Sauropterygia

Sauropterygia; Status: Uitgestorven ; Fossiel voorkomen: Mesozoïcum
	Een reconstructie van Thalassiodracon hawkinsi, een vroeg zeereptiel.
Taxonomische indeling
Rijk:	Animalia (Dieren)
Stam:	Chordata (Chordadieren)
Klasse:	Reptilia (Reptielen)
Onderklasse:	Diapsida
Infraklasse:	Lepidosauromorpha
Superorde
	Sauropterygia; Owen, 1860
	Afbeeldingen op Wikimedia Commons
	Sauropterygia op Wikispecies
Portaal	Biologie ; Herpetologie

De Sauropterygia^[1]^[2]^[3]^[4] ('hagedis-vleugeligen') zijn een superorde van zeer succesvolle uitgestorven waterreptielen die tot bloei kwam gedurende het Mesozoïcum.

Naamgeving

De Sauropterygia werden in 1860 benoemd door Richard Owen. In 2000 definieerde Olivier Rieppel een klade Sauropterygia: de groep bestaande uit de laatste gemeenschappelijke voorouder van de Placodontia en de Eosauropterygia; en al zijn nakomelingen.

Evolutie

De eerste Sauropterygia kwamen ongeveer 245 miljoen jaar geleden ten tonele en waren rond de zestig centimeter lang. Het waren half aan het water aangepaste, hagedisvormige reptielen met relatief lange ledematen. Binnen een relatief korte tijd groeiden ze uit tot enkele meters lang. Gedurende de Trias-Jura-extinctie stierven alle orden der Sauropterygia uit, met uitzondering van de plesiosauriërs, die zich later ontwikkelden in de Plesiosauroidea en de Pliosauroidea. De overgebleven Sauropterygia stierven uiteindelijk gelijktijdig met de dinosauriërs en pterosauriërs uit ten tijde van de massa-extinctie aan het einde van het Mesozoïcum.

Kenmerken

Sauropterygia worden gekenmerkt door een radicale aanpassing van hun schouder, zo geëvolueerd voor het ondersteunen van hun krachtige vinnen. Sommige latere Sauropterygia ontwikkelden een soortgelijk mechanisme in hun bekken.

Indeling

De indeling van de vertegenwoordigers der Sauropterygia is uitermate moeilijk, met name ook vanwege het veelvuldig voorkomen van convergente evolutie. Meestal worden ze ingedeeld bij de Diapsida, vroeger ook wel bij de Anapsida.

Klasse Reptilia
- Infraklasse Lepidosauromorpha
  - Superorde Sauropterygia
    - Orde Thalattosauriformes
      - Onderorde Thalattosauria
    - Orde Placodontia
    - (niet geclassificeerd) Eusauropterygia
      - Orde Nothosauroidea
        Onderorde Pachypleurosauria
        
        Onderorde Nothosauria
      - (niet geclassificeerd) Pistosauroidea
        Corosaurus
        
        Chinchenia
        
        Kwangsisaurus
        
        Cymatosaurus
        
        Familie Pistosauridae
      - Orde Plesiosauria
        Onderorde Plesiosauroidea
        
        Onderorde Pliosauroidea

Bronnen, noten en/of referenties

Literatuur

Rieppel, O., 2000, Sauropterygia I. Handbuch der Paläoherpetologie, Teil 12A. Verlag Dr. Friedrich Pfeil, München, 134 pp

Noten

↑ (en) Sauropterygian | fossil reptile group | Britannica. www.britannica.com. Geraadpleegd op 28-03-2023.
↑ (en) Rieppel, Olivier (15 september 1999). Phylogeny and paleobiogeography of Triassic Sauropterygia: problems solved and unresolved. Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology 153 (1): 1–15. ISSN:0031-0182. DOI:10.1016/S0031-0182(99)00067-X.
↑ (en) Sauropterygia. Plesiosaur Directory. Geraadpleegd op 28-03-2023.
↑ Fossilworks: Sauropterygia. www.fossilworks.org. Geraadpleegd op 28-03-2023.

[1] (en) Sauropterygian | fossil reptile group | Britannica. www.britannica.com. Geraadpleegd op 28-03-2023.

[2] (en) Rieppel, Olivier (15 september 1999). Phylogeny and paleobiogeography of Triassic Sauropterygia: problems solved and unresolved. Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology 153 (1): 1–15. ISSN:0031-0182. DOI:10.1016/S0031-0182(99)00067-X.

[3] (en) Sauropterygia. Plesiosaur Directory. Geraadpleegd op 28-03-2023.

[4] Fossilworks: Sauropterygia. www.fossilworks.org. Geraadpleegd op 28-03-2023.

[1]

[2]

[3]

[4]