Station Antwerpen-Zuid

Opening	19 januari 1903
Sluiting	Reizigersgebouw aan de Simon Bolivarplaats gesloopt in het najaar van 1965. Sedertdien is een nieuwe stopplaats in gebruik aan de Kolonel Silvertopstraat.
Telegrafische code	FNZD
Lijn(en)	52 - 59
Reizigerstellingen; • Weekdag; • Zaterdag; • Zondag	(2022); 2.954; 658; 634
Beheerder	NMBS
Architectuur
Architect(en)	Jules Jacques Van Ysendyck
Aantal sporen	4
S-Net
Lijn Richting	Volgend station
S 32 Roosendaal	Antwerpen-Berchem
S 32 Puurs	Hoboken-Polder
S 34 Dendermonde	Zwijndrecht
S 34 Antwerpen-Centraal	Antwerpen-Berchem
S 53 Antwerpen-Centraal	Antwerpen-Berchem
S 53 Gent-Sint-Pieters	Zwijndrecht
Ligging
Coördinaten	51° 12′ NB, 4° 23′ OL
Externe link	Stationsinformatie NMBS
	;
Portaal	Openbaar vervoer

Station Antwerpen-Zuid is een spoorwegstation in de stad Antwerpen. Het is gelegen aan de Kolonel Silvertopstraat te Antwerpen, en vervangt het voormalige monumentale stationsgebouw dat in 1903 aan de Simon Bolivarplaats in dienst werd genomen.
Het verkeer van reizigerstreinen in de wijk Het Zuid is een onrechtstreeks gevolg van de plaatselijke ontwikkeling van het goederenverkeer per spoor en de wisselwerking met de Antwerpse haven.

Aanvankelijk kwamen op het Zuid goederentreinen toe:

van het station Antwerpen-Dokken via de Scheldekaaien (in 1875 rechtgetrokken), alsook
via het station Antwerpen-Waas.

Ontstaan en chronologisch verloop

1874 - Ontwikkeling van goederenactiviteiten aan de kaaien op het Zuid.
1878 - Opening van het eerste station met de naam "Antwerpen-Zuid".
1882 - Verbinding van het goederenemplacement met de kaaien.
1894 - Het toenmalige Zuidstation wordt wegens de wereldtentoonstelling via een poort door de Antwerpse Vesting met spoorlijn 52 (Antwerpen-Zuid - Puurs - Dendermonde) verbonden.
1894 - Op de Simon Bolivarplaats vangt de bouw aan, van een statig reizigersstation Antwerpen-Zuid in Vlaamse neorenaissancestijl, naar de plannen van architect Jules-Jacques Van Ysendyck (1836-1901).
1901 - Aan de Ledeganckkaai nummer 7 wordt een gelijknamig nieuw goederenstation in neoclassicistische stijl opgetrokken, naar de plannen van architect Franz Seulen (° 1845).
19 januari 1903 - Het nieuwe reizigersstation op de Simon Bolivarplaats, wordt voltooid, kort na het overlijden van zijn architect. De ingebruikneming van het goederengebouw dateert vermoedelijk van hetzelfde jaar.
1907 - De verbinding met de spoorlijn 27B (Weerde - Mechelen - Waarloos - Kontich - Wilrijk - Antwerpen-Zuid) komt tot stand.
1937 - Lijn 27B wordt gesloten tussen Antwerpen-Zuid en Wilrijk. Sedertdien rijden de treinen herkomstig uit Mechelen via lijn 27B tot Hoboken en verder via lijn 52 naar Antwerpen-Zuid.
Najaar 1965 - Het monumentale reizigersstation aan de Simon Bolivarplaats wordt gesloopt teneinde het autoverkeer tussen de Amerikalei en de Kennedytunnel mogelijk te maken. Tijdelijke perrons voor toegang tot de reizigerstreinen worden in gebruik genomen aan de Kolonel Silvertopstraat.
1970 - Ingebruikneming van de Kennedytunnel (voor spoorverkeer) die een verbinding vormt tussen de linker- en de rechteroever van de Schelde. Daardoor wordt spoorlijn 59 (Antwerpen-Linkeroever - Gent) via de halte Antwerpen-Zuid verbonden met de stations Antwerpen-Berchem en Antwerpen-Centraal. Hetzelfde geldt voor lijn 52 (Antwerpen-Zuid - Puurs).
Tijdens de laatste decennia van de 20ste eeuw verschuiven de goederenactiviteiten per spoor naar het noordelijk havengebied. Om die reden wordt mettertijd het statige goederenstation aan de Ledeganckkaai verlaten en het spoorwegemplacement wordt gesloten (1988).
1998 - Het gebouw van het goederenstation wordt geklasseerd als beschermd monument.
2004 - Het goederenstation wordt door de Bank van Breda - die er haar hoofdzetel in vestigt - gerestaureerd naar de plannen van Conix Architectenbureau.
2006 - Op het terrein van het voormalige reizigersstation wordt het nieuwe Justitiepaleis in gebruik genomen.
Vanaf 2016 - Aanleg van een nieuwe woonwijk, genaamd "Nieuw Zuid", op de gronden van de voormalige sporenbundel (Edith Kielpad, Leon Stynenstraat ...).
September 2023 - start van de renovatie van het station.

Treindienst

Serie	Treinsoort	Route	Bijzonderheden
IC 02	Intercity (NMBS)	Oostende – Gent-Sint-Pieters – Antwerpen-Zuid – Antwerpen-Centraal
IC 28	Intercity (NMBS)	Antwerpen-Centraal – Antwerpen-Zuid – Gent-Sint-Pieters – Lichtervelde – De Panne	Rijdt alleen op werkdagen.
S 32 2350	S-trein Antwerpen (NMBS)	Puurs – Antwerpen-Zuid – Antwerpen-Centraal – Essen	Rijdt alleen op werkdagen.
S 32 2550	S-trein Antwerpen (NMBS)	Puurs – Antwerpen-Zuid – Antwerpen-Centraal – Essen – Roosendaal
S 34	S-trein Antwerpen (NMBS)	[ Dendermonde – ] Lokeren – Antwerpen-Zuid – Antwerpen-Centraal	Rijdt 1×/u tussen Antwerpen - Sint-Niklaas. Rijdt in de spits verder naar Dendermonde. Rijdt alleen op werkdagen.
S 53	S-trein Gent (NMBS)	Ronse – Oudenaarde – Gent-Sint-Pieters – Gent-Dampoort – Lokeren – Antwerpen-Zuid – Antwerpen-Centraal	In het weekend wordt lijn S53 verlengd tot Antwerpen-Centraal, en vervangt daarmee lijn S34 van het Antwerpse S-netwerk.
P 7290/8290	Piekuurtrein (NMBS)	Sint-Niklaas – Antwerpen-Zuid – Antwerpen-Centraal	Rijdt alleen op werkdagen.

Reizigerstellingen

De grafiek en tabel geven het gemiddeld aantal instappende reizigers weer op een week-, zater- en zondag.^[2]

Tabel: aantal instappende reizigers station Antwerpen-Zuid
	Weekdag	Zaterdag	Zondag
1977	1 730	143	84
1978	1 785	168	125
1979	1 886	133	67
1980	1 847	112	90
1981	1 999	128	98
1982	2 137	127	65
1983	2 151	98	76
1984	1 672	66	71
1985	1 432	92	49
1986	1 412	64	43
1987	920	91	83
1988	1 126	103	73
1989	1 019	78	74
1990	954	84	59
1991	831	69	59
1992	750	83	69
1993	733	58	46
1994	759	36	42
1995	796	26	20
1996	961	35	39
1997	830	35	18
1998	1 000	33	16
1999	1 030	33	18
2000	1 160	14	33
2001	1 014	44	21
2002	1 017	35	31
2003	1 114	41	30
2004	1 274	47	18
2005	1 428	36	44
2006	1 316	45	40
2007	1 460	72	71
2008	-	-	-
2009	1 182	68	62
2010	-	-	-
2011	-	-	-
2012	1 646	30	-
2013	1 582	144	188
2014	1 928	131	163
2015	1 769	257	205
2016	1 918	590	516
2017	2 381	344	317
2018	2 863	475	578
2019	3 262	164	175
2020	1 852	435	409
2021	-	-	-
2022	2 954	658	634
2023	3 338	658	808

Tariefzone

Bij zowel het binnenlandse als het SCIC-NRT-tarief behoren tot één tariefzone: Antwerpen-Berchem, Antwerpen-Centraal, Antwerpen-Luchtbal, Antwerpen-Noorderdokken en Antwerpen-Zuid.^[3]^[4]

Aansluitend openbaar vervoer

Aan de huidige stopplaats Antwerpen-Zuid hebben de trams van de lijnen 4 en 10 een halte. Zij verzekeren een verbinding met Hoboken enerzijds en met het stadscentrum en Deurne-Noord anderzijds. Er is ook een stopplaats voor stadsbussen 13, 14 en 38 en streekbussen 180-181-182-183, 290-295 en 500. Deze bussen verbinden kernen ten zuiden van Antwerpen als Aartselaar, Boom, Hemiksem, Hoboken, Mechelen en Rumst met de Groenplaats (180-181-182-183), de stationsbuurt (13-14) of Berchem Station en het Sportpaleis (38).

Sinds 3 juni 2017 is er vlak bij het station een overstaphalte aangelegd, waar de buslijnen 290, 295 en 500 hun eindhalte hebben. Reizigers richting stadscentrum kunnen daar overstappen op tram 4 of de buslijnen 180-181-182-183 (voor de Groenplaats) of op premetrolijnen 1 en 10 of bussen 13-14 (voor de buurt Rooseveltplaats / Centraal station).

Verwijzingen

↑ De bron voor de gegevens is NMBS – Reizigerstellingen. De tellingen worden meestal uitgevoerd in de maand oktober: gedurende 9 opeenvolgende dagen (5 werkdagen en de 2 omliggende weekends) worden dan door het stations- en treinbegeleidingspersoneel visuele tellingen verricht. De methode bestaat erin het aantal in- en uitstappende reizigers te tellen in alle stations en stopplaatsen en dit voor alle treinen van het binnenlands verkeer. Het getal naast het kopje 'weekdag' slaat op het gemiddeld aantal opstappende (dus niet het aantal afstappende) reizigers op een weekdag (maandag, dinsdag, woensdag, donderdag en vrijdag opgeteld gedeeld door vijf), zaterdag en zondag staan apart vermeld. De cijfers geven een indicatie en hebben een foutenmarge, die in sommige gevallen aanzienlijk kan zijn.
↑ De bron voor de gegevens zijn de jaarlijks door de NMBS in oktober uitgevoerde reizigerstellingen. Stationspersoneel en treinbegeleiders tellen dan visueel gedurende negen opeenvolgende dagen (vijf werkdagen en de twee aansluitende weekends) in alle stations en stopplaatsen het aantal instappende reizigers en dit voor alle binnenlandse treinen. De groene balk geeft het gemiddeld aantal opstappende (dus niet het aantal afstappende) reizigers weer op een weekdag (maandag, dinsdag, woensdag, donderdag en vrijdag opgeteld en gedeeld door vijf). Zaterdag wordt weergegeven door de blauwe en zondag door de rode balk. De cijfers geven een indicatie en hebben een foutenmarge, die in sommige gevallen aanzienlijk kan zijn. In 2008, 2010, 2011 en 2021 (corona) werden geen tellingen uitgevoerd. De gegevens zijn online raadpleegbaar, zoekterm Reizigerstellingen
↑ Vervoersvoorwaarden NMBS Mobility, zie Bijlage 1.
↑ https://web.archive.org/web/20140914101313/https://www.b-europe.com/Reizen/Praktisch/Juridische info/Productfiches?contentpath=/Productfiches/Zonder-reservatie-NRT/Vervoersnetten en zones/Lijsten van de zones NMBS-NS-DB

Bronnen

Nieuw Zuid (Richtnota) (januari 2013) (Stad Antwerpen)
Antwerpen Nieuw Zuid van goederenstation tot Bank J. Van Breda & C° (Brochure in pdf-formaat - Bank J. Van Breda & C°)

[1] De bron voor de gegevens is NMBS – Reizigerstellingen. De tellingen worden meestal uitgevoerd in de maand oktober: gedurende 9 opeenvolgende dagen (5 werkdagen en de 2 omliggende weekends) worden dan door het stations- en treinbegeleidingspersoneel visuele tellingen verricht. De methode bestaat erin het aantal in- en uitstappende reizigers te tellen in alle stations en stopplaatsen en dit voor alle treinen van het binnenlands verkeer. Het getal naast het kopje 'weekdag' slaat op het gemiddeld aantal opstappende (dus niet het aantal afstappende) reizigers op een weekdag (maandag, dinsdag, woensdag, donderdag en vrijdag opgeteld gedeeld door vijf), zaterdag en zondag staan apart vermeld. De cijfers geven een indicatie en hebben een foutenmarge, die in sommige gevallen aanzienlijk kan zijn.

[2] De bron voor de gegevens zijn de jaarlijks door de NMBS in oktober uitgevoerde reizigerstellingen. Stationspersoneel en treinbegeleiders tellen dan visueel gedurende negen opeenvolgende dagen (vijf werkdagen en de twee aansluitende weekends) in alle stations en stopplaatsen het aantal instappende reizigers en dit voor alle binnenlandse treinen. De groene balk geeft het gemiddeld aantal opstappende (dus niet het aantal afstappende) reizigers weer op een weekdag (maandag, dinsdag, woensdag, donderdag en vrijdag opgeteld en gedeeld door vijf). Zaterdag wordt weergegeven door de blauwe en zondag door de rode balk. De cijfers geven een indicatie en hebben een foutenmarge, die in sommige gevallen aanzienlijk kan zijn. In 2008, 2010, 2011 en 2021 (corona) werden geen tellingen uitgevoerd. De gegevens zijn online raadpleegbaar, zoekterm Reizigerstellingen

[3] Vervoersvoorwaarden NMBS Mobility, zie Bijlage 1.

[4] ttps://web.archive.org/web/20140914101313/https://www.b-europe.com/Reizen/Praktisch/Juridische info/Productfiches?contentpath=/Productfiches/Zonder-reservatie-NRT/Vervoersnetten en zones/Lijsten van de zones NMBS-NS-DB

[1]

[2]

[3]

[4]