Sint-Agatha-Berchem
Gemeente in België .svg){kind=small}
| |||
|---|---|---|---|
  | |||
| Geografie | |||
| Gewest | België
| ||
| Arrondissement | Brussel-Hoofdstad | ||
| Oppervlakte – Onbebouwd – Woongebied – Andere |
2,95 km² (2022) 15,68% 42,84% 41,49% | ||
| Coördinaten | 50° 52' NB, 4° 18' OL | ||
| Bevolking (bron: Statbel) | |||
| Inwoners – Mannen – Vrouwen – Bevolkingsdichtheid |
25.787 (01/01/2024) 48,55% 51,45% 8741,12 inw./km² | ||
| Leeftijdsopbouw – 0-17 jaar – 18-64 jaar – 65 jaar en ouder |
(01/01/2024) 24,47% 59,89% 15,64% | ||
| Buitenlanders | 21,25% (01/01/2024) | ||
| Politiek en bestuur | |||
| Burgemeester | Christian Lamouline (LBR) | ||
| Bestuur | LBR, PS-sp.a , Ecolo-Groen | ||
| Zetels LBR Open MR PS-sp.a Ecolo-Groen DéFI N-VA |
27 8 7 5 4 2 1 | ||
| Economie | |||
| Gemiddeld inkomen | 16.790 euro/inw. (2021) | ||
| Werkloosheidsgraad | 14,19% (jan. 2019) | ||
| Overige informatie | |||
| Postcode 1082 |
Deelgemeente Sint-Agatha-Berchem | ||
| Zonenummer | 02 | ||
| NIS-code | 21003 | ||
| Politiezone | Brussel-West | ||
| Hulpverleningszone | DBDMH | ||
| Website | berchem | ||
| Detailkaart | |||
| |||
| ligging in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest | |||
| |||
Sint-Agatha-Berchem (Frans: Berchem-Sainte-Agathe) of Berchem in het kort is een gemeente in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Tot 1954 behoorde de gemeente nog niet tot het hoofdstedelijk gedeelte van de toenmalige provincie Brabant. De gemeente telt ruim 25.000 inwoners.
De belangrijkste verkeersassen in de gemeente zijn de Gentsesteenweg en de Keizer-Karellaan (bij de aansluiting met de Brusselse ring en het winkelcentrum Basilix), die beide zeer druk zijn. Naast deze verstedelijkte assen telt Sint-Agatha-Berchem vooral rustigere woonwijken.
Nabijgelegen kernen
[bewerken | brontekst bewerken]In het noorden grenst Sint-Agatha-Berchem aan Ganshoren, in het oosten aan Koekelberg en Sint-Jans-Molenbeek. Aan de westelijke, Vlaamse kant liggen Zellik (deelgemeente van Asse), Dilbeek en haar deelgemeente Groot-Bijgaarden.
Bezienswaardigehden
[bewerken | brontekst bewerken]Natuur en landschap
[bewerken | brontekst bewerken]Sint-Agatha-Berchem ligt aan de westrand van de Brusselse agglomeratie op een hoogte van 35-75 meter. Hoewel de plaats sterk verstedelijkt is zijn er toch een aantal parken en groene ruimten zoals het Wilderbos, het Hoogveld, het Pirsoulpark, het De Mulderpark en de Zavelenberg.
Demografische ontwikkeling
[bewerken | brontekst bewerken]
- Bronnen:NIS, Opm:1806 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari
| Inwoners van jaar tot jaar op 1 januari 1992 tot heden | ||
|---|---|---|
| jaar | Aantal[1] | Evolutie: 1992=index 100 |
| 1992 | 18.439 | 100,0 |
| 1993 | 18.488 | 100,3 |
| 1994 | 18.604 | 100,9 |
| 1995 | 18.653 | 101,2 |
| 1996 | 18.351 | 99,5 |
| 1997 | 18.508 | 100,4 |
| 1998 | 18.576 | 100,7 |
| 1999 | 18.669 | 101,2 |
| 2000 | 18.735 | 101,6 |
| 2001 | 19.037 | 103,2 |
| 2002 | 19.320 | 104,8 |
| 2003 | 19.478 | 105,6 |
| 2004 | 19.641 | 106,5 |
| 2005 | 19.968 | 108,3 |
| 2006 | 20.078 | 108,9 |
| 2007 | 20.431 | 110,8 |
| 2008 | 20.981 | 113,8 |
| 2009 | 21.669 | 117,5 |
| 2010 | 22.185 | 120,3 |
| 2011 | 22.770 | 123,5 |
| 2012 | 22.931 | 124,4 |
| 2013 | 23.410 | 127,0 |
| 2014 | 23.690 | 128,5 |
| 2015 | 23.927 | 129,8 |
| 2016 | 24.224 | 131,4 |
| 2017 | 24.701 | 134,0 |
| 2018 | 24.830 | 134,7 |
| 2019 | 25.179 | 136,6 |
| 2020 | 25.502 | 138,3 |
| 2021 | 25.441 | 138,0 |
| 2022 | 25.298 | 137,2 |
| 2023 | 25.396 | 137,7 |
| 2024 | 25.787 | 139,9 |
Politiek
[bewerken | brontekst bewerken]Representativiteit
[bewerken | brontekst bewerken]Voor Sint-Agatha-Berchem, net zoals voor de andere gemeenten van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, geldt dat het aantal kiezers in verhouding tot het aantal inwoners erg laag ligt, zowel absoluut als in vergelijking met de rest van het land. Dit is het gevolg van het hoge aandeel niet Belgische inwoners (ook al kunnen deze onder bepaalde voorwaarden over gemeentelijk stemrecht beschikken). Daarnaast ligt ook het aantal kiezers dat niet komt opdagen, ondanks de stemplicht, erg hoog zodat het totaal aantal uitgebrachte stemmen, inclusief ongeldige en blanco, in de 19 gemeenten van het gewest slechts 44,66% van het aantal inwoners bedraagt. Sint-Agatha-Berchem scoort duidelijk beter met een verhouding van 54,26% uitgebrachte stemmen/inwoners.
Verhouding kiezers/inwoners en absenteïsme bij de gemeenteraadsverkiezingen van 14 oktober 2012
[bewerken | brontekst bewerken]- Sint-Agatha-Berchem: 63,97% (kiezers/inw.) - 15,19% (absenteïsme)
- Totaal Brussels Gewest : 53,89% (kiezers/inw.) - 17,14% (absenteïsme)
Ter vergelijking:
- Vlaamse provinciehoofdsteden: 69,30% (kiezers/inw.) - 12,12% (absenteïsme)
- Waalse provinciehoofdsteden: 69,04% (kiezers/inw.) - 17,31% (absenteïsme)
Burgemeesters
[bewerken | brontekst bewerken]- 1818-1825: J. Willems
- 1825-1830: Carolus Huysmans d'Honsem
- 1830-1841: François De Neck
- 1842-1858: Edouard Guillaume Goffin[2]
- 1859-1887: Josse Philippe Auguste Goffin[2]
- 1888-1902: Josse Edouard Goffin
- 1903-1915: Auguste Van Zande
- 1915-1930: Charles Leemans
- 1930-1932: Lambert Brems
- 1932-1940: Isidore Landrain
- 1941-1942: Paul De Spiegeleer
- 1943-1944: Aansluiting bij Groot-Brussel
- 1944-1946: Pierre Cnops
- 1946-1952: Arthur Percque (1947 talentelling)
- 1952-1964: Charles Van Ruyteghem (1954 aansluiting bij het tweetalig arrondissement Brussel-Hoofdstad)
- 1965-1993: Victor Guns (LBG (CVP)) — de Nederlandstalige Victor Guns was burgemeester van Sint-Agatha-Berchem gedurende meer dan een kwarteeuw en tot op de dag van vandaag de laatste officieel Nederlandstalige burgemeester in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.
- 1993-2003: Julien Gooskens (LBG (PSC))
- 2003-2020: Joël Riguelle (LBG/LBR (cdH))
- 2020-heden: Christian Lamouline (LBR (cdH))
Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976
[bewerken | brontekst bewerken]| Partij of kartel | 10-10-1976[3] | 10-10-1982 | 9-10-1988 | 9-10-1994 | 8-10-2000 | 8-10-2006[4] | 14-10-2012[5] | 14-10-2018 | 13-10-2024 | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Stemmen / Zetels | % | 25 | % | 25 | % | 25 | % | 25 | % | 25 | % | 27 | % | 27 | % | 27 | % | 29 | |
| PTB-PVA | - | 0,5 | 0 | 0,36 | 0 | 0,5 | 0 | - | - | - | - | - | |||||||
| PS1/ PS-SP2/ PS-sp.a3/ PS-sp.a 4/ PS-Vooruit 5 | 15,181 | 4 | 13,631 | 3 | 17,032 | 5 | 14,041 | 4 | 11,192 | 2 | 13,823 | 4 | 13,513 | 4 | 18,254 | 5 | 23,065 | 7 | |
| ECOLO1/ Ecolo-Groen2 | - | - | 6,541 | 1 | 7,01 | 1 | 12,581 | 3 | 10,981 | 2 | 11,172 | 3 | 14,732 | 4 | 8,972 | 2 | |||
| LBG1/ LBR3/ LB4 | 30,531 | 9 | 27,791 | 9 | 26,381 | 8 | 27,331 | 9 | 24,831 | 7 | 33,933 | 11 | 30,353 | 10 | 25,963 | 8 | 33,634 | 12 | |
| PSC2 | 5,42 | 0 | 6,562 | 1 | 7,32 | 1 | |||||||||||||
| N-VA | - | - | - | - | - | - | 6,99 | 1 | 6,74 | 1 | 4,04 | 0 | |||||||
| PRL1/ LIB2/ MR3/ Open MR4 | 8,741 | 1 | 12,111 | 3 | 12,841 | 3 | 13,032 | 3 | 18,571 | 5 | 23,253 | 7 | 19,463 | 6 | 22,584 | 7 | 18,435 | 6 | |
| FDF1/ DéFI2 | 29,261 | 9 | 25,581 | 8 | 18,691 | 6 | 16,031 | 5 | 14,791 | 4 | 8,231 | 2 | 9,702 | 2 | 3,472 | 0 | |||
| Vlaams Blok1/ Vlaams Belang2 | - | 1,111 | 0 | 2,861 | 0 | 4,771 | 0 | 8,561 | 2 | 9,332 | 2 | 3,462 | 0 | 2,042 | 0 | - | |||
| Be Berchem | - | - | - | - | - | - | - | - | 8,40 | 2 | |||||||||
| Berch'm | - | - | - | 6,6 | 1 | 9,48 | 2 | 7,48 | 1 | 6,82 | 1 | - | - | ||||||
| FN | - | - | - | 8,77 | 2 | - | - | - | - | - | |||||||||
| LNB | - | - | 7,41 | 1 | - | - | - | - | - | - | |||||||||
| VLAAMS | 10,89 | 2 | 6,56 | 1 | - | - | - | - | - | - | - | ||||||||
| Anderen(*) | - | 6,25 | 0 | 0,59 | 0 | 1,93 | 0 | - | 1,21 | 0 | - | - | - | ||||||
| Totaal stemmen | 13.111 | 12.703 | 12.402 | 11.550 | 11.221 | 11.897 | 12.442 | 13.189 | 12.757 | ||||||||||
| Opkomst % | 88,92 | 87,44 | 84,15 | 86,73 | 84,81 | 85,50 | 81,58 | ||||||||||||
| Blanco en ongeldig % | 4,41 | 5,97 | 4,63 | 3,89 | 4,69 | 4,85 | 5,42 | 7,08 | 7,49 | ||||||||||
(*) 1982: UDRT-RAD (4,76%), UDB (1,49%) / 1988: EVA / 1994: PLUS / 2006: VIVANT. De grootste partij is in kleur.
De taalevolutie in Sint-Agatha-Berchem
[bewerken | brontekst bewerken]Na de talentelling van 1947 verliet de gemeente Sint-Agatha-Berchem via een koninklijk besluit in 1954 het Nederlandstalige gebied van de voormalige provincie Brabant en werd het toegevoegd aan het officieel tweetalig Arrondissement Brussel-Hoofdstad.
De evolutie van het taalgebruik in Sint-Agatha-Berchem. Cijfers verkregen op basis van de talentelling die in het kader van de volkstelling in België vanaf 1846 in kaart werd gebracht.
Gekende talen
| Jaar | enkel NL | NL & FR | enkel FR | FR & D | enkel D | D & NL | NL& FR & D | Geen | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Aantal | % | Aantal | % | Aantal | % | Aantal | % | Aantal | % | Aantal | % | Aantal | % | Aantal | |
| 1846 | 657 | 97,8% | 15 | 2,2% | 0 | 0,0% | |||||||||
| 1866 | 691 | 90,3% | 74 | 9,7% | 0 | 0,0% | 0 | 0,0% | 0 | 0,0% | 0 | 0,0% | 0 | 0,0% | 0 |
| 1880 | 970 | 93,1% | 60 | 5,8% | 12 | 1,2% | 0 | 0,0% | 0 | 0,0% | 0 | 0,0% | 0 | 0,0% | 0 |
| 1890 | 1.031 | 81,6% | 203 | 16,1% | 28 | 2,2% | 0 | 0,0% | 0 | 0,0% | 0 | 0,0% | 2 | 0,2% | 2 |
| 1900 | 1.453 | 85,3% | 187 | 11,0% | 46 | 2,7% | 3 | 0,2% | 1 | 0,1% | 2 | 0,1% | 12 | 0,7% | 141 |
| 1910 | 2.173 | 76,1% | 521 | 18,3% | 128 | 4,5% | 2 | 0,1% | 2 | 0,1% | 8 | 0,3% | 20 | 0,7% | 168 |
| 1920 | 1.907 | 51,4% | 1.434 | 38,6% | 320 | 8,6% | 6 | 0,2% | 2 | 0,1% | 0 | 0,0% | 42 | 1,1% | 140 |
| 1930 | 2.427 | 33,9% | 2.964 | 41,4% | 1.622 | 22,7% | 38 | 0,5% | 6 | 0,1% | 4 | 0,1% | 96 | 1,3% | 202 |
| 1947 | 2.162 | 19,8% | 5.597 | 51,4% | 2.524 | 23,2% | 62 | 0,6% | 4 | 0,0% | 11 | 0,1% | 538 | 4,9% | 282 |
Taal die meestal of uitsluitend gesproken wordt.
| Jaar | NL | FR | D | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Aantal | % | Aantal | % | Aantal | % | |
| 1910 | 2.177 | 76,3% | 649 | 22,7% | 28 | 1,0% |
| 1920 | 2.940 | 79,2% | 768 | 20,7% | 3 | 0,1% |
| 1930 | 3.799 | 53,1% | 3.334 | 46,6% | 24 | 0,3% |
| 1947 | 4.805 | 44,1% | 6.072 | 55,8% | 9 | 0,1% |
Op basis van de resultaten van de talentelling van 1947 (gepubliceerd in 1954) werd beslist dat Sint-Agatha-Berchem voortaan deel zou worden van de tweetalige agglomeratie Brussel.
Cultuur
[bewerken | brontekst bewerken]- Lijst van beschermd onroerend erfgoed in Sint-Agatha-Berchem
- GC De Kroon, gemeenschapscentrum
- Gemeentelijke Nederlandstalige bibliotheek
- Gemeentelijke academie voor muziek en woord[6]
- Moderne Wijk / Cité Moderne (1922-1925)
-
-
-
Geboren in Sint-Agatha-Berchem
[bewerken | brontekst bewerken]- Jean Washer (1894-1972), tennisser
- Frans De Pauw (1929-2006), jurist gespecialiseerd in internationaal recht en mensenrechten; hoogleraar aan de Vrije Universiteit Brussel
- Robert Dejaegere (1934-2020), rector van de Vrije Universiteit Brussel
- Guido Fauconnier (1935-2005), hoogleraar communicatiewetenschap
- Jacques Namotte (1939-2012), cellist
- Philippe Van Parijs (1951), filosoof
- Johan Van Assche (1956), Vlaams acteur en regisseur
- Jean-Claude Van Damme (1960), filmacteur
- Sven Gatz (1967), Vlaams volksvertegenwoordiger en gemeenteraadslid in Jette; directeur van de Belgische Brouwers
- Frank Asselman (1972), hordeloper
- Amal Amjahid (1995), zevenvoudig wereldkampioene jiujitsu en in 2018 Brusselaar van het Jaar in de categorie Sport
- Alexis Saelemaekers (1999), voetballer
- Largie Ramazani (2001), voetballer
- Guy Vandevoorde (...), tekenaar
Stedenbanden
[bewerken | brontekst bewerken]
Externe links
[bewerken | brontekst bewerken]- Website van de gemeente
- Website van het OCMW
- Website van GC De Kroon
- Overzicht historische gebouwen
- Geschiedenis
- ↑ https://view.officeapps.live.com/op/view.aspx?src=https://statbel.fgov.be/sites/default/files/files/documents/bevolking/5.1%20Structuur%20van%20de%20bevolking/Bevolking_per_gemeente.xlsx&wdOrigin=BROWSELINK
- ↑ a b Grafsteen, naast de voormalige Sint-Agathakerk, foto's op Geneanet
- ↑ 1976-2000:Verkiezingsdatabase Binnenlandse Zaken
- ↑ Gegevens 2006: www.bruxelleselections2006.irisnet.be
- ↑ Gegevens 2012: http://bru2012.irisnet.be
- ↑ Gemeentelijke academie voor muziek en woord
· 
· 
