Micronesië
Vlag van Oost-Timor Oost-Timor
Vlag van Palau Palau
Vlag van Zimbabwe Zimbabwe
Vlag van Turks- en Caicoseilanden Turks- en Caicoseilanden
Vlag van Panama Panama
Verdeling 100 cent
ISO 4217-code USD
Afkorting of valutateken $, US$
Wisselkoers EUR 1 = USD 1,08
(24/2/2024)
Biljet van 20 dollar met afbeelding van president Andrew Jackson
Biljet van 20 dollar met afbeelding van president Andrew Jackson
Portaal  Portaalicoon   Economie

De Amerikaanse dollar is de wettige munteenheid van de Verenigde Staten en van enkele andere landen die deze munt als valuta overgenomen hebben.

Geschiedenis

[bewerken | brontekst bewerken]

In 1792 namen de Verenigde Staten de dollar aan als nationale munteenheid. De dollar geldt sinds de Tweede Wereldoorlog als anker-valuta in de internationale handel. Zo worden de goud- en aardolieprijzen in de internationale handelsmarkt in dollars uitgedrukt.

Vooral sinds 2002 verliest de Amerikaanse dollar steeds meer zijn status van overheersende munteenheid. De euro is een grote concurrent geworden en ook de Chinese renminbi wordt gezien als toekomstig sleutelvaluta in de wereldhandel. De gouverneur van de Centrale Bank van de Volksrepubliek China stelde in maart 2009 voor om de dollar als reservevaluta te vervangen door een "mandje" van een aantal valuta's.[1] De Russische minister van Financiën Kudrin verklaarde in juni 2009 nog dat de positie van de Amerikaanse dollar als leidende reservevaluta niet ter discussie stond.[2] Na 2010 werd echter een proces van de-dollarisering ingezet, waarbij verschillende landen waaronder Rusland en China[3] zijn overgestapt op handel in nationale valuta. Ook binnen de BRICS en de Shanghai-samenwerkingsorganisatie werden initiatieven in die zin ondernomen.

Landen waar de dollar wettig betaalmiddel is

[bewerken | brontekst bewerken]

Naast de Verenigde Staten zijn er andere landen en territoria die deze munteenheid gebruiken. Dit zijn:

Ook in de Amerikaanse territoria (de Amerikaanse Maagdeneilanden, Amerikaans-Samoa, Guam, de Noordelijke Marianen, Puerto Rico en de kleine afgelegen eilanden van de Verenigde Staten) wordt met de Amerikaanse dollar betaald.

Munten

[bewerken | brontekst bewerken]

De dollar is onderverdeeld in 100 cent (symbool ¢).

De quarters die tussen 1999 en 2009 werden uitgegeven bevatten een opdruk van een van de staten van Amerika, net zoals dat bij de euro het geval is. Zie State Quarters. De staten geven op deze speciale quarters een kenmerk van hun staat. Op de quarter van New York staat bijvoorbeeld het Vrijheidsbeeld afgebeeld met het onderschrift Gateway to freedom. Munten van 1 dollar worden betrekkelijk weinig gebruikt; meestal gebruikt men biljetten. Munten van een dollar worden opvallend genoeg wel gebruikt in de automaten voor kaartjes van de metro in onder andere New York.

Munten in circulatie

[bewerken | brontekst bewerken]
Waarde Afbeelding Specificatie[4] Geslagen Gebruik Algemene benaming
Voorkant Achterkant Rand Diameter Dikte Gewicht Samenstelling
$ 0,01 Abraham Lincoln Tarwe glad 19,00 mm 1,55 mm 1909-1982
3,11 g 		koper 95%
tin/zink 5% 		1909–1958 algemeen Wheat penny,
Penny,
Cent
Lincoln Memorial 19,05 mm 1959–2008 algemeen
Diverse Lincoln bicentennial series 1982-
heden
2,50 g 		kern:
zink 97,5% plating:
koper 2,5% 		2009
Union shield 2010–heden
$ 0,05 Thomas Jefferson Monticello glad 21,21 mm 1,95 mm 5,00 g koper 75%
nikkel 25% 		1938–1942, 1946–2003 algemeen Nickel
Diverse Westward Journey Series 2004–2005
Thomas Jefferson Monticello 2006–heden
$ 0,10 Franklin D. Roosevelt Fakkel, eikentak, olijftak 118 ribbels 17,91 mm 1,35 mm 2,268 g koper 91,67%
nikkel 8,33% 		1965–heden algemeen Dime
$ 0,25 George Washington Amerikaanse zeearend 119 ribbels 24,26 mm 1,75 mm 5,67 g 1965–1974, 1977–1998 algemeen Quarter
Koloniale militaire trommelslager (1975) 1976
State Quarter Series 1999–2008
DC and US Territories Quarters 2009
America the Beautiful Quarters 2010–2021
$ 0,50
 John F. Kennedy Zegel van de president van de Verenigde Staten omringd met 50 sterren 150 ribbels 30,61 mm 2,15 mm 11,34 g 1971–1974, 1977–heden beperkt Half dollar,
50-cent piece
Independence Hall (1975) 1976
$ 1
 Susan B. Anthony Insigne van Apollo 11 geribbeld 26,50 mm 2,00 mm 8,10 g 1979–1981, 1999 beperkt SBA,
Suzie B.
Sacagawea Amerikaanse zeearend in vlucht glad 26,50 mm 2,00 mm 8,10 g koper 77%
zink 12%
mangaan 7%
nikkel 4% 		2000–2008 Gold(en) dollar,
Sacajawea
Native American Themes glad met inscriptie 2009–heden
Een overleden president (tot en met James Garfield) (in circulatie gebracht tot 2011) Vrijheidsbeeld 2007–2011 (vanaf 2012 enkel als herdenkingsmunt, niet in circulatie) Gold(en) dollar

Bankbiljetten

[bewerken | brontekst bewerken]
$ 1 Silver Certificate (1928)
$ 1 (2003)

Tot aan de Amerikaanse Burgeroorlog gaf de federale overheid alleen gouden en zilveren munten uit. Bankbiljetten werden gedrukt door particuliere banken, en waren alleen bij de bank van uitgifte inwisselbaar. Ging zo'n bank failliet, dan werd het papiergeld waardeloos.

In 1862 gaf de regering-Lincoln dollarbiljetten uit, de zgn greenbacks, die inwisselbaar waren tegen muntgeld, maar niet werden gedekt door de goudvoorraad.

Bankbiljetten worden gemaakt van katoen gemengd met vlas.

Er hebben verscheidene bankbiljetten bestaan met een nominale waarde tot $ 100.000, deze zijn echter in 1969 uit de circulatie genomen om het criminelen lastiger te maken grote bedragen in contanten te vervoeren. Oorspronkelijk werden deze biljetten gebruikt voor transacties tussen banken. Deze biljetten met grote nominale waarde gelden in de Verenigde Staten nog wel als wettig betaalmiddel, maar de Wet geldstelsel BES regelt dat in Caribisch Nederland alleen biljetten met een nominale waarde van ten hoogste $100 erkend worden.

Het $ 2-biljet is bijna niet meer in omloop.

Koersontwikkeling van de dollar

[bewerken | brontekst bewerken]
Waarde van een (1) euro uitgedrukt in dollars vanaf 1999

Na de Tweede Wereldoorlog was de Verenigde Staten de belangrijkste economische macht. Op de Conferentie van Bretton Woods werd het Internationaal Monetair Fonds (IMF) in juli 1944 opgericht. Na de oorlog streefden de deelnemende landen naar vaste wisselkoersen. De waarde van de nationale valuta werd vastgelegd in goud of ten opzichte van de dollar. Hierbij was de basis dat een ounce goud gelijk stond aan 35 dollar.

De afspraken werden tot het eind van de jaren zestig goed nageleefd, maar de steun brokkelde af toen de dollar overgewaardeerd werd geacht. Speculanten richtten zich op de dollar en de Amerikaanse goudvoorraad slonk. In 1971 hief president Richard Nixon eenzijdig de goudstandaard op en daarmee de link tussen de dollar en het goud. Met de zogenaamde Nixon-schok kwam het systeem van Breton woods teneinde. De koers van de dollar is sindsdien zwevend al werden nu en dan pogingen gedaan het koersverloop te beïnvloeden zoals met het Plaza-akkoord gesloten in 1985 en het Louvre-akkoord van 1987.

De koers van de dollar ten opzichte van andere valuta heeft in de loop van de tijd vrij sterke bewegingen laten zien. De koers van de euro ten opzichte van de dollar ontwikkelde zich sinds begin 1999 als in deze grafiek aangegeven.

Mediabestanden die bij dit onderwerp horen, zijn te vinden op de pagina United States dollar op Wikimedia Commons.
Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Amerikaanse_dollar&oldid=68430078"