Naar inhoud springen

Portaal:Turkije

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
 Hoofdpagina    Turkije van A tot Z    Meehelpen    Vragen?  
   Portaal Turkije   
Het portaal voor Turkije-gerelateerde artikelen

Turkije (Turks: Türkiye), officieel de Republiek Turkije (Türkiye Cumhuriyeti), is een land dat voor het grootste deel in Azië ligt, op het schiereiland Anatolië (of Klein-Azië) tussen de Middellandse Zee en de Zwarte Zee, echter om politieke en culturele redenen wordt het dikwijls tot Europa gerekend. Turkije is een democratische rechtsstaat, en parlementaire republiek met een president aan het hoofd. De hoofdstad en de regeringszetel van het land is Ankara.

Het oudste en westelijke deel van de grootste stad Istanboel, en het gebied ten westen daarvan ligt in Europa. Het Aziatische en het Europese deel worden gescheiden door de Dardanellen, de Zee van Marmara en de Bosporus, die gezamenlijk de Middellandse Zee met de Zwarte Zee verbinden.

Turkije wordt begrensd door Bulgarije, Griekenland, Georgië, Armenië, Azerbeidzjan, Iran, Irak en Syrië. Turkije heeft in totaal 6530 km kustlijn.

Turkije is lid van de G20, een groep die de 20 grootste economieën van de wereld bij elkaar brengt. Turkije is mede-oprichter van de Verenigde Naties, de Organisatie van de Islamitische Conferentie, de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling en de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa. Het is ook een lid van de Raad van Europa sinds 1949 en lid van de NAVO sinds 1952. Sinds 2005 onderhandelen Turkije en de Europese Unie over toetreding van Turkije tot de EU. Volgens de CIA is Turkije een van de 34 ontwikkelde landen en de VN classificeert Turkije als een land met een hoge menselijke ontwikkeling. Volgens veel wetenschappers is Turkije een regionale macht met veel invloed in Centraal-Azië en Oost-Europa.


Uitgelicht artikel
Atatürk
Atatürk

Mustafa Kemal Atatürk (Thessaloniki, 19 mei 1881 - Istanboel, 10 november 1938), was een officier van het Turkse leger, schrijver, staatsman en de grondlegger en eerste president van de republiek Turkije.

Mustafa werd geboren in een Turks gezin in Salonika in het Ottomaanse Rijk. Hij begon zijn carrière in de cadettenschool, waar hij de bijnaam Kemal ('de volmaakte') kreeg. In 1908 zette hij zich als sympathisant van de Jonge Turken af tegen sultan Abdülhamit II, toen die al te conservatieve hervormingen wilde doorvoeren. Abdülhamit werd vervangen door de meer pragmatische Mehmet V.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog speelde hij een belangrijke rol in het afslaan van de geallieerde invasie in de Slag om Gallipoli. Na de Eerste Wereldoorlog werd het Ottomaanse Rijk grotendeels bezet door de geallieerden. Het gehele Europese deel en een groot deel van Anatolië werden bezet door het Verenigd Koninkrijk, Griekenland, Italië, Frankrijk en Armenië. In 1919 kwam Mustafa Kemal met een deel van het leger in opstand tegen zowel de geallieerde bezetters als tegen de Ottomaanse sultan Mehmet VI Vahideddin. Tussen 1919 en 1923 streden Kemals troepen tegen de Europese en sultan gezinde troepen. In 1920 accepteerde Mehmet VI het Verdrag van Sèvres, hetgeen door veel Turken als vernederend werd gezien. Kemals beweging in de Turkse Onafhankelijkheidsoorlog kreeg hierdoor veel steun onder de Turkse bevolking. Op 23 april 1920 werd het nieuwe Turkse Parlement opgericht, hetgeen Mehmets regime verder verzwakte. In november 1922 werd Mehmet officieel afgezet en werd Mustafa Kemal erkend als de nieuwe leider van Turkije. Na nieuwe vredesbesprekingen met de geallieerden volgde het Verdrag van Lausanne (1923), dat door veel Turken als meer acceptabel werd gezien.

Turkije werd een seculiere republiek met Mustafa Kemal als eerste president en partijvoorzitter van de Republikeinse Volkspartij (CHP) tussen 1923 en 1938. Zijn politieke ideeën worden het kemalisme genoemd. Hij zorgde voor een nieuwe grondwet en maakte Ankara de nieuwe hoofdstad van Turkije. Ook voerde hij verregaande sociale en politieke hervormingen door. Zijn grootste hervorming is de scheiding van kerk en staat. En hij voerde ook bijvoorbeeld familienamen in en liet het Arabische alfabet vervangen door het Latijnse.

Afbeelding v/d dag

Pamukkale (kasteel van katoen) is een natuurfenomeen in Turkije
Klik hier (F5) voor een andere afbeelding
Geschiedenis

Atatürk introduceert de invoering van het nieuwe Turkse alfabet
Atatürk introduceert de invoering van het nieuwe Turkse alfabet
Het moderne Turkije begint met de stichting van de republiek op 29 oktober 1923 uit het overgebleven Turkse grondgebied van het Ottomaanse Rijk, met Mustafa Kemal Atatürk als de eerste president van het land. De regering werd gevormd door een vanuit Ankara opererende revolutionaire groep van voornamelijk militairen geleid door Atatürk, die de Grieken in West-Turkije had verslagen. Het Verdrag van Lausanne, getekend op 24 juli 1923 met van Turkse zijde Ismet Inönü als onderhandelaar, legde de grenzen van het moderne Turkije vast.

Hoofdartikelen:

Verdragen:

Bestuurlijke indeling

Regio's:

De zeven regio's van Turkije

Provincies en districten:

Centraal-Anatolië:

Egeïsche Zee:

Marmara:

Middellandse Zee:

Oost-Anatolië:

Zuidoost-Anatolië:

Zwarte Zee:

Bouwwerken

Bruggen:

Kastelen:

Mausolea:

Torens:

Paleizen:

Musea:

Waterkrachtcentrales:

Winkelcentra:

Overig:

Cultuur & Economie

Gastronomie:

Drank

Kebab

Media:

Kranten

Muziek:

Instrumenten

Muziekbands

Pianisten

Literatuur

Auteurs

Dichters

Economie:

Toerisme:

Hoofdartikelen:

Politiek

Politici

De Turkse premier Recep Tayyip Erdoğan

Turkse presidenten:

Turkse premiers:

Overige

Politieke partijen

Sport

Atletiek

Autosport

Basketbal

Biljart

Boksen

Gewichtheffen

Kunstschaatsen

Schaken

Tennis

Windsurfen

Voetbal

Stadions

Historisch:

Racing:

Voetbalstadion:


Çağla Kubat, Turks model en winnaar van het EK slalom windsurfen
Religie

Christendom:

Belangrijke personen:

Kerken:

Kloosters:

Islam:

Belangrijke personen:

Moskeeën:

Jodendom:

Synagogen:

Tempels:

Zie ook:


Sint-Antoniuskathedraal
Infrastructuur

Autoverkeer

Wegen:

Spoorverkeer

Spoorlijnen:

Stations:

Metro's:

Luchtvaart

Vliegvelden:

Luchtvaartmaatschappijen:

Overig:

Tijdslijn
  • 1923 - Stichting van de Republiek Turkije.
  • 1933 - Turkse vrouwen krijgen het recht te stemmen.
    Marshall Plan
    Marshall Plan
  • 1952 - Turkije wordt lid van NAVO.
  • 1963 - Turkije wordt geassocieerd lid van de Europese Economische Gemeenschap, de voorloper van de Europese Unie.
  • 1974 - Turkije valt Cyprus binnen nadat diplomatieke pogingen om het conflict tussen de Griekse en Turkse bevolking op te lossen, zijn mislukt.
  • 1980 - Leger grijpt de macht in Turkije. De EU bevriest alle betrekkingen.
  • 1983 - Turks-Cyprus roept onafhankelijkheid uit, die alleen door Ankara wordt erkend. Verkiezingen luiden einde in van militair bewind in Turkije.
  • 1987 - Turkije vraagt officieel het lidmaatschap van de EU aan.
  • 1993 - Tansu Çiller wordt de eerste vrouwelijke premier van Turkije.
  • 1996 - EU en Turkije zetten douane-unie op.
  • 1999 - EU erkennen officieel kandidatuur Turkije voor lidmaatschap EU.
  • 2005 - Start van de toetredingsonderhandelingen.
  • 2023 - Turkije viert haar 100-jarige bestaan.
Panorama van de week
Istanboel
Istanboel
Thema's


Geschiedenis
Gebouwen
Onderwijs
Cultuur
Vervoer
Lijsten
Categorieboom
Verwante portalen
Subportalen van Zuidoost-Europa
Klik op een regio om naar het portaal over de regio te gaan

Albanië · Bosnië en Herzegovina · Bulgarije · Griekenland · Kosovo · Kroatië · Moldavië · Roemenië · Turkije
Streken: Thracië      Steden: Boekarest · Istanbul

Subportalen van Azië

Landen

Armenië · Azerbeidzjan · China · Egypte · Filipijnen · Georgië · India · Indonesië · Israël · Japan · Rusland · Saoedi-Arabië · Turkije · Vietnam

Gebieden

Himalaya · Koerdistan · Korea · Nagorno-Karabach · Tibet · Zuidoost-Azië

Verder lezen
  • Sunier, T. (1998), Turkije: mensen, politiek, economie, cultuur, KIT Publishers
  • Hatenboer, M. en Beelen, J (2003) Turkije. ANWB Media
  • Rochtus, D. en de Vylder, G. (2002) Turkije: springstof voor de Europese Unie?. Garant
  • Zürcher, E.J. (2004) De Europese Unie, Turkije en de islam. Amsterdam University Press; WRR
  • Toynbee, A.J. (1917) Turkije: verleden en toekomst. Londen, Menpes Print. & Engraving Co.
  • Noordman, W.E. (1951) De republiek Turkije. Meppel, J.A. Boom & Zoon
  • Hatenboer, M. en Beelen, J (2007) Turkije: west en midden. Den Haag, ANWB
  • Morren, P. en Willy Schuermans, W. (2000) Atatürk: grondlegger van het moderne Turkije. Leuven-Apeldoorn; Garant
  • Bouwman, B. (2008) Turkije. KIT Publishers
  • Swan, S. e.a. (2008) Turkije. Houten; Van Reemst.

Zie ook de online catalogus van de Bibliotheek van Turkije

Relevante links

Turkije op Wikimedia Commons

Gewenste artikelen

Een selectie uit de lijst:
Gewenste artikelen - Turkije
Cultuur in Turkije (tr/en) · Vervoer in Turkije (tr/en) · Volksmuziek in Turkije (tr/en) · Juridische systeem van Turkije (tr/en)

Personen

Seyyid Lokman (tr/en) · Nakkaş Osman (tr/en)

Nieuwe artikelen

Ottomaanse architectuur · Cumhuriyet

Personen

Namık Kemal

Vul aan!

Artikel zoeken:
Prima artikels
Lycische graftombes in Muğla
Lycische graftombes in Muğla

In de Etalage: