Moira Dunbar
Isobel Moira Dunbar (Edinburgh, 3 februari 1918 — Nepean,[a] Ottawa, 22 november 1999) was een Schots-Canadees glacioloog en Arctisch zee-ijsonderzoeker.
Jeugd
[bewerken | brontekst bewerken]Moira Dunbar was de dochter van William John Dunbar. Haar vader was sheriff en advocaat van de Scottish Bar.[b] Zij groeide op in Steòrnabhagh, Strathpeffer en Kilmarnock. Dunbar volgde het basis- en middelbaar onderwijs aan de Cranley School for Girls in Edinburgh. Vervolgens ging zij studeren aan St. Anne’s College van de Universiteit van Oxford. In 1939 behaalde Dunbar daar haar BA in geografie.[1]
Tijdens haar studie was Moira Dunbar tevens amateur acteur bij het toneelgezelschap Oxford University Drama Society. Na haar afstuderen werd zij professioneel acteur bij het English Theatre, waarmee ze tijdens de Tweede Wereldoorlog voor Britse militairen optrad.[1][2][3]
Loopbaan
[bewerken | brontekst bewerken].jpg)
In 1947 emigreerde Dunbar naar Canada en kreeg een baan bij het Joint Intelligence Bureau of Canada.[c] Haar taak — ten tijde van de Koude Oorlog — was informatie verzamelen over de beweging van Arctisch ijs.[1] Binnen twee jaar had zij 85 % van het Canadese ijs boven de 75e breedtegraad NB in kaart gebracht, zo’n 1 315 000 vierkante mijl (≈3,4 miljoen km2). Mede op basis van deze materie ontving ze in 1948 haar MA in geografie.[4]
Dunbar ging in 1952 voor de Defence Research Board[d] werken, hetgeen destijds binnen de krijgsmacht voor ophef zorgde, daar vrouwen er tot dan toe niet in deze rol hadden geacteerd. Dit pionierswerk hield onder meer in dat zij meevloog in vliegtuigen van de luchtmacht en de marine, en meevoer op ijsbrekers.[1][4][5] Ze werd uiteindelijk geaccepteerd en ontwikkelde zich tot een expert op het gebied van zee-ijs en navigatie in Arctisch water.[1][4]
Daarnaast was zij een vernieuwer; zo introduceerde Dunbar nieuwe technieken in dit werkveld. Met Keith Greenaway verbeterde ze het gebruik van luchtfotografie in casu (1956)[e] en later paste ze radar toe.[f] Eind jaren vijftig nam zij zelfs de moeite Russisch te leren om belangwekkende artikelen van sovjet wetenschappers te kunnen vertalen.[4] In de periode 1966–1969 adviseerde Dunbar bij experimenten van de Canadian Defence Research Board met hovercrafts in Arctisch gebied.[2] In de loop der jaren droeg ze bij aan de zee-ijsterminologie. Verder gold zij als specialist voor winternavigatie in de Saint Lawrencebaai.[4]
Relativerend bracht Dunbar de zaken terug tot hun proporties, door er op te wijzen dat de Inuit degenen zijn die al eeuwen bekend zijn met ijs, hun leefomgeving.[g]
Na haar pensionering in 1978 had Dunbar een hobby-boerderij; bovendien deed ze vrijwilligerswerk als lokaal historicus.[1]
Publicaties
[bewerken | brontekst bewerken]Naast tal van (wetenschappelijke) artikelen publiceerde Moira Dunbar vijf boeken.
- High Latitude Navigational Flights (1951);
- Ice Islands: Evidence from North Greenland (1953);
- Arctic Canada from the Air (1956), samen met Keith Greenaway;
- The Royal Arctic Theatre (1958);
- Thrust Structures in Young Sea Ice (1960).
Eerbetoon
[bewerken | brontekst bewerken]- Meteorological Service of Canada Centennial Award (1971);
- Massey Medal (1972) van het Royal Canadian Geographical Society;
- Fellow of the Royal Society of Canada (1973);
- Officier in de Orde van Canada (1977).[7]
Bronnen
- (en) Science Canada team, Moira Isobel Dunbar. Science.ca (22 juni 2015). Geraadpleegd op 14 september 2022.
- (en) Hulbe, Christina L., Wang, Weili; Ommanney, Simon (2010). Women in glaciology, a historical perspective. Journal of Glaciology 56 (200): 944–964. DOI:10.3189/002214311796406202.
- Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Moira Dunbar op de Engelstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.
Noten
- ↑ Tot 2001 was Nepean in Ontario een zelfstandige stad; in 2001 ging zij deel uitmaken van de gemeente Ottawa–Carleton.
- ↑ Deze Scottish Bar (Faculty of Advocates) is een onafhankelijk lichaam van advocaten verbonden aan de rechtbanken in Schotland (Courts of Scotland).
- ↑ Vergelijkbaar met de Britse situatie na de Tweede Wereldoorlog werd het departement topografie van het voormalige War Office ondergebracht bij de Joint Intelligence Bureau, de gezamenlijke inlichtingendiensten.
- ↑ De Defence Research Board — tegenwoordig Defence Research and Development Canada — was een onderzoeksorganisatie of -agentschap van het Canadese Ministerie van Defensie.
- ↑ Dit resulteerde tevens in het door hen gezamenlijk gepubliceerde boek Arctic Canada from the Air (1956).
- ↑ In samenwerking met de Canadese marine bracht Dunbar in 1976 het ijs in kaart, zowel aan het oppervlak als onder water. Vanuit een vliegtuig gaf zij met een laser een profiel in de topografie van het ijsoppervlak aan, waarna de bemanning van de Swiftsure-klasse onderzeeër HMS Sovereign met radar de onderzijde van ditzelfde object vastlegde.[6]
- ↑ Dunbar, M. (1986) Man and ice: experience with the frozen ocean. In: Milligan, S. en Kupsch, W.O. (red.) Living explorers of the Canadian Arctic: the historic symposium of Arctic scientists, explorers, and adventurers, Toronto, 1978. Yellowknife, N.W.T., Outcrop, The Northern Publishers. pp.168-182.[4]
Referenties
- ↑ a b c d e f (en) Science Canada team, Moira Isobel Dunbar. Science.ca (22 juni 2015). Geraadpleegd op 14 september 2022.
- ↑ a b (en) Rowley, Diana, Moira Dunbar | The Canadian Encyclopedia. www.thecanadianencyclopedia.ca (10 juni 2008). Geraadpleegd op 14 september 2022.
- ↑ (en) Moira’s legacy of land. www.qub.ac.uk (20 mei 2020). Geraadpleegd op 15 september 2022.
- ↑ a b c d e f (en) Hulbe, Christina L., Wang, Weili; Ommanney, Simon (2010). Women in glaciology, a historical perspective. Journal of Glaciology 56 (200): 944–964. DOI:10.3189/002214311796406202.
- ↑ (en) Stone, Raymond, Dunbar, Moira - Interview. Bac-Lac.ca (1985). Geraadpleegd op 14 september 2022.
- ↑ (en) "Moira Dunbar", The Herald, 11 december 1999. Geraadpleegd op 14 september 2022.
- ↑ (en) The Governor General of Canada, Ms. Isobel Moira Dunbar. Geraadpleegd op 15 september 2022.