Oscar Leeuw

Oscar Leeuw
	Oscar Leeuw, 1938
Persoonsinformatie
Nationaliteit	Nederlandse
Geboortedatum	28 juli 1866
Geboorteplaats	Roermond
Overlijdensdatum	16 februari 1944
Overlijdensplaats	Nijmegen
Beroep	architect
Werken
Belangrijke gebouwen	Concertgebouw de Vereeniging
Prijzen	Officier in de Orde van Oranje-Nassau
	RKD-profiel
Portaal	Civiele techniek en bouwkunde

François Joseph Oscar Leeuw (Roermond, 28 juli 1866 - Nijmegen, 16 februari 1944) was een Nederlands architect.

Levensloop

Leeuw was een zoon van beeldhouwer Henri Leeuw sr. Zijn broer Henri Leeuw jr. was schilder en beeldhouwer. Hij bezocht van 1879 tot 1883 de Rijks hogereburgerschool te Roermond. Hierna vervolgde hij zijn opleiding aan de Teekenschool te Roermond. Hij behaalde zijn acte van Middelbaar Tekenen in 1888.^[1] Rond 1885 was hij enkele jaren werkzaam bij gemeente-architect ir. Jan Jacob Weve.

Van 1891 tot 1900 werkte Leeuw als tekenleraar aan de Nijmeegse Gemeentelijke HBS, waarna hij volledig als architect actief werd. Hij ontwierp verschillende villa's en herenhuizen in Nijmegen waarbij Henri jr. de decoraties verzorgde. Aan de Graafseweg 58-60 bouwde hij voor zichzelf en zijn vrouw een modern huis, waarin ook zijn vader, broer en zus woonden en waar zijn architectenbureau was gevestigd. In 1925 verhuisde Leeuw samen met zijn vrouw en een ongehuwde zuster naar Villa Osanshoeve aan de Sophiaweg in Nijmegen.^[2] De villa werd in de Tweede Wereldoorlog door de Duitse bezetter in beslag genomen, waarna Leeuw met zijn zus onderdak vond aan de Surinameweg 2 in Nijmegen. Oscar Leeuw ligt begraven op de Begraafplaats Daalseweg.

Werk

Geheel volgens de geest van de tijd bouwde Oscar Leeuw aan het begin van de eeuw in de stijl van de Nieuwe Kunst, de Nederlandse vorm van art nouveau of Jugendstil. Vanaf 1910-1920 ontwikkelde Leeuw een meer expressionistische stijl. Vervolgens deed het Eclecticisme, waarbij steeds vaker gebruik gemaakt werd van historiserende details, zijn intrede.

De Nieuwe Synagoge (1912), het Concertgebouw de Vereeniging (1914),^[3] de Nijmeegsche Bankvereeniging Van Engelenburg & Schippers (1920) en het Rijksmuseum G.M. Kam (1920), alle in Nijmegen, behoren tot de hoogtepunten in zijn oeuvre.^[4] De villa’s en herenhuizen van Leeuw vallen op door karakteristieke ornamenten en door een rijke en afwisselende opzet, waarbij veel gebruik gemaakt wordt van koepels, torens, paviljoens, erkers en veranda’s.^[5]

Oscar Leeuw had veel connecties met kapitaalkrachtige opdrachtgevers, zoals middenstanders, industriëlen en bankiers. Een belangrijke opdrachtgever was Vroom & Dreesmann. Leeuw werd een van de vaste huisarchitecten van de onderneming en kreeg opdrachten voor het ontwerpen van winkelpanden in alle grotere steden van Zuidoost-Nederland. Behalve de verbouwing in 1924 van het V&D-warenhuis van Nijmegen, dat in de Tweede Wereldoorlog werd verwoest, ontwierp Leeuw ook de V&D-warenhuizen in Venlo, Den Bosch, Eindhoven en Tilburg.

Naast villa's en winkelpanden ontwierp Leeuw ook een aantal fabrieksgebouwen zoals het Honigcomplex in Nijmegen en de tapijtfabriek Bergoss met de Bergoss-villa in Oss. Na 1920 werd Oscar Leeuws stijl minder persoonlijk en minder herkenbaar.^[6]^[7]

Wetenswaardigheden

Vanaf 1921 was Leeuw lid van de Rijkscommissie voor de Monumentenzorg
In 1933 werd Leeuw benoemd tot Officier in de Orde van Oranje-Nassau.
In Concertgebouw de Vereeniging is een zaal naar hem vernoemd.
In Tilburg is een straat naar hem vernoemd en in Venlo een laan.
In 1897 bracht Oscar met zijn broer het boek Album van Winkelpuien Verzameling van 100 practische ontwerpen voor aannemers, timmerlieden, bouwkundigen enz. uit

Selectie van werken (chronologisch)

Plaatsnaam	Gebouw	Jaar	Opmerkingen
Ubbergen	Villa Dennenheuvel, Rijksstraatweg 46	1899-1900
Nijmegen	Molenstraat 124 (W. J. Stemker-Köster)	1899-1900	winkelhuis met Jugendstil-kenmerken
Nijmegen	Winkelhuis Malmberg St. Jorisstraat (hoek Derde Walstraat)	1900-1900	verwoest WOII
Beek	Villa Margot, Rijksstraatweg 72	1901-1901	uitbreiding T boerderij aan voorkant in Jugendstil

Molenhoek	Jachtslot de Mookerheide	1902-1905	(met zijn broer Henri Leeuw jr.)

Beek	Villa Zonneheuvel, Ravenberg 2	1904-1904
Nijmegen	The Corner, 2e Oude Heselaan 522	1903-1903
Nijmegen	Graafseweg 58a/60	1905-1905	eerste eigen huis, waarvan het souterrain diende als kantoor en de bel-etage als woning
Nijmegen	‘Hotel du Soleil’ aan de Graafseweg 35	1905-1910	uitbreiding
Nijmegen	Villa Sonnewyck, Berg en Dalseweg 125	1905-1910
Nijmegen	Van Welderenstraat 100-104 (voormalige garage L.A. Moll)	1909-1909
Nijmegen	Prins Bernhardstraat 1 Oranjesingel 51	1908-1909	woonhuis Lambertus Cornelis van Engelenburg
Nijmegen	Stadsvilla, Bijleveldsingel 29, 31, 33 en 35	1910-1910
Beuningen	Villa Vinckendael, Van Heemstraweg 58	1910-1910
Nijmegen	Villa Salatiga, Sterreschansweg 77	1910-1911

Nijmegen	Villa De Westerhelling, Sophiaweg 4	1912-1912
Nijmegen	Nieuwe Synagoge a/d Gerard Noodtstraat	1913-1913
Nijmegen	Concertgebouw de Vereeniging	1914-1915
Nijmegen	Villa De Zandkuil, Berg en Dalseweg 379	1915-1915
Nijmegen	Fabrieksgebouw voor de N.V. Automatic Screw Works, Groenestraat	1918-1918
Oss	Kantoor tapijtfabriek Bergoss, Bram van den Berghstraat 22	1918-1919
Nijmegen	Museum Kam	1919-1922
Nijmegen	Nijmeegsche Bankvereeniging Van Engelenburg & Schippers, Hertogstraat	1920-1921
Nijmegen	Honigcomplex	1920-1944
Nijmegen	Israëlitische begraafplaats (Postweg 62)	1921-1921
Nijmegen	Villa, Paijensweg 7	1923-1923
Nijmegen	Villa Berk en Eik (later: Marie-Louise), Eversweg 4	1923-1924
Nijmegen	Warenhuis Vroom & Dreesmann	1923-1924	verbouwing, verwoest bij bombardement 1944
Nijmegen	Villa Osan's-Hoeve, Sophiaweg 73	1925-1925	tweede eigen woonhuis
Nijmegen	Villa, Louiseweg 15	1926-1926
Nijmegen	Grote Markt 30 (Verbouwing voor W. Heydt)	1926-1926
Nijmegen	Villa, Lindenlaan 4	1927-1927
Nijmegen	Villa, Kwakkenbergweg 39	1927-1927
Nijmegen	Villa, Kwakkenbergweg 82	1929-1929
Eindhoven	Warenhuis Vroom & Dreesmann	1928-1930
Venlo	Warenhuis Vroom & Dreesmann	1929-1930
's-Hertogenbosch	Warenhuis Vroom & Dreesmann	1929-1931
Nijmegen	Villa De Berken, Theresiaweg 6	1930-1930
Tilburg	Warenhuis Vroom & Dreesmann	1933-1934
Tilburg	Grondige renovatie van voormalig paleis van koning Willem II in Tilburg, hierna bekend als Paleis-Raadhuis	1934-1936