Pellegrinisaurus
Pellegrinisaurus powelli is een plantenetende sauropode dinosauriër, behorend tot de Titanosauria, dat tijdens het late Krijt leefde in het gebied van het huidige Argentinië.
Vondst en naamgeving
[bewerken | brontekst bewerken]In 1975 vond Roberto Abel op de Cantera de la Pala Mécanica-vindplaats, bij Cinco Saltos, nabij het Lago Pellegrini, het skelet van een sauropode. In 1986 wees Jaime Eduardo Powell dit toe aan een Epachthosaurus sp.
In 1996 meende Leonardo Salgado echter dat de vondst een aparte soort vertegenwoordigde die hij benoemde en beschreef als de typesoort Pellegrinisaurus powelli. De geslachtsnaam verwijst naar het Pellegrinimeer. De soortaanduiding eert Powell. De soort zou een ander taxon zijn dan de in dezelfde lagen gevonden Laplatasaurus araukanicus.
Het holotype, MPCA 1500, is gevonden in een laag van de bovenste Anacletoformatie die dateert uit het vroege Campanien. Eerder werd gedacht dat het om de Allenformatie ging. Het bestaat uit een gedeeltelijk skelet zonder schedel. Bewaard zijn gebleven: vier, vermoedelijk achterste, ruggenwervels, een reeks van zesentwintig staartwervels te beginnen met de eerste en een stuk bovenste rechterdijbeen. Later werd nog een middelste staartwervel bij Cinco Saltos gevonden toegewezen. In 2021 werd het skelet opnieuw beschreven. Daarbij werd geconcludeerd dat de staartwervel van een ander, niet te determineren, lid van de Titanosauria was. Het holotype zou een jongvolwassen exemplaar zijn.
Beschrijving
[bewerken | brontekst bewerken]Grootte en onderscheidende kenmerken
[bewerken | brontekst bewerken]Het holotype van Pellegrinisaurus vertegenwoordigt een zeer groot individu waarvan de lichaamslengte geschat is op twintig tot vijfentwintig meter. Gregory S. Paul schatte in 2010 het gewicht van een vijfentwintig meter lang dier op vijftig ton.
Salgado wist enkele onderscheidende kenmerken vast te stellen. Bij de achterste ruggenwervels bedraagt de breedte overdwars ongeveer het dubbele van de maximale hoogte van het wervellichaam. Bij de middelste en achterste staartwervels zijn de doornuitsteeksels laag en breed in zijaanzicht waarbij de voorkanten daarvan hoger liggen dan hun achterkanten.
In 2021 werd gesteld dat de vermeende onderscheidende kenmerken slechts de individuele ouderdom van het dier weerspiegelen. Twee nieuwe kenmerken werden gegeven. De voorste staartwervels bezitten grote niet gepneumatiseerde uithollingen op de zijkanten, met erboven opvallende richels. De achterzijde van het dijbeen toont twee lengterichels waarvan een van de bovenkant van de schacht naar het onderste derde deel uitloopt en de ander van onder de vierde trochanter naar datzelfde deel loopt.
Skelet
[bewerken | brontekst bewerken]De achterste ruggenwervels zijn sterk afgeplat en extreem breed. De verlenging in zijaanzicht van de doornuitsteeksels doet zich voor van de vijftiende staartwervel af en werd door Salgado geïnterpreteerd als een mechanisme om het staartuiteinde te verstijven.
Fylogenie
[bewerken | brontekst bewerken]Pellegrinisaurus werd door Salgado in de Titanosauridae geplaatst, als zustersoort van de Saltasaurinae gezien zijn lage achterste staartwervels met verticaal bolle zijkanten. Bij typische saltasaurinen lopen wervels van de bouw verder naar voren door. Latere analyses toonden Pelgerinisaurus meestal zelf als een saltasaurine. In dat geval is het verreweg de grootste bekende vorm in die groep.
Een geheel andere positie vond een studie uit 2017:
| Opisthocoelicaudiinae |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
In 2021 werd Pellegrinisaurus gezien als een nauwe verwant van Alamosaurus.
Literatuur
[bewerken | brontekst bewerken]- L. Salgado, 1996, "Pellegrinisaurus powelli nov. gen. et sp. (Sauropoda, Titanosauridae) from the Upper Cretaceous of Lago Pellegrini, northwestern Patagonia, Argentina", Ameghiniana 33(4): 355-365
- Cerda I., Zurriaguz V.L., Carballido J.L., González R. & Salgado L. 2021. "Osteology, paleohistology and phylogenetic relationships of Pellegrinisaurus powelli (Dinosauria: Sauropoda) from the Upper Cretaceous of Argentinean Patagonia". Cretaceous Research