Nadhim Zahawi
Nadhim Zahawi (Arabisch: ناظم الزهاوي, geromaniseerd: Nāẓim az-Zahāwī; Baghdad, 2 juni 1967) is een voormalig Brits politicus voor de Conservatieve Partij, en voormalig zakenman. Hij is oprichter van het onderzoeksbureau YouGov. Hij was van 2010 tot 2024 lid van het Britse Lagerhuis voor Stratford-upon-Avon. Hij was ten tijde van het kabinet-Sunak van 25 oktober 2022 tot 29 januari 2023 voorzitter van de Conservatieve Partij en als zodanig ook minister zonder portefeuille. Hij werd door Rishi Sunak ontslagen na overtreding van de ministeriele gedragscode in verband met een belastingaffaire.
Zahawi was eerder in het tweede kabinet van premier Boris Johnson als staatssecretaris verantwoordelijk voor het Britse COVID-19-vaccinatieprogramma (2020-2021) en vervolgens minister van onderwijs (2021-2022). Hij was in 2022 korte tijd minister van financiën (Chancellor of the Exchequer). In het kabinet-Truss (september-oktober 2022) was hij Kanselier van het Hertogdom Lancaster, minister voor gelijkheid, en minister voor intergouvernementele zaken binnen het Verenigd Koninkrijk.
Biografie
[bewerken | brontekst bewerken]Zahawi werd geboren in Irak en is van Koerdische afkomst. Hij groeide op in Engeland, waar hij naar de middelbare school ging en chemische technologie studeerde aan University College London.
Hij was medeoprichter van het internationale marktonderzoeksbureau YouGov, waarvan hij tot februari 2010 chief executive was. Tot januari 2018 was hij chief strategy officer voor Gulf Keystone Petroleum.
Zahawi is sinds de jaren 1990 actief binnen de Conservatieve Partij. Hij was assistent en campagneleider van de conservatieve politicus en schrijver Jeffrey Archer. Tussen 1994 en 2006 was Zahawi raadslid in de Londense wijk Putney. In 1997 stond hij voor het eerst kandidaat voor het Lagerhuis in het district Erith and Thamesmead, waar hij niet werd verkozen. Bij de Britse algemene verkiezingen van 2010 werd hij verkozen voor het district Stratford-upon-Avon.
Regeringsfuncties
[bewerken | brontekst bewerken]In 2018 werd hij onder premier Theresa May staatssecretaris voor kinderen en gezinnen. Na de benoeming van Boris Johnson tot premier werd hij benoemd tot staatssecretaris voor bedrijfsleven en industrie; in 2020 kreeg hij als staatssecretaris de verantwoordelijkheid voor het COVID-19-vaccinatieprogramma. Bij de kabinetswijziging van 2021 werd hij bevorderd tot minister van onderwijs. Sinds 2021 is hij ook lid van de Privy Council.
In de kabinetswijziging van juli 2022 werd hij na het aftreden van Rishi Sunak minister van Financiën (Chancellor of the Exchequer). Nadat Boris Johnson zijn aftreden had aangekondigd maakte Zahawi bekend dat hij zich kandidaat zou stellen om de volgende partijleider en daarmee premier te worden.[1] Zahawi werd in de eerste ronde van de leiderschapsverkiezing uitgeschakeld.[2]
In het kabinet van Johnsons opvolger Liz Truss werd hij Kanselier van het Hertogdom Lancaster, minister voor gelijkheid, en minister voor intergouvernementele zaken binnen het Verenigd Koninkrijk. In die laatste functie was hij belast met de relaties met de regeringen van Schotland, Noord-Ierland en Wales.[3] Na het aftreden van Liz Truss op 25 oktober 2022 benoemde haar opvolger Rishi Sunak Zahawi tot voorzitter van de Conservatieve Partij en minister zonder portefeuille.[4]
Ontslag
[bewerken | brontekst bewerken]Begin 2023 kwam Zahawi, die als zakenman een persoonlijk fortuin heeft verworven, in opspraak vanwege een belastingaffaire. Hij had in de periode dat hij minister van Financiën was een hoge boete gekregen vanwege het niet betalen van meer dan drie miljoen pond aan belastingen. Ook zou hij journalisten hebben gedreigd met juridische stappen als ze over de affaire zouden publiceren.[5][6] Op 29 januari 2023 ontsloeg Sunak hem als partijvoorzitter en minister omdat een onderzoek had aangetoond dat Zahawi de gedragscode voor ministers had overtreden.[7]
Zahawi bleef lid van het Lagerhuis als backbencher. In mei 2024 maakte hij bekend bij de eerstvolgende algemene verkiezingen niet herkiesbaar te zijn.[8] Zijn lidmaatschap van het Lagerhuis eindigde op 30 mei 2024, toen het parlement ontbonden werd in de aanloop naar de algemene verkiezingen van 4 juli.
Externe bronnen
[bewerken | brontekst bewerken]- Website Nadhim Zahawi
- Profiel Nadhim Zahawi op website House of Commons
- ↑ (en) Nadhim Zahawi declares Tory leadership bid to replace Boris Johnson. The Independent (9 juli 2022). Gearchiveerd op 10 juli 2022. Geraadpleegd op 10 juli 2022.
- ↑ (en) Nadhim Zahawi and Jeremy Hunt eliminated from Tory leadership race. ITV News (13 juli 2022). Gearchiveerd op 13 juli 2022. Geraadpleegd op 13 juli 2022.
- ↑ (en) Nick Duffy, Liz Truss's Cabinet in full as new Prime Minister rewards allies with top jobs. inews.co.uk (6 september 2022). Geraadpleegd op 6 september 2022.
- ↑ (en) Rishi Sunak - live updates: Hunt remains chancellor; Mordaunt in cabinet; Rees-Mogg among raft of departures. Sky News. Geraadpleegd op 25 oktober 2022.
- ↑ (en) Nadhim Zahawi: Rishi Sunak orders investigation into Tory party chairman amid calls to sack him over tax row. Sky News. Geraadpleegd op 24 januari 2023.
- ↑ (en) ‘Careless not deliberate’: what’s going on with Nadhim Zahawi’s taxes?. the Guardian (23 januari 2023). Geraadpleegd op 24 januari 2023.
- ↑ Britse premier ontslaat partijvoorzitter na onderzoek naar belastingzaak. nos.nl (29 januari 2023). Geraadpleegd op 29 januari 2023.
- ↑ (en) Nadhim Zahawi: Former chancellor and vaccines minister will stand down at general election. Sky News. Geraadpleegd op 13 mei 2024.
- Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Nadhim Zahawi op de Engelstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.