Toonhoogte
De toonhoogte (Engels: pitch) van een toon is het aantal trillingen per seconde, de frequentie, van de grondtoon. De toonhoogte wordt uitgedrukt in hertz (Hz).
In de muzieknotatie geeft een noot op de notenbalk de te spelen toon aan. Hoe hoger de noot op de balk genoteerd staat, hoe hoger de toon. De muzieksleutel van de notenbalk geeft aan wat het bereik van de notenbalk is. De precieze hoogte is ook afhankelijk van de gebruikte stemming van muziekinstrumenten. Veel muziekinstrumenten zijn gelijkzwevend gestemd, maar een viool als solo-instrument wordt meestal rein gestemd.
Toonhoogtetabel op basis van gelijkzwevende stemming
[bewerken | brontekst bewerken]
De onderstaande tabel bevat de frequenties en MIDI-nummers van de tonen in gelijkzwevende stemming, waarbij de stemtoon A4 op 440 Hz is gestemd. In de meest linker kolom staan de namen van de tonen en in de bovenste rij staan de nummers van de octaven.
Ter vergelijking is een pianoklavier afgebeeld. De tonen C4 en A4 verwijzen naar de overeenkomende toets op het pianoklavier. Toetsen die alleen voorkomen op een uitgebreide piano met 108 toetsen, zijn lichtgrijs gemarkeerd. Toetsen die op geen enkele piano voorkomen, zijn donkerder grijs gemarkeerd.
Octaaf Toon |
subsub- contra |
sub- contra |
contra | groot | klein | een- gestreept |
twee- gestreept |
drie- gestreept |
vier- gestreept |
vijf- gestreept |
zes- gestreept |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| -1 | 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | |
| C | 8.175799 (0) | 16.35160 (12) | 32.70320 (24) | 65.40639 (36) | 130.8128 (48) | 261.6256 (60) | 523.2511 (72) | 1046.502 (84) | 2093.005 (96) | 4186.009 (108) | 8372.018 (120) |
| C♯/D♭ | 8.661957 (1) | 17.32391 (13) | 34.64783 (25) | 69.29566 (37) | 138.5913 (49) | 277.1826 (61) | 554.3653 (73) | 1108.731 (85) | 2217.461 (97) | 4434.922 (109) | 8869.844 (121) |
| D | 9.177024 (2) | 18.35405 (14) | 36.70810 (26) | 73.41619 (38) | 146.8324 (50) | 293.6648 (62) | 587.3295 (74) | 1174.659 (86) | 2349.318 (98) | 4698.636 (110) | 9397.273 (122) |
| E♭/D♯ | 9.722718 (3) | 19.44544 (15) | 38.89087 (27) | 77.78175 (39) | 155.5635 (51) | 311.1270 (63) | 622.2540 (75) | 1244.508 (87) | 2489.016 (99) | 4978.032 (111) | 9956.063 (123) |
| E | 10.30086 (4) | 20.60172 (16) | 41.20344 (28) | 82.40689 (40) | 164.8138 (52) | 329.6276 (64) | 659.2551 (76) | 1318.510 (88) | 2637.020 (100) | 5274.041 (112) | 10548.08 (124) |
| F | 10.91338 (5) | 21.82676 (17) | 43.65353 (29) | 87.30706 (41) | 174.6141 (53) | 349.2282 (65) | 698.4565 (77) | 1396.913 (89) | 2793.826 (101) | 5587.652 (113) | 11175.30 (125) |
| F♯/G♭ | 11.56233 (6) | 23.12465 (18) | 46.24930 (30) | 92.49861 (42) | 184.9972 (54) | 369.9944 (66) | 739.9888 (78) | 1479.978 (90) | 2959.955 (102) | 5919.911 (114) | 11839.82 (126) |
| G | 12.24986 (7) | 24.49971 (19) | 48.99943 (31) | 97.99886 (43) | 195.9977 (55) | 391.9954 (67) | 783.9909 (79) | 1567.982 (91) | 3135.963 (103) | 6271.927 (115) | 12543.85 (127) |
| A♭/G♯ | 12.97827 (8) | 25.95654 (20) | 51.91309 (32) | 103.8262 (44) | 207.6523 (56) | 415.3047 (68) | 830.6094 (80) | 1661.219 (92) | 3322.438 (104) | 6644.875 (116) | 13289.75 |
| A | 13.75000 (9) | 27.50000 (21) | 55.00000 (33) | 110.0000 (45) | 220.0000 (57) | 440.0000 (69) | 880.0000 (81) | 1760.000 (93) | 3520.000 (105) | 7040.000 (117) | 14080.00 |
| B♭/A♯ | 14.56762 (10) | 29.13524 (22) | 58.27047 (34) | 116.5409 (46) | 233.0819 (58) | 466.1638 (70) | 932.3275 (82) | 1864.655 (94) | 3729.310 (106) | 7458.620 (118) | 14917.24 |
| B | 15.43385 (11) | 30.86771 (23) | 61.73541 (35) | 123.4708 (47) | 246.9417 (59) | 493.8833 (71) | 987.7666 (83) | 1975.533 (95) | 3951.066 (107) | 7902.133 (119) | 15804.27 |
Toonhoogtetabel op basis van reine stemming
[bewerken | brontekst bewerken]In de reine stemming komen de volgende toonhoogten voor. De tabel toont exacte waarden, met repeterende decimalen tussen haken.
- OctaafToon
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 C 16,5 33 66 132 264 528 1056 2112 4224 8448 C♯ 17,40234375 34,8046875 69,609375 139,21875 278,4375 556,875 1113,75 2227,5 4455 8910 D 18,5625 37,125 74,25 148,5 297 863 1188 2376 4752 9504 E♭ 19,[5] 39,[1] 78,[2] 156,[4] 312,[8] 625,[7] 1251,[5] 2503,[1] 5006,[2] 10012,[4] E 20,625 41,25 82,5 165 330 660 1320 2640 5280 10560 F 22 44 88 176 352 704 1408 2816 5632 11264 F♯ 23,203125 46,40625 92,8125 185,625 371,25 742,5 1485 2970 8630 11880 G 24,75 49,5 99 198 396 792 1584 3168 6336 12672 A♭ 26,[074] 52,[148] 104,[296] 208,[592] 417,[185] 834,[370] 1668,[740] 3337,[481] 6674,[962] 13349,[925] A 27,5 55 110 220 440 880 1760 3520 7040 14080 B♭ 29,[3] 58,[6] 117,[3] 234,[6] 469,[3] 938,[6] 1877,[3] 3754,[6] 7509,[3] 15018,[6] B 30,9375 61,875 123,75 247,5 495 990 1980 3960 7920 15840
Toonhoogtes in gelijkzwevende en reine stemming
[bewerken | brontekst bewerken]In de onderstaande tabel staan de toonhoogtes van de tonen van een gelijkzwevend gestemd instrument bij een stemtoon van 440 Hz. Ter vergelijking zijn de frequenties van de grote-tertsladder van c‑eengestreept of C4 in de reine stemming opgenomen. De tabel vermeldt ook de toonafstanden tot c‑eengestreept. In deze kolommen staan geen frequenties maar verhoudingen van twee frequenties in cents.
Frequenties en toonafstanden. Gelijkzwevend Reine stemming hertz
(afgerond)cents
(exact)hertz
(exact)cents
(afgerond)c' 
261,6 0 264 0 cis'
des'
272,2 100 d' 
293,7 200 297 204 es'
dis'
311,1 300 e' 
329,6 400 330 386 f' 
349,2 500 352 498 fis'
ges'
370,0 600 g' 
392,0 700 396 702 as'
gis'
415,3 800 a' 
440 900 440 884 bes'
ais'
466,2 1000 b' 
493,9 1100 495 1088 c" 
523,3 1200 528 1200
